Wyrok NSA w sprawie nieodpłatnego zniesienia współwłasności

Naczelny Sąd Administracyjny zajął się kwestią opodatkowania w sprawie, w której w wyniku zawartej ugody sądowej zniesiono współwłasność kilku nieruchomości w zamian za przekazanie przysługujących udziałów w innych nieruchomościach. Obie przedmiotowe nieruchomości były sklasyfikowane jako rolne.

Pojawiła się kwestia podatkowa takiego podziału, więc zainteresowana zawnioskowała o wydanie interpretacji podatkowej, a następnie niezadowolona z niej, zaskarżyła ją. Skarga dotyczyła interpretacji indywidualnej, w której skarżąca powołała się na wydaną na swój wniosek uprzednią interpretację Ministra Finansów. Tam zaś przyznano jej rację we wnioskowaniu, iż podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn stanowi różnica wartości praw przed oraz po zniesieniu współwłasności. Dodatkowo, w przypadku nieruchomości rolnej przysługuje zwolnienie, jeśli nabywca stał się właścicielem gospodarstwa o powierzchni 1,3971 ha przeliczeniowego, które następnie będzie prowadzić przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia.

Organy podatkowe odmówiły uznania tez zawartych w drugiej interpretacji i ustaliły, że należy naliczyć skarżącej podatek w kwocie przeszło 27 tys. zł. Do podstawy opodatkowania przyjęto odpowiednio wartości poszczególnych nieruchomości objętych dwoma księgami wieczystymi w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał skarżącej. Dwie pozostałe nieruchomości uznano za zwolnione. Do takiego rozumowania przychylił się Wojewódzki Sąd Administracyjny, który uznał, iż różnicę tę należy obliczać odrębnie dla każdej nieruchomości

Naczelny Sąd Administracyjny był innego zdania – określił, że organy kierowały się bezkrytycznie wieczystoksięgowym znaczeniem słowa „nieruchomość”, posiadająca odrębną księgę wieczystą. Podkreślił jednocześnie, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie odwołują się również do rozumienia cywilnoprawnego. Zdaniem sądu należy odwołać się do pojęcia podstawy opodatkowania jako wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych w znaczeniu ich łącznej wartości. W konsekwencji więc trzeba przyjąć łączną wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części nadwyżki wartości udziałów we współwłasności wszystkich nabytych rzeczy lub praw majątkowych nad tymi przysługującymi przed zniesieniem współwłasności przez nabywcę.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 1 lutego 2018 r., sygn. akt II FSK 131/16

Krzysztof Janowski, radca prawny

2018-05-15

powrót do listy orzecznictw