Zasiedzenie przez Skarb Państwa a prawo do odszkodowania

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zajął się ostatnio skargą spadkodawcy uprzedniego właściciela nieruchomości na brak ustalenia odszkodowania za pozbawienie własności. Co do zasady odszkodowanie należy się na pozbawienie własności nieruchomości w wyniku wywłaszczenia.

W przedmiotowej sprawie, która dotyczyła kilku działek, organ administracyjny ustalił, że odszkodowanie nie jest zasadne, ponieważ wymienione we wniosku działki, ostatecznie wskazane w czasie wizji lokalnej, nigdy nie były własnością spadkodawcy lub innych członków jego rodziny, tym samym nie ma podstaw do przyznania odszkodowania. Po odwołaniu wnioskodawcy i analizie ksiąg wieczystych ustalono, że rzeczywiście jedna z działek była własnością jego spadkodawcy, jednak Skarb Państwa nabył z dniem 1 stycznia 1957 r. sporną działkę zasiedzenie (zgodnie z danymi ujawnionymi w księgach wieczystych), a obecnie działka ta stanowi przedmiot prawa własności osób prywatnych.

Powyższe oznacza, że działka ta wprawdzie należała do spadkodawców skarżącego, jednak prawo rzeczowe przysługujące im do tej działki nie zostało utracone w wyniku wywłaszczenia, a to oznacza, że nie aktualizuje się podstawa do ustalenia odszkodowania w trybie prawa administracyjnego. Sąd wskazał zatem, że odszkodowanie nie jest należne w przypadku zasiedzenia przez Skarb Państwa ziemi od prywatnego właściciela.

Mimo że termin "pozbawienie praw do nieruchomości" (użyty w kontekście możliwości ubiegania się o odszkodowanie) oznacza każde działanie władcze przynoszące skutek w postaci odebrania praw do nieruchomości podmiotom, którym one przysługiwały, a nie tylko takie działania, jakie we właściwych zostały zakwalifikowane do kategorii wywłaszczania, ewentualnie określone jako ograniczanie praw do nieruchomości lub jako ograniczanie sposobu korzystania z nieruchomości. Ponadto, aby mogło dojść do ustalenia odszkodowania, niezbędnym jest wskazanie konkretnego przepisu obowiązującego prawa, który za tego typu pozbawienie prawa własności przewiduje możliwość ustalenia odszkodowania. W przedmiotowej sprawie nie ma to jednak miejsca.

Sądy administracyjne nie mają też kompetencji do oceny, czy zasiedzenie nastąpiło w sposób zgodny z prawem. Skarżący w tej kwestii musieliby zwrócić się do sądów powszechnych.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 27 listopada 2019 r. II SA/Gd 430/19

Kancelaria Janowski Markiewicz

2020-07-20

powrót do listy orzecznictw