Sposób na funkcjonalną kuchnię

Kuchnia jest częścią przestrzeni dziennej, w której spędzamy dużo czasu, nie bez powodu mówi się, że jest ona sercem domu. Urządzając ją od podstaw należy pamiętać, że musi być funkcjonalna i estetyczna.

Wybór stylistyki to zwykle wypadkowa trzech kryteriów: wymagań architektonicznych pomieszczenia, oczekiwań względem funkcjonalności oraz naszych indywidualnych preferencji estetycznych. Biorąc pod uwagę te czynniki, możemy wyróżnić dwa style aranżacji kuchni: klasyczny i nowoczesny. Znakiem rozpoznawczym nowoczesnej kuchni jest prostota, oszczędność formy i zaawansowana technologia. Dominują tu gładkie powierzchnie mebli i brak uchwytów. Ozdobą jest sama geometryczna forma zabudowy szafek, faktura i odważna kolorystyka. Elementami wyróżniającymi są m.in. elektryczny system wspomagania wysuwu szuflad, samoczyszczące prowadnice i zawiasy ze zintegrowanym systemem domykania, szafki otwierane na czujnik ruchu, rozdrabniacz do resztek zamontowany w zlewozmywaku, sterowane elektrycznie ekrany, które otwierają, bądź zamykają przestrzeń na jadalnię, czy pokój dzienny. W przypadku kuchni w stylu klasycznym charakterystyczne są szlachetne materiały, takie jak lite drewno czy kamienne blaty, a także zdobienia, np. kasetonowe, frezowane fronty czy dekoracyjne uchwyty. Oczywiście, tak jak w przypadku stylu nowoczesnego, kuchnie klasyczne również mogą być wyposażone w technologiczne nowinki.

Lokalizacja i sposób zabudowy

Funkcjonalne zaplanowanie kuchni jest ważne dla ergonomii pracy i wygody przyszłych użytkowników. Powinno być więc traktowane na równi z kryterium estetyki. Wybierając pomieszczenie, w którym znajdzie się kuchnia, powinniśmy zdecydować się na takie, które znajduje się najbliżej wejścia do domu. Do kuchni nie powinno wchodzić się przez inne pomieszczenia, a z uwagi na to, że to najcieplejsze miejsce w domu, optymalna jest jej lokalizacja od północnej strony. Jeśli kuchnia jest położona od strony południowej, gotowanie w lecie, może być bardzo uciążliwe. Dobrze jest ustawić sprzęt AGD jak najdalej od okien, dzięki temu uniknąć można niepotrzebnego nagrzewania.

Gdy wybierzemy lokalizację, powinniśmy się przyjrzeć temu jak rozmieszczone są przyłącza wody, gazu i prądu. Następny krok to dokładne zmierzenie powierzchni i podzielenie jej na konkretne strefy. Prawidłowe ustawienie stref skraca do minimum liczbę kroków, które musimy wykonać podczas pracy w kuchni. Bardzo ważne jest przeanalizowanie zwyczajów panujących w rodzinie i dostosowanie do nich wielkości poszczególnych stref. Wyróżnić możemy pięć stref kuchennych, które powinny być rozmieszczone w następującej kolejności:

• strefa zapasów – w tej części znajduje się lodówka, zamrażarka i szafki, w których przechowujemy żywność;
• strefa przechowywania – to miejsce na szafki z zastawą, sztućcami i szkłem;
• strefa zmywania – tzw. strefa mokra, w której znajduje się zlewozmywak, zmywarka i suszarka oraz miejsce na przechowywanie detergentów, a także na składowanie i segregowanie śmieci;
• strefa przygotowywania posiłków – powinna znajdować się w centralnej części kuchni. Zalecana minimalna szerokość blatu to 90 cm. Powinny tu znaleźć niezbędne sprzęty do przygotowywania posiłków: noże, deski, naczynia, przyprawy;
• strefa gotowania i pieczenia – z kuchenką z piekarnikiem, kuchenką mikrofalową, okapem kuchennym oraz garnkami.

W przypadku osoby leworęcznej układ powinien być odwrotny. Najlepiej, jeśli uda się strefy oddzielić od siebie, choćby małymi blatami.

Jeżeli chcemy, aby nasza kuchnia była nie tylko miejscem, w którym przygotowujemy posiłki, ale też miejscem spotkań, należy pomyśleć o części jadalnej, której centralnym miejscem będzie stół. W przypadku niewielkiej kuchni układ zabudowy powinien być jednorzędowy. Natomiast jeśli do dyspozycji mamy dwie ściany, optymalnie będzie zabudowanie w kształcie litery „L” lub wybór układu dwurzędowego. Gdy kuchnia ma być połączona z salonem, możemy zdecydować się na dołożenie wyspy kuchennej, która oddzieli pomieszczenie, ale go nie zamknie. W przypadku gdy do zaaranżowania mamy duże pomieszczenie możemy zaplanować wszystko z większym rozmachem, wykorzystując układy w kształcie litery „U” lub „G”, które są funkcjonalne i pozwalają na wykorzystanie całej dostępnej przestrzeni.

