Sześć kroków do systemu kominowego

Każdy inwestor mający świadomość jak ważna jest prawidłowo działająca i wydajna wentylacja oraz instalacja grzewcza domu, skupia swoją uwagę na tym, by wykonać komin prawidłowo i w wysokiej jakości. Dlatego najskuteczniejszym sposobem jest zastosowanie gotowych rozwiązań systemowych.

Na rynku dostępne są systemy kominów stalowych, ceramicznych, betonowych czy hybrydowych składających sie z różnych materiałów. W skład rozwiązań systemowych wchodzą fabrycznie wykonane zestawy kształtek i elementów, które złożone w prosty sposób tworzą kompletny, w pełni funkcjonalny i – co najważniejsze – bezpieczny komin lub pion wentylacyjny. Tego rodzaju produkty łączą w sobie przemyślane patenty oraz wykonanie oparte o ścisłe wymogi norm budowlanych, gwarantujące otrzymanie certyfikatu jakości. Nie można tego niestety powiedzieć o tradycyjnym kominie z cegły. Precyzja wykonania pionu kominowego jest w przypadku rozwiązań systemowych nieporównywalnie wyższa. Często bowiem nierównomierny przekrój tradycyjnego komina zatrzymuje sadzę i inne osady, powodując niepożądane zacieki wzdłuż pionu. Oszczędzanie w tej kwestii jest działaniem ryzykownym. Mimo tego inwestorzy nierzadko uważają, że koszty jakie należy ponieść w przypadku kominów systemowych są za wysokie i niewspółmierne do korzyści.

Krok pierwszy – wybór odpowiedniego rozwiązania

Gotowe systemy kominowe, tak jak każdy materiał budowlany, muszą przejść drogę certyfikacji, która umożliwi producentom wprowadzenie ich na rynek. Dokonując wyboru odpowiedniego systemu, musimy wiedzieć jakimi kryteriami się kierować, i na jakie właściwości produktów zwracać uwagę, aby mieć gwarancję bezpiecznego i długoletniego użytkowania komina. Na początek powinniśmy wybrać odpowiedni przewód kominowy (drogę przenoszenia spalin) oraz obudowę komina, czyli otoczenie przewodu kominowego. Ułatwi to bogata oferta produktów dostępnych na rynku.

Kolejny krok – wybór materiału

Na tym etapie powinniśmy zwrócić uwagę na materiały jakie zostaną wykorzystane do budowy systemu. Materiały te powinny:

• być niepalne i posiadać odporność ogniową co najmniej 60 min;
• posiadać gładką i odporną na działanie spalin powierzchnię wewnętrzną (w przypadku przewodów spalinowych);
• gwarantować szczelność komina, ale i gazoprzepuszczalność (przy nadciśnieniu statycznym 40 Pa wewnątrz komina, nie powinna przekroczyć wielkości 0,003 m³/s×m²);
• być dopuszczone do stosowania w budownictwie;
• przeciwdziałać zawilgoceniu komina na całej jego długości.

Tworzywami powszechnie wykorzystywanymi do budowy przewodów i obudowy kominów są: materiały ceramiczne, beton i metal. Norma PN EN 1443:2004 przewiduje także stosowanie przewodów z tworzyw sztucznych, nakładając na producenta obowiązek podania informacji o odporności ogniowej w minutach oraz o zachowaniu się tworzywa w czasie pożaru. Przewody spalinowe najczęściej wykonywane są z materiałów ceramicznych. Wewnętrzne, ceramiczne elementy systemów kominowych wykonane są z kolei z kamionki kwasoodpornej lub ceramiki szamotowej, dzięki czemu mogą być zastosowane w kotłach olejowych oraz gazowych. Są jednocześnie bardzo odporne na niszczące działanie kondensatu. Przetworzone w wysokich temperaturach, gwarantują wymaganą przez normę odporność ogniową (przy kierunku działania ognia od wnętrza na zewnątrz) oraz odporność na szoki termiczne (np. odporność na pożar sadzy).

