Porady prawneArt. 87 kodeksu postępowania cywilnego określa krąg osób, które mogą być pełnomocnikami w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z tym przepisem, pełnomocnikami mogą być: adwokat lub radca prawny, rzecznik patentowy – w sprawach własności przemysłowej, współuczestnik sporu, osoba sprawująca zarząd majątkiem albo interesami strony (co do spraw objętych tym zarządem), osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia (jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia), rodzice, małżonek, rodzeństwo lub dzieci, wnuki, prawnuki strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
Z pytaniem prawnym do Sądu Najwyższego wystąpił rzecznik praw obywatelskich w związku z rozbieżnościami w orzecznictwie sądowym w kwestii skutków występowania w sprawie osoby, która w świetle art. 87 kodeksu postępowania cywilnego w ogóle pełnomocnikiem być nie może. Powstaje bowiem pytanie, jakie skutki dla postępowania sądowego ma to, że pełnomocnikiem była osoba, która roli tej podjąć się nie mogła. Czy jej występowanie w sprawie oznacza zawsze brak należytego umocowania w rozumieniu art. 379 pkt 2 k.p.c., którego skutkiem jest – według tego przepisu – nieważność postępowania, czy też uchybienie to może usunąć osoba reprezentowana, zatwierdzając czynności przez pełnomocnika dokonane. Kwestia ta była paląca, ponieważ konsekwencje nieważności postępowania są poważne: uchylenie wyroku w razie jego zaskarżenia, zniesienie postępowania w części dotkniętej nieważnością i konieczność ponownego rozpoznania sprawy, a jeśli taka osoba wniosła pozew czy wniosek do sądu – jego odrzucenie.
Sąd Najwyższy w powiększonym składzie stwierdził, że występowanie w charakterze pełnomocnika procesowego osoby, która nie może być pełnomocnikiem, oznacza brak należytego umocowania, powodujący nieważność postępowania nawet wówczas, jeżeli mocodawca potwierdził dokonane przez pełnomocnika czynności.
Uchwała Sądu Najwyższego z 8.07.2008 roku sygn. III CZP 154/07
2008-08-06
powrót do listy orzecznictw
