Artykuły
Wraz z rozwojem nowych technologii w budownictwie mieszkaniowym zmianie uległo także podejście do systemów wentylacyjnych. Wydajna wentylacja to obecnie kwestia nie tylko komfortu - instalacja o odpowiednich parametrach jest wymagana przez przepisy budowlane i normy.
Tradycyjna metoda dostarczania do pomieszczeń świeżego powietrza nazywana jest wentylacją grawitacyjną. Zasada działania opiera się na podstawowym zjawisku fizycznym, jakiemu podlega powietrze. Otóż w skutek nagrzewania się, gęstość powietrza ulega obniżeniu, przez co jest ono unoszone do góry. Dzięki systemowi otworów wywiewnych i kanałów, ciepłe, "zużyte powietrze może zostać usunięte z budynku, natomiast poprzez nawiewy czerpane jest chłodne, świeże powietrze.
Wentylacja grawitacyjna to wciąż niezwykle popularne i zdecydowanie najprostsze z oferowanych rozwiązań. Efektywna praca takiego systemu jest niestety silnie uzależniona od panujących warunków atmosferycznych, przede wszystkim z uwagi na wymaganą odpowiednio dużą różnicę temperatur między wnętrzem wentylowanych pomieszczeń i otoczeniem. Nie bez znaczenia jest też wiatr, który może wspomagać, ale także silnie zaburzać pracę układu. Należy także pamiętać, iż wydajna wentylacja grawitacyjna obok różnicy temperatur wymaga odpowiednio wysokich kanałów pionowych, co często jest problematyczne w jednorodzinnych domach parterowych.
Zaplanowana odpowiednio wcześnie wentylacja grawitacyjna jest rozwiązaniem zdecydowanie najtańszym. Dobry projekt uwzględni m.in. częściową integrację kanałów wentylacyjnych z i tak potrzebnym kominem, co pozwala na znaczną redukcję kosztów. Droższe niż w przypadku wentylacji mechanicznej są natomiast niezbędne nawiewniki, które w zależności od stopnia skomplikowania mogą kosztować od kilkudziesięciu nawet do kilkuset złotych. Z dużym rozrzutem cen mamy do czynienia w przypadku kominków wentylacyjnych. W ofercie znaleźć można produkty od 20 do 200 zł, przy czym decyduje stopień, w jakim element ma wizualnie i materiałowo współgrać z dachem.
Sprawdź ceny wentylacji na krn.pl
Jeżeli chcemy zapewnić sobie względnie wydajną wymianę powietrza w pomieszczeniach także w okresach niesprzyjających warunków, godne rozważenia są proste, ręcznie włączane wentylatory, które będą wymuszać ciąg w przypadku niekorzystnego wiatru lub braku wymaganej różnicy temperatury powierza wewnętrznego i na zewnątrz. Koszt jednego urządzenia to kilkadziesiąt złotych.
Tak naprawdę wentylacja grawitacyjna staje się kosztowna dopiero na etapie eksploatacji, co wynika z zasady działania. W skutek usuwania z pomieszczeń ogrzewanego powietrza utracone zostaje także ciepło dostarczone uprzednio przez system ogrzewania. Efekt jest szczególnie wyraźny w mroźne dni. Ten rodzaj strat (tzw. strata wentylacyjna) w przypadku dobrze izolowanych budynków może stanowić nawet połowę całkowitych strat ciepła w naszym domu! Biorąc pod uwagę, iż około 30% wytworzonego przez nasz kocioł c.o. ciepła jest "zużywane" na pracę wentylacji grawitacyjnej, w zależności od ogrzewanej powierzchni możemy łatwo policzyć jakie kwoty są marnowane w sezonie grzewczym.
Opisany wcześniej problem został rozwiązany w systemach zaopatrzonej w wentylatory wymuszające przepływ powietrza wentylacji mechanicznej, gdzie najczęściej stosuje się centralę rekuperacyjną, pozwalającą na odzyskanie większej części ciepła, ulatującego przez czerpnie. Rekuperator, którego najważniejszy element stanowi wymiennik ciepła, umożliwia ogrzanie świeżego powietrza z zewnątrz ciepłem powietrza zużytego, usuwanego z pomieszczeń. Producenci deklarują sprawność odzysku ciepła często wyższą niż 90%. W rzeczywistych warunkach pracy dobrym wynikiem jest 75%. Rekuperator podnosi koszty inwestycyjne o kwotę rzędu 10 tys. zł, jednak sezonowa oszczędność ciepła znajdzie odzwierciedlenie w redukcji ilości paliwa zużytego w ciągu zimy. Koszt wykonania kanałów dla mechanicznego systemu wentylacyjnego może być różny, w zależności od wybranej technologii. Gotowe izolowane przewody to wydatek ok. 100 zł/m, zatem warto rozważyć zakup rur nieocieplanych i otuliny z wełny i osobno mineralnej. Oczywiście można stosować tanie, elastyczne rury aluminiowe. Metr takiego przewodu kosztuje kilkanaście złotych, jednak instalacja mocno straci na jakości. Dosyć drogie są nietypowe kształtki, trójniki itp. należy liczyć się z wydatkiem kilkudziesięciu zł za każdy taki element.
Wspomniane wcześniej wentylatory pomocnicze nie nadają się do stosowania w instalacjach wentylacji mechanicznej. Dobrze sprawdzą się urządzenia z czujnikiem wilgoci (tzw. "higrosterowane"). Niestety ich ceny sięgają kilkuset złotych. Jeżeli natomiast inwestora nie przeraża wydatek rzędu 1000 zł, może on pokusić się o wentylator kanałowy. W każdym przypadku redukcję kosztów uzyskuje się, kiedy poszczególne przewody dołączane są do kanałów zbiorczych z jednym wentylatorem wywiewnym, choć oczywiście pogarsza to możliwości sterowania układem.
Jakość powietrza dostarczanego przez wentylację mechaniczną jest zdecydowanie lepsza niż w przypadku grawitacyjnej, jednak należy wziąć pod uwagę, iż w związku z tym instalacja powinna być regularnie czyszczona. Nawiewane powietrze jest filtrowane, jednak wkłady filtrów podlegają wymianie średnio dwa razy w roku a koszt ich zestawu wynosi ok. 50 ~ 100zł.
Podsumowanie wszystkich omówionych wyżej wydatków związanych z wyborem wentylacji mechanicznej przynosi nieco zniechęcający wniosek, iż w zależności od wielkości domu koszt inwestycji - w porównaniu do systemu grawitacyjnego - wzrośnie o 10 do 20 tys. zł (nie wliczając kosztu robocizny). W zakresie kosztów inwestycyjnych bez wątpienia wygrywa zatem prosta, bezobsługowa i bezawaryjna, choć funkcjonująca zadowalająco tylko w ściśle określonych warunkach wentylacja grawitacyjna. Oszczędności związane z tym typem systemu kończą się jednak na etapie jego eksploatacji, z uwagi na stratę wentylacyjną, wymuszającą zwiększenie zużycia paliwa na ogrzewanie nawet o 20-30%.
Matusz Szubel
Zainteresował Cię artykuł? Podaj dalej!
