Porady prawneRodzice posiadają działkę w kształcie prostokątnym. Dali służebność na drogę dojazdową do działki sąsiada posiadającego działkę z prawej strony. Aby sąsiad miał dojazd do drogi publicznej, działka rodziców została obciążona wzdłuż dolnej granicy i częściowo z prawej strony (działka miała być obarczona służebnością tych dróg łączących się pod kątem prostym). Rodzice podpisali służebność bez obejrzenia mapy z proponowaną drogą. Okazało się, że zostali oszukani, a służebność obejmuje również część działki łagodzącą to połączenie prostopadłe (zakręt), co zajmuje ok. 2 metry. Rodzice podpisali służebność, nie wiedząc, że tym kawałkiem też zostanie obciążona działka. Czy istnieje jakaś możliwość na cofnięcie służebności tego zakrętu?
Z opisu wynika, że służebność została ustanowiona w drodze umowy, a nie orzeczenia sądowego. W związku z tym, jeśli rzeczywiście pani rodzice zostali oszukani czy celowo wprowadzeni w błąd, można się uchylić od skutków prawnych takiego oświadczenia, co będzie oznaczało, że umowa o wspomnianą służebność gruntową nie istnieje. Pozwala na to przepis zawarty w art. 86 Kodeksu cywilnego (zwanego dalej Kc). Istnieją dwie przesłanki warunkujące uchylenie się od takiego podstępnego błędnego oświadczenia woli, a mianowicie art 88 Kc:
§ 1. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie.
§ 2. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.
Także pani rodzice mogą starać się uchylić od swojego oświadczenia przez złożenie nowego oświadczenia na piśmie pod warunkiem, że zachowany jest roczny termin.
Drugą możliwość zmiany takiej służebności daje przepis zawarty w Art. 290Kc:
§ 1. W razie podziału nieruchomości władnącej służebność utrzymuje się w mocy na rzecz każdej z części utworzonych przez podział; jednakże gdy służebność zwiększa użyteczność tylko jednej lub kilku z nich, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zwolnienia jej od służebności względem części pozostałych.
§ 2. W razie podziału nieruchomości obciążonej służebność utrzymuje się w mocy na częściach utworzonych przez podział; jednakże gdy wykonywanie służebności ogranicza się do jednej lub kilku z nich, właściciele pozostałych części mogą żądać ich zwolnienia od służebności.
§ 3. Jeżeli wskutek podziału nieruchomości władnącej albo nieruchomości obciążonej sposób wykonywania służebności wymaga zmiany, sposób ten w braku porozumienia stron będzie ustalony przez sąd.
W powyższym przypadku, jeśli właściciel nieruchomości władnącej nie wyraża chęci wypracowania jakiegos konsensusu, by służebność nie była tak dla pani rodziców uciążliwa, można się z tą kwestią zwrócić do sądu, by on rozstrzygnął, co daje dosyć duże szanse na poprawę stanu rzeczy, gdyż wydając wyrok, musi się kierować przesłanką z Kc:
Art. 287. Zakres służebności gruntowej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych.
Art. 288. Służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.
2011-05-05