Kolor nie bez znaczenia

Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak niebagatelny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie mają kolory pomieszczeń, w których przebywamy. W kuchni ma to szczególne znaczenie. Dlatego bardzo ważnym etapem procesu projektowania jest określenie stylu i kolorystyki. Dzięki umiejętnemu wykorzystaniu kolorów, możemy nie tylko kreować przestrzeń, ale też sprawić, że codzienne przygotowywanie i spożywanie posiłków będzie przyjemnością. Jeśli nasza kuchnia nie zachwyca metrażem, warto postawić na jasne kolory, które optycznie powiększą przestrzeń. Natomiast gdy posiadamy dużo dobrze oświetlonej przestrzeni, możemy pokusić się o nieco ciemniejsze i bardziej odważne kolory.

Od kilku sezonów modna jest aranżacja kuchni w czerwieni (szczególnie w kolorze czerwonego wina). Trzeba jednak pamiętać o tym, że kolory takie jak czerwony, żółty czy pomarańczowy pobudzają apetyt. Osoby będące na diecie powinny wybrać raczej barwy chłodne. Natomiast odcienie fioletowego, zielonego i niebieskiego tłumią apetyt i wnoszą świeżość. Na popularności nie traci ponadczasowa biel. Dzięki temu, że jest ona kolorem uniwersalnym, możemy z powodzeniem łączyć ją praktycznie z każdym innym kolorem i stylem. Podobnie jest w przypadku beżu, écru i odcieni szarości. Ciekawym pomysłem jest zastosowanie bieli na ścianach (w ten sposób wnętrze optycznie wyda się większe i bardziej przestronne) oraz mebli w szarym odcieniu. Gustowanie i elegancko prezentuje się połączenie bieli ze stonowanymi odcieniami brązu. Warto zwrócić uwagę, że takie połączenie kolorów po pewnym czasie może wydać się zbyt zimne i nudne, dlatego poleca się je osobom lubiącym eksperymentowanie. Surowy wystrój możemy ożywić drobnymi elementami wyposażenia, np. w kolorze czerwonym, pomarańczowym czy fioletowym. Wybierając neutralną kolorystykę, bez przeszkód będziemy mogli, poprzez zmianę kilku drobiazgów, odmienić naszą kuchnię.

Zamiast płytek

Gdy wybierzemy styl i kolory, warto zastanowić się nad wykończeniem ścian. Powierzchnie nad blatem roboczym, zlewozmywakiem czy kuchenką narażone są na ciągłe zabrudzenia, dlatego ważne jest, aby były odpowiednio zabezpieczone. Przywykliśmy już do widoku płytek ceramicznych w kuchni, jednak warto pamiętać, że istnieje wiele innych atrakcyjnych i praktycznych rozwiązań.

Do wyboru mamy specjalne farby emulsyjne, które chronią przed wilgocią i przepuszczają parę wodną. Najbardziej odporne na mycie i szorowanie są emulsje lateksowe i akrylowe. Innym rozwiązaniem może być tapeta z włókna szklanego lub tapeta winylowa z grubą warstwą wierzchnią Doskonale maskuje nierówności podłoża, jest odporna na uszkodzenia i nie przyciąga kurzu. W miejscach najbardziej zagrożonych zabrudzeniem dobrym rozwiązaniem jest tafla stali nierdzewnej, która dzięki odpowiedniej zawartości chromu jest odporna na działanie wilgoci oraz uszkodzenia mechaniczne. Innym materiałem wykończeniowym, który doskonale sprawdzi się w kuchni, jest dekoracyjny tynk cienkowarstwowy. Najbardziej wskazane są tynki akrylowe jedno- lub dwuwarstwowe. Po ich nałożeniu, ścianę maluje się środkiem uszczelniającym, który zabezpieczy ją przed zabrudzeniami.

Stosunkowo nowym rozwiązaniem jest używanie w kuchni szklanych tafli. Szkło optycznie powiększa pomieszczenie, dodaje głębi i rozświetla. Do wyboru mamy wiele rodzajów szkła o różnych właściwościach i bardzo bogatej palecie wykończeń. Najlepiej zdecydować się na szkło hartowane, które jest bardziej odporne na uderzenia mechaniczne oraz wstrząsy termiczne.

