Porady prawneJestem po rozwodzie od 2 lat. Rodzice mojego byłego męża w trakcie naszego ślubu kupili nam mieszkanie. W akcie notarialnym jestem z mężem współwlaścicielem tego mieszkania, po rozwodzie założyłam sprawę o podział majątku i ją przegrałam, bo rodzice mojego męża na sprawie byli świadkami i powiedzieli, że to mieszkanie było dla mojego męża i że mnie się nic nie należy, bo to oni kupili nam mieszkanie. Nie wiem czemu, ale sędzia powiedziała, że mi się należy tylko 1000 zł spłaty od mojego męża, a jemu przysługuje mieszkanie. Przecież ja mieszkam u rodziców z dzieckiem. Nie rozumiem tego, przecież intercyzy przedmałżeńskiej nie było.
Zagadnienia dotyczące majątku małżonków oraz jego podziału regulowane są przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: k.r.o.). Nadto w przedstawionej przez Panią sprawie zastosowanie znajdą także przepisy Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) o umowie darowizny.
Zgodnie z art. 33 pkt 2 k.r.o. do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Jak wynika ze stanowiska sądownictwa i doktryny, pozostawanie obdarowanego w związku małżeńskim samo w sobie nie usprawiedliwia przekonania, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku wspólnego małżonków (patrz: Wyrok SN, 20.01.2000r., o sygn. akt I CKN 362/98, LexPolonica nr 379751). Oznacza to, iż aby przedmiot darowizny wszedł do majątku wspólnego małżonków, darczyńca musi się wypowiedzieć na ten temat. Jeśli takie postanowienie nie będzie objęte umową darowizny, wówczas jej przedmiot stanie się własnością tylko jednego z małżonków.
W przypadku jeśli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, to na podstawie art. 890 w zw. z art. 158 k.c. umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Z powyższego wynika, iż także oświadczenie woli rodziców Pani męża, aby nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego, powinno być wyrażone w akcie notarialnym. Na podstawie art. 65 k.c. oświadczenie woli o przysporzeniu na rzecz majątku wspólnego małżonków może być wyrażone wprost lub wynikać z okoliczności zawartej umowy.
Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, rodzice Pani byłego męża albo wyrazili wolę, aby darowana nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego Pani i męża, albo dokonali darowizny w częściach ułamkowych do osobnych majątków Pani i męża z osobna. W ostatnim przypadku może się okazać, że zarówno Pani mąż, jak i Pani byli właścicielami mieszkania. Jednak czy taka wola została wyrażona, powinno wynikać zarówno z samej umowy, jak i okoliczności dotyczących jej zawarcia.
Jeśli jednak z umowy darowizny nieruchomości nie wynika, aby darczyńcy wyrazili wolę obdarowania także Pani, bądź tylko Pani męża wraz z zastrzeżeniem, aby przedmiot darowizny wszedł w skład majątku wspólnego, będzie ona stanowić tylko własność Pani byłego męża.
W wyroku rozwodowym sąd orzekł o podziale majątku wspólnego, w którym ustalił prawdopodobnie wartość nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty Pani męża w wysokości 1000 zł, bądź łącznie określił wysokość nakładów z Pani majątku osobistego na majątek osobisty Pani męża. Takie rozliczenia miały miejsce przy założeniu, że nieruchomość została darowana tylko Pani mężowi, a przykładowo dokonali Państwo remontów, zakupili dodatkowe wyposażenie mieszkania itp. Mogło także dojść do przyznania mieszkania tylko na Pani rzecz i określenia spłaty wartości tej część nieruchomości, której była Pani właścicielem na podstawie umowy darowizny, jeśli taka była wola rodziców męża.
Nadto należy pamiętać, że nawet jeśli mieszkanie zostało darowane, także na Pani rzecz, bądź na rzecz Pani męża, ale weszło w skład majątku wspólnego, to przy podziale majątku mogło już nie być Pani własnością. Na podstawie art. 898 k.c. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego. W Pani przypadku mogło dojść do odwołania darowizny na Pani rzecz, chociaż nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego, a Pani nie była stroną umowy darowizny, bądź odwołania darowizny części nieruchomości, której była Pani współwłaścicielką, jeśli taka była wola darczyńców, a Pani tą darowiznę przyjęła.
Zgodnie z art. 33 pkt 2 k.r.o. do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Jak wynika ze stanowiska sądownictwa i doktryny, pozostawanie obdarowanego w związku małżeńskim samo w sobie nie usprawiedliwia przekonania, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku wspólnego małżonków (patrz: Wyrok SN, 20.01.2000r., o sygn. akt I CKN 362/98, LexPolonica nr 379751). Oznacza to, iż aby przedmiot darowizny wszedł do majątku wspólnego małżonków, darczyńca musi się wypowiedzieć na ten temat. Jeśli takie postanowienie nie będzie objęte umową darowizny, wówczas jej przedmiot stanie się własnością tylko jednego z małżonków.
W przypadku jeśli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, to na podstawie art. 890 w zw. z art. 158 k.c. umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Z powyższego wynika, iż także oświadczenie woli rodziców Pani męża, aby nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego, powinno być wyrażone w akcie notarialnym. Na podstawie art. 65 k.c. oświadczenie woli o przysporzeniu na rzecz majątku wspólnego małżonków może być wyrażone wprost lub wynikać z okoliczności zawartej umowy.
Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, rodzice Pani byłego męża albo wyrazili wolę, aby darowana nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego Pani i męża, albo dokonali darowizny w częściach ułamkowych do osobnych majątków Pani i męża z osobna. W ostatnim przypadku może się okazać, że zarówno Pani mąż, jak i Pani byli właścicielami mieszkania. Jednak czy taka wola została wyrażona, powinno wynikać zarówno z samej umowy, jak i okoliczności dotyczących jej zawarcia.
Jeśli jednak z umowy darowizny nieruchomości nie wynika, aby darczyńcy wyrazili wolę obdarowania także Pani, bądź tylko Pani męża wraz z zastrzeżeniem, aby przedmiot darowizny wszedł w skład majątku wspólnego, będzie ona stanowić tylko własność Pani byłego męża.
W wyroku rozwodowym sąd orzekł o podziale majątku wspólnego, w którym ustalił prawdopodobnie wartość nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty Pani męża w wysokości 1000 zł, bądź łącznie określił wysokość nakładów z Pani majątku osobistego na majątek osobisty Pani męża. Takie rozliczenia miały miejsce przy założeniu, że nieruchomość została darowana tylko Pani mężowi, a przykładowo dokonali Państwo remontów, zakupili dodatkowe wyposażenie mieszkania itp. Mogło także dojść do przyznania mieszkania tylko na Pani rzecz i określenia spłaty wartości tej część nieruchomości, której była Pani właścicielem na podstawie umowy darowizny, jeśli taka była wola rodziców męża.
Nadto należy pamiętać, że nawet jeśli mieszkanie zostało darowane, także na Pani rzecz, bądź na rzecz Pani męża, ale weszło w skład majątku wspólnego, to przy podziale majątku mogło już nie być Pani własnością. Na podstawie art. 898 k.c. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego. W Pani przypadku mogło dojść do odwołania darowizny na Pani rzecz, chociaż nieruchomość weszła w skład majątku wspólnego, a Pani nie była stroną umowy darowizny, bądź odwołania darowizny części nieruchomości, której była Pani współwłaścicielką, jeśli taka była wola darczyńców, a Pani tą darowiznę przyjęła.
2010-10-19