Trzeci krok – dostosowanie przekroju przewodów kominowych

Przekrój przewodów dymowych i spalinowych musi być dostosowany do ilości odprowadzanych spalin, liczby oraz wielkości połączonych z przewodem palenisk, wysokości przewodu oraz różnicy temperatur spalin i powietrza zewnętrznego. Na całej długości przewodu nie powinno występować zmniejszenie jego przekroju. Najmniejszy dopuszczony przez prawo wymiar przekroju (lub średnica) przewodów kominowych spalinowych o ciągu naturalnym i przewodów dymowych wynosi 14 cm na 14 cm dla przekroju kwadratowego oraz 15 cm średnicy dla przekroju kołowego. Istnieje możliwość montażu przewodów o mniejszych średnicach (np. 12 cm), jednak pod warunkiem, że ich zastosowanie będzie wynikało z nowych technologii i postępu w technice spalania. Generalnie wymiar przekroju powinien być dobierany do odpowiedniego typu paleniska i jego przewidywanej mocy.

Kominki z otwartym paleniskiem lub zamkniętym wkładem kominkowym o wielkości otworu paleniskowego kominka do 0,25 m kw., mogą być przyłączone tylko do własnego, samodzielnego przewodu kominowego dymowego o wymiarach przynajmniej 14 cm na 14 cm lub średnicy 15 cm. Kominki i paleniska o większym otworze paleniskowym wymagają wymiarów co najmniej 14 cm na 27 cm lub średnicy 18 cm, przy czym dla większych przewodów o przekroju prostokątnym należy zachować stosunek wymiarów 3:2.

Piece na paliwo stałe, posiadające hermetyczne zamknięcie, pozwalają do jednego przewodu dymowego o przekroju co najmniej 14 cm na 14 cm, podłączyć dwa takie urządzenia, pod warunkiem zachowania różnicy poziomu podłączeń co najmniej 1,5 m oraz nieprzyłączania więcej niż trzech pieców do takiego przewodu. Przewody i kanały spalinowe odprowadzające spaliny od kotłów grzewczych z palnikami na paliwa gazowe o obciążeniu powyżej 35 kW, powinny mieć przekrój wynikający z odpowiednich obliczeń instalacyjnych. Długość przewodów spalinowych poziomych (czopuchów) nie powinna wynosić więcej niż 1/4 efektywnej wysokości komina i nie więcej niż 7 m. Warto też wiedzieć, że przewody kominowe, które mają przekrój większy niż 0,075 m kw. powinny być wydzielone z konstrukcji budynku.

Czwarty krok – dobór prawidłowej wysokości systemu kominowego

Odpowiednio dobrana wysokość systemu kominowego, podobnie jak jego przekrój, nierozerwalnie łączy się z mocą wkładu, wysokością efektywną komina i rodzajem ocieplenia. Wysokość należy do podstawowych parametrów decydujących o wytworzeniu się podciśnienia i prawidłowym ciągu dla konkretnego typu urządzenia grzewczego i jego mocy cieplnej. Wysokość przewodów kominowych spalinowych i dymowych, którą fachowcy mierzą od osi wlotu przewodu spalinowego do krawędzi wylotu kanału nad dachem, nazywana jest tzw. efektywną wysokością komina, której wartość umożliwia prawidłowe działanie systemu.

Wystającą ponad dach część komina można otynkować lub obłożyć płytkami klinkierowymi. Jako osłonę zewnętrzną można zastosować również cegły, jednak konieczne będzie wówczas ich oparcie o dach. Specjaliści zalecają zapoznanie się z instrukcjami producenta, co do minimalnej zalecanej wysokości danego pionu. Bez tego niemożliwe będzie prawidłowe działanie palenisk, i tak np.:

• dla gazowych kotłów grzewczych o mocy nieprzekraczającej 35 kW wysokość efektywna nie może być mniejsza niż 2m;
• efektywna wysokość komina dla kotłów opalanych olejem powinna wynosić co najmniej 5m;
• dla innych przypadków kominy muszą mieć efektywną wysokość co najmniej 4m.

Oprócz samej wysokości efektywnej komina ważne są wymagania dotyczące wysokości usytuowania wylotu spalin, które określa norma PN-89/B-10425. Przy usytuowaniu kominów obok przeszkody (np. przy załamaniach, uskokach połaci dachowych) ich wyloty powinny znajdować się w odpowiedniej odległości od niej. Z kolei w przypadku nadbudówek na dachach (mansardy z oknami) wyloty kominów powinny znajdować się powyżej nich. Jednak niezależnie od wysokości efektywnej komina konieczne jest uwzględnianie odpowiedniej wysokość ponad połacią dachu. Wskazane jest również zapoznanie się z wartościami określanymi przez dokumentację projektową, jak również konsultację ze sprzedawcą danego systemu.

