Sprzedaż nieruchomości przez gminę

Sprawa trafiła do sądu administracyjnego jako skarga na interpretację podatkową. We wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, skarżąca przedstawiła następujący stan faktyczny.

Gmina jest miastem na prawach powiatu i czynnym podatnikiem VAT. Gmina jest właścicielem nieruchomości w drodze tzw. komunalizacji mienia państwowego. Ponadto, część nieruchomości znajdujących się w majątku Gminy została nabyta w wyniku spadkobrania. Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku nabycie przez Gminę nieruchomości nastąpiło z mocy prawa i było niezależne od jej woli i miało charakter nieodpłatny oraz nie wiązało się z prawem do odliczenia podatku VAT po stronie Gminy. Nieruchomości te nie zostały nabyte przez Wnioskodawcę w celu dalszej ich odsprzedaży i nie służą prowadzeniu przez Gminę jakiejkolwiek działalności handlowej, usługowej czy wytwórczej; nie są oddawane w odpłatną dzierżawę, najem oraz użytkowanie wieczyste. Ponadto Gmina nie ponosi w odniesieniu do tych nieruchomości jakichkolwiek wydatków inwestycyjnych, mających na celu podniesienie ich atrakcyjności oraz nie podejmuje działań marketingowych w zakresie obrotu nieruchomościami, zmierzających do dokonania ich zbycia na korzystnych warunkach.

Realizując uprawnienia właścicielskie w zakresie ww. nieruchomości, Gmina odpłatnie przenosi ich własność na inne podmioty na podstawie umów sprzedaży, decyzji o wywłaszczeniu za odszkodowaniem lub poprzez wniesienie ich do spółki prawa handlowego w drodze aportu. Działania te nie są podejmowane przez Wnioskodawcę celem uzyskania stałego dochodu, a wynikają z występowania obiektywnych przesłanek np. w postaci braku możliwości efektywnego ich zagospodarowania przez Gminę w inny sposób.

Procedura zbycia nieruchomości objętych wnioskiem ma charakter sformalizowany i wynika ze związania Gminy aktami prawnymi. Strona wskazała, iż od początku 2012 r. do końca 2014 r. dokonała sprzedaży 1332 nieruchomości. Tym samym sprzedano średnio 444 nieruchomości rocznie.

W związku z powyższym Podatniczka zapytała: Czy dokonując odpłatnego zbycia w opisanych w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym nieruchomości Gmina działa jako podatnik i tym samym prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016, poz. 710 ze zm., dalej: ustawa VAT)?

Organ podatkowy po bardzo obszernym wyjaśnieniu doszedł do wniosku, że pomimo, iż strona nabyła działki z mocy prawa (komunalizacji mienia państwowego i spadkobrania), to jednak dokonując sprzedaży działek, działa w charakterze podatnika VAT, gdyż zbycie nieruchomości w sposób opisany we wniosku należy traktować w kategorii działalności gospodarczej.

W ocenie sądu, stanowisko organu było błędne. Warunkiem koniecznym do opodatkowania podatkiem VAT danej transakcji nie jest sam fakt bycia podatnikiem VAT, ale występowanie w roli podatnika VAT w odniesieniu do konkretnej transakcji wchodzącej w zakres działalności gospodarczej podmiotu, natomiast ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o podatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (wyrok NSA z dnia 5 grudnia 2014 r. I FSK 15447/14).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przedmiotowej sprawy, w pierwszej kolejności należy rozważyć czy w rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia z działalnością gospodarczą Gminy, czy z czynnościami związanymi ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W ocenie sądu zbywane mienie nie może być przypisane do działalności gospodarczej prowadzonej przez Gminę albowiem nie działa ona w sytuacji opisanej we wniosku o interpretację w charakterze handlowca profesjonalnie zajmującego się nabywaniem i sprzedażą towarów.

Sąd stwierdził, że kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą, nie są: ani liczba transakcji, czy długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani też wysokość osiągniętych z nich przychodów.

Również w czynnościach Gminy opisanych we wniosku nie sposób dopatrzeć się działań podmiotu prowadzącego profesjonalny obrót nieruchomościami, gdyż Gmina z mocy przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami zobligowana jest do pewnych czynności przy obrocie nieruchomościami, której zakres określono w art. 13 ust. 1 tej ustawy, natomiast art. 23 ust. 1 tej ustawy wskazuje zakres tych czynności.

2016-09-23