Opłata planistyczna a darowizna

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przewiduje jednorazową opłatę z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem planu miejscowego w razie zbycia tej nieruchomości. Nie każda jednak zmiana właściciela - rozumiana jako zbycie nieruchomości, podlegać będzie wyżej wspomnianej opłacie planistycznej. Dotyczy to m.in. darowizny na rzecz osoby bliskiej. Taką uchwałę podjął 10 grudnia 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów (sygn. II OPS 3/09).

Przyczyny uchwalenia takiej interpretacji przepisów prawa przez NSA należy doszukiwać się w wydanej przez burmistrza Szczawnicy decyzji administracyjnej. Przewidziała ona naliczenie jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości działki, która po uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zmieniła kwalifikację z działki rolnej na budowlaną. Małżeństwo, będące jej właścicielami, w formie aktu notarialnego dokonało darowizny tejże ziemi na rzecz syna, czyli nastąpiła zmiana właściciela, co organ właściwy w sprawie (burmistrz) poczytał jako jej zbycie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił tę decyzję, argumentując że opłata planistyczna nie dotyczy przypadku darowizny na rzecz osób bliskich. Odmienną tezę przedstawił prokurator apelacyjny w Krakowie w skardze kasacyjnej do NSA. Zwrócił on uwagę, że w świetle ustawy z 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, rzeczywiście obowiązek uiszczania opłaty planistycznej należy dokonać jedynie w razie sprzedaży nieruchomości. Jednocześnie wskazał, że w wyniku nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadzono pojęcie zbycia nieruchomości, co powoduje obowiązek objęcia opłatą przeniesienia własności w każdej możliwej formie, w tym również w przypadku dokonania darowizny.

Sąd zdecydował się na rozpatrzenie sprawy w powiększonym, 7-osobowym składzie, ze względu na duże praktyczne znaczenie tego tematu oraz brak zgodności w linii orzeczniczej dla tej kwestii. NSA ustalił, że określenie „zbycie” użyte w tej ustawie nie obejmuje zmiany właściciela nieruchomości, która jest następstwem darowizny. Udział w sprawie zgłosił Rzecznik Praw Obywatelskich, który podzielił stanowisko sądu. Zostało stwierdzone, że „zbycie”, użyte w art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ma własne, samodzielne znaczenie. Opłata planistyczna jest ciężarem publicznym, obciążeniem właściciela nieruchomości, tak więc podstawy do nałożenia tego obowiązku muszą być interpretowane ściśle. Nie każda zmiana właściciela działki, pociąga za sobą nałożenie obowiązku w postaci uiszczenia renty planistycznej.

Z uchwały wynika, że nie jest dopuszczalne pobranie jednorazowej opłaty planistycznej, gdy w grę wchodzi darowizna na rzecz osób bliskich.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 grudnia 2009 r. sygn. II OPS 3/09

2011-03-11

powrót do listy orzecznictw