Komin a rodzaj pieca, czyli krok piąty

W przypadku wyboru odpowiedniego systemu kominowego nie bez znaczenia jest także rodzaj pieca jaki będzie do niego podłączony. W przypadku, kiedy do instalacji podłączony jest kocioł gazowy z palnikiem atmosferycznym przewody kominowe powinno się dobierać w sposób, który zapewni podczas działania urządzenia grzewczego podciśnienie w kominie w przedziale 1–15 Pa. Natomiast, jeśli chodzi o stosowanie kotłów z zamkniętą komorą spalania, a więc dodatkowo wymagających od komina funkcji dostarczania powietrza, możemy mówić o kominach posiadających konstrukcję powietrzno-spalinową. Dzięki nim powietrze do spalania napływa do paleniska z zewnątrz poprzez kanał powietrzny zintegrowany z instalacją kominową. Pozwala to na wyeliminowanie problemu z dostarczaniem powietrza do spalania, zwłaszcza przy obecnie budowanych domach wyposażanych w bardzo szczelną stolarkę. Przewody tego typu mogą być wyprowadzane bezpośrednio przez zewnętrzną ścianę pod warunkiem, że moc cieplna urządzenia nie przekracza 21 kW w wolnostojących budynkach jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej. Z kolei moc cieplna w pozostałych budynkach mieszkalnych nie może być wyższa niż 5 kW. Przy realizacji odprowadzenia komina bezpośrednio przez ścianę zewnętrzną budynku, wyloty przewodów nie powinny znajdować się niżej niż 2,5 m nad poziomem terenu. Odległości pomiędzy poszczególnymi wylotami tych przewodów nie mogą być mniejsze niż 3 m, a odległości od najbliższej krawędzi okien i ryzalitów przesłaniających nie powinny być mniejsze niż 0,5 m.

Jedną z najważniejszych zalet kotłów z zamkniętą komorą spalania jest bezpieczeństwo. W przypadku awarii nie ma możliwości dostania się trujących spalin do pomieszczenia, w którym znajduje się kocioł. W najgorszym przypadku spaliny przedostaną się jedynie do kanału powietrznego w kominie.

Szósty element wyposażeniem systemu kominowego

Przy wyborze systemu kominowego należy zwrócić uwagę na dodatkowe elementy ułatwiające jego eksploatację. Przewody spalinowe i dymowe powinny być wyposażone odpowiednio w otwory wyciorowe lub rewizyjne, zamykane szczelnymi drzwiczkami. W przypadku spalin mokrych – w układ odprowadzania skroplin. Umożliwi to czyszczenie oraz okresową kontrolę. W rejonach, gdzie występują silne wiatry, na szczycie komina umieszcza się specjalistyczne nasady kominowe, zapobiegają one wtłaczaniu dymu z powrotem do komina i zakłócaniu ciągu kominowego.

Rozwiązania systemowe kominów, mimo że droższe od tradycyjnie budowanych, skutecznie wpływają na komfort i bezpieczeństwo mieszkańców, a na tym nie powinno się oszczędzać. W trakcie eksploatacji przewody dymowe muszą być czyszczone przez kominiarza cztery razy w roku.

Nieprawidłowy komin może spowodować:

• dodatkowe zużycie paliwa;
• nadmierne osadzanie sadzy na ściankach;
• niepoprawne działanie systemu Dystrybucji Gorącego Powietrza;
• zbyt mały ciąg, który spowoduje cofanie się dymu;
• zbyt duży, który przyspieszy spalanie drewna.

Zgodnie z prawem

Podstawą dopuszczenia do powszechnego obrotu i stosowania jakichkolwiek materiałów jest ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. z 30.04.2004 r.). Powstała ona na skutek wprowadzenia dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich z 21.12.1988 r. w sprawie zbliżenia ustaw i aktów wykonawczych państw członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych (89/106/EWG). Ustawa ta reguluje i określa zasady dopuszczania do obrotu oraz zasady nadzoru nad wyrobami budowlanymi prowadzonego przez organy administracji publicznej. Według ustawy, w pierwszej kolejności, każdy produkt dopuszczony do obrotu w budownictwie musi być zgodny z obowiązującą Polską Normą (PN) lub uzyskać Aprobatę Techniczną (AT) w przypadku produktu, dla którego jeszcze nie opracowano PN. Ponadto, podstawowe wymagania w stosunku do systemów kominowych określa Prawo budowlane oraz rozporządzenie Ministra Transportu Budownicta i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Określone są tam nie tylko zasady samych wyrobów budowlanych, ale również montażu i odbioru prac kominiarskich.

Michał Skawiński

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 01/2012
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl