Stolarka otworowa w nowoczesnym budownictwie

Okna i drzwi to newralgiczne punkty domu energooszczędnego. W charakteryzującym się nienaganną izolacją termiczną budynku mogą stanowić mostki termiczne i tym samym przyczyniać się do znacznych strat ciepła. Szacuje się, że przez stolarkę otworową może uciekać aż 10 proc. nagromadzonego we wnętrzu ciepła. Przed zakupem energooszczędnych okien i drzwi warto więc dowiedzieć się, na które parametry zwrócić uwagę.

Okna: ważne parametry

Kupując okna energooszczędne, powinniśmy kierować się przede wszystkim wartością Uw, czyli współczynnika przenikania ciepła obowiązującego dla całego okna, a nie tylko jego elementów. Określa on ilość ciepła przenikającego z wnętrza budynku na zewnątrz &ndah; z tego powodu powinien mieć możliwie najniższy poziom. Według polskich norm, Uw stolarki energooszczędnej nie może przekraczać 1,1 W/(m²˙K), choć na rynku dostępne są rozwiązania pozwalające na osiągnięcie wartości 0,3 W/(m²˙K). Dokonując wyboru, należy zwrócić uwagę również na tzw. solar factor, czyli współczynnik przepuszczalności energii słonecznej g, który określa, ile energii przenika do wnętrza budynku. Minimalne wymaganie dla współczynnika g to 0,5 &ndah; taka wartość oznacza, że stolarka przepuszcza 50 proc. energii.

© VETREX

Przez szybę

Standardem na rynku są już tzw. pakiety szybowe, czyli szyby zbudowane z kilku tafli szkła. Dla polepszenia właściwości termoizolacyjnych okien stosuje się przede wszystkim pakiety trójszybowe (choć producenci oferują również cztero- lub pięcioszybowe), a przestrzeń między szybami wypełnia się gazami szlachetnymi. Trzy szyby i wykorzystanie argonu pozwoli na osiągnięcie U na poziomie 0,8-0,5 W/(m²˙K). Jeśli jednak argon zastąpimy np. kryptonem, wartość U może zmniejszyć się nawet do 0,4 W/(m²˙K).

Umieszczenie okna w ścianie

Szyby w stolarce energooszczędnej to najczęściej systemy oparte na szkle niskoemisyjnym, tzw. ciepłochronnym, czyli ze specjalnymi powłokami niskoemisyjnymi. Według wyliczeń producentów, można dzięki nim oszczędzić aż do 75 proc. energii w porównaniu do rozwiązań jednoszybowych oraz do 40 proc. w zestawieniu z systemami dwuszybowymi. Powłoka niskoemisyjna to bardzo cienka warstwa tlenków metali. Zastosowana po stronie wewnętrznej w chłodniejszym okresie pozwala „wyłapać” ciepło, odbijając promieniowanie podczerwone, czyli ciepło emitowane przez grzejniki, urządzenia czy ludzkie ciało oraz skierować je z powrotem do pomieszczenia. W sezonie letnim powłoka ta odbija nadmiar ciepła, a przepuszcza jedynie światło widzialne, dzięki czemu pomieszczenia nie nagrzewają się aż tak intensywnie, a jednocześnie ogranicza się korzystanie z takich instalacji, jak klimatyzacja czy wentylacja mechaniczna.

Przyklejanie taśmy

Poszczególne tafle w pakiecie szybowym powinny być oddzielone od siebie ramką dystansową z tworzywa sztucznego, stali nierdzewnej lub zbrojonej taśmy butylowej. Najlepiej, by była to tzw. ciepła ramka minimalizująca ryzyko powstawania mostków termicznych i zapobiegająca wykraplaniu się pary wodnej na szybie. Ramki takie mają od 12 do 16 mm szerokości i są znacznie głębiej osadzone w ramie okiennej niż w standardowych oknach.

Aplikacja piany montażowej © SOUDAL

Cztery strony świata

Wszystkie instalacje czy elementy domu energooszczędnego stanowią powiązane ze sobą struktury, dlatego każdy szczegół jest tu niezwykle istotny. Podobnie jest w przypadku stolarki otworowej. Realizacja domu energooszczędnego zaczyna się już na etapie wyboru działki oraz umiejscowienia obiektu względem stron świata. Jeśli chcemy maksymalnie doświetlić wnętrze oraz wykorzystać energię słoneczną, przeszklenia o największej powierzchni należy zaplanować na fasadzie południowej oraz zachodniej. W takim przypadku lepiej też zrezygnować z okien po stronie północnej, najsłabiej nasłonecznionej, ponieważ mogą przyczynić się do strat energetycznych. Jeżeli jednak zdecydujemy się na montaż okien właśnie tam, konieczne jest zastosowanie specjalnych pakietów szybowych, które zapobiegną uciekaniu ciepła i jednocześnie zagwarantują maksymalny dostęp dziennego światła. W przypadku najbardziej nasłonecznionej strony można zastosować specjalne powłoki, które filtrują frakcje promieniowania słonecznego odpowiedzialne za nadmierne nagrzewanie się pomieszczeń. Niektóre z nich przepuszczają mniejszą ilość promieniowania UV, dzięki czemu chronią elementy wyposażenia wnętrza przed blaknięciem.

Należy pamiętać również, że 1 kWh energii elektrycznej wykorzystanej do chłodzenia i oświetlenia jest kilkakrotnie droższa niż 1kWh energii do ogrzewania. Dlatego bardziej opłacalne jest dogrzewanie niż schładzanie budynku – w związku z tym powinniśmy unikać przegrzania pomieszczeń.

Na progu

Choć drzwi wewnętrzne uważane za wizytówkę każdego domu, to w przypadku tych energooszczędnych najważniejsze są parametry techniczne. Mimo swojej małej powierzchni (zazwyczaj ok. 2 mkw.) skrzydło © DECEUNINCK © VETREX © VETREX stanowi newralgiczne miejsce budynku – może stać się groźniejszym mostkiem termicznym niż okna. Tutaj również podstawowym parametrem, którym powinniśmy kierować się, wybierając drzwi energooszczędne, jest współczynnik przenikania ciepła U. Przed podjęciem decyzji należy sprawdzić czy wartość U podawana jest dla całych drzwi czy poszczególnych ich elementów. W przypadku standardowych drzwi wejściowych nie powinien on przekraczać 2,6 W/(m²˙K), niskoenergetyczna inwestycja potrzebuje jednak znacznie bardziej skutecznych sposobów zapobiegania stratom ciepła. Kryteria te spełni stolarka o U nie wyższym niż 1 W/(m²˙K). Szacuje się, że jej zastosowanie pozwoli polepszyć bilans cieplny budynku o 35 proc., a zapotrzebowanie na ciepło do ogrzania – o 2 proc.

© DECEUNINCK

Drewno, aluminium?

Drzwi energooszczędne produkuje się zarówno z materiałów drewnopochodnych, jak i PVC czy aluminium. Szczególnie popularna jest stolarka na bazie materiałów drewnopochodnych. Skrzydło drzwi drewnianych – znacznie grubsze niż w przypadku standardowych modeli – składa się z ramy, wewnątrz której znajduje się izolacja termiczna, oraz dwóch płyt tworzących warstwę zewnętrzną. Z kolei skrzydła z PVC swoją budową przypominają stolarkę okienną z tworzywa sztucznego – wykorzystanie znajdują tu podobne profile. Energooszczędnym standardom sprosta także aluminium, gorzej z tym zadaniem poradzi sobie stal, choć po zastosowaniu specjalnej konstrukcji i ocieplenia także drzwi wykonane z tego materiału mogą być niskoenergetyczne. Stosunkowo nowym rozwiązaniem są skrzydła drewniano-aluminiowe o konstrukcji podobnej do konstrukcji okien pasywnych. Ich budowa oraz zastosowane materiały pozwalają na uzyskanie współczynnika przenikania ciepła w wysokości maksymalnie 0,7-0,8 W/(m²˙K). Decyzję zakupową należy opierać nie na deklaracjach producentów, ale odpowiednich certyfikatach potwierdzających poszczególne współczynniki.

W ochronie przed niekontrolowanymi stratami energii pomaga przede wszystkim termoizolacja skrzydła. Materiałami wykorzystywanymi do tego celu mogą być: styropian, pianka poliuretanowa, wełna mineralna czy spienione PVC. W drzwiach aluminiowych o ciepłych profilach będą to specjalne wkładki z poliamidu wzmocnionego włóknem szklanym, w drewniano-aluminiowych — pianka termiczna. Im grubszy profil, tym zazwyczaj lepsze właściwości termoizolacyjne skrzydła.

Co jeszcze?

Ważnymi akcesoriami do stolarki drzwiowej będą również wysokiej jakości uszczelki zamontowane na całym obwodzie skrzydła, zmniejszające infiltrację powietrza i straty energetyczne. Skrzydło drzwi energooszczędnych najczęściej wyposażone jest w dwie lub trzy uszczelki w strefie progowej. Warto wybrać uszczelki magnetyczne, które gwarantują 100-procentową szczelność. W ofercie niektórych producentów znajdują się także obwodowe okucia listwowe, umożliwiające (po zamknięciu) maksymalne dociśnięcie skrzydła do ościeżnicy na całym jej obwodzie.

Niestety, w przypadku drzwi energooszczędnych osiągniecie skutecznego zabezpieczenia antywłamaniowego jest bardzo trudne. Wyjątek (według normy PN-ENV 1627) stanowią modele w drugiej klasie antywłamaniowej, czyli stanowiące barierę dla nieprofesjonalnych złodziei posługujących się prostymi narzędziami. Zabezpieczenia tego rodzaju montowane są w obwodzie płyty drzwiowej i ościeżnicy. Wyższe klasy antywłamaniowe wymagają zastosowania zbrojonego blatu, który zdecydowanie pogarsza izolacyjność cieplną.

Osiągnięcie wysokich standardów termoizolacyjności jest bez wątpienia priorytetem producentów drzwi energooszczędnych. Nie oznacza to jednak, że dla nich zrezygnowali z aspektów estetycznych. Nowoczesne drzwi energooszczędne charakteryzują się obecnie mniej masywną formą, dostępne są także modele z niewielkimi przeszkleniami.

Montujemy okna i drzwi

Błędy w montażu drzwi i okien mogą doprowadzić do powstania mostków termicznych. Dlatego w przypadku stolarki niskoenergetycznej zaleca się tzw. ciepły montaż. Jego głównym założeniem jest potraktowanie stolarki jako przedłużenia warstwy termoizolacji, a nie jako jej przerwania. W związku z tym okna i drzwi powinny być ustawione w linii izolacji termicznej, a nie w linii muru, co jednocześnie zabezpiecza termoizolację przed degradacją. Ponadto ta technika montażu zakłada wykorzystanie profesjonalnych materiałów, wśród których wymienić należy niskoprężną, paroprzepuszczalną piankę montażową, która przepuszcza na zewnątrz zgromadzoną w murze lub w pomieszczeniu wilgoć.

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 04/2013
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl

Jeszcze kilka lat temu osoby budujące domy nie zwracały dużej uwagi na parametry energooszczędności czy kwestie eksploatacyjne okien i drzwi. Teraz stanowią one priorytet dla inwestorów. Wszystko wskazuje na to, że wraz z wchodzącą w życie dyrektywą Unii Europejskiej, nakładającą obowiązek budowania w technologii blisko zeroenergetycznej, zainteresowanie produktami energooszczędnymi, w tym także stolarką otworową, będzie coraz większe.

Iwona Bortniczuk