Kolejnym materiałem, nadającym się do zastosowania w kuchni jest drewno. Jeśli odpowiednio o nie zadbamy i zabezpieczymy, zachowa swój piękny wygląd na lata. Najczęściej stosuje się naturalne okleiny – forniry z drzew krajowych bądź egzotycznych przyklejane na płyty drewnopochodne, a także laminowane płyty meblowe, imitujące drewno. Bardzo popularne są laminaty kolorowe, zwłaszcza w mocnych barwach i wykończone na wysoki połysk. Na kuchennej ścianie sprawdzi się też kamień naturalny. Takie rozwiązanie stosuje się zazwyczaj w miejscu ciągów roboczych, gdzie wykłada się jedną dużą płytę lub mniejsze płytki. Dobrym rozwiązaniem będzie granit, który jest odporny na wysoką temperaturę i wilgoć, i który można z łatwością czyścić.

Jaka podłoga?

W zależności od tego w jakim stylu urządzamy kuchnię (klasyczna czy nowoczesna), możemy zastosować prawie każdy rodzaj pokrycia, oczywiście poza wykładzinami dywanowymi. Podłoga w kuchni narażona jest na działanie różnych czynników, grozi jej szybkie zużycie, dlatego jej wybór należy dobrze przemyśleć. Możliwości jest bardzo wiele i trzeba dokładnie przyjrzeć się wszystkim opcjom. Czego oczekujemy od podłogi w kuchni? Na pewno ważna jest wytrzymałość i odporność na ścieranie oraz uszkodzenia mechaniczne. Łatwość czyszczenia też zazwyczaj brana jest pod uwagę.

Klasycznym rozwiązaniem problemu podłogi w kuchni są płytki ceramiczne. Dzięki gładkiej i śliskiej powierzchni, łatwo utrzymać je w czystości. Posiadają wysoką odporność na ścieranie. Popularnością cieszą się płytki z gresu porcelanowego szkliwionego. Pamiętać należy jednak, że z czasem warstwa szkliwa ściera się i tym samym staje się bardziej podatna na zabrudzenia. Gres szkliwiony skłonny jest na zaplamienia nieusuwalne zwykłymi detergentami, jest również słabo odporny na uderzenia, które powodują odpryski szkliwa. Ze względów estetycznych, w kuchni zastosowanie znajduje też terakota i klinkier. Tu z kolei problemem jest dość duża podatność na pęknięcia i obtłuczenia. Nie są to jednak materiały dobrze odporne na ścieranie.

Ze względu na wytrzymałość i estetykę, coraz większą popularnością, mimo wysokiej ceny, cieszą się posadzki z kamienia. Najczęściej stosowane są płytki z granitu, marmuru, trawertynu lub twardych piaskowców. Granit nie wchłania tłuszczów, jest odporny na uderzenia, a także doskonale przewodzi i akumuluje ciepło. Kolorowy i niezwykle efektowny trawertyn jest trudny w utrzymaniu w czystości (ze względu na porowatą strukturę). Zaleca się więc stosowanie trawertynu żywicowego, który jest mniej podatny na zaplamienia i wnikanie brudu. Wybierając naturalny marmur, musimy pamiętać o tym, że zalicza się on do kamieni średnio twardych i o wysokiej nasiąkliwości, dlatego na posadzki nadaje się tylko, gdy jest odpowiednio zabezpieczony.

Zamiast naturalnych kamieni możemy też zdecydować się na płytki z konglomeratu kamienia. Polecane są zwłaszcza konglomeraty granitowo-kwarcowe. Do wyboru mamy również „ciepłą” podłogę drewnianą. Sprawdza się ona pod względem estetycznym, w szczególności w kuchniach rustykalnych i otwartych na salon. Jeśli wykonana jest z twardego drewna, jej zaletą będzie wytrzymałość i amortyzowanie wszelkich upadków. Najlepiej sprawdzi się dąb, jawor, buk, jesion, orzech lub jeszcze twardsze drewno egzotyczne, np. badi czy doussie.

Niebagatelne znaczenie światła

Kuchnia kojarzy się z ciepłem i przyjazną atmosferą, dlatego tak ważne jest odpowiednie oświetlenie. Ma ono podkreślać szczególny charakter wnętrza oraz spełniać funkcje praktyczne. Dobre oświetlenie kuchenne jest bardzo ważne podczas przygotowywania posiłków, zwłaszcza ze względu na nasze bezpieczeństwo. Najnowsze technologie i ciekawe wzornictwo sprawiają, że możemy wybrać oświetlenie energooszczędne, funkcjonalne i efektowne. Zwykle punkty świetlne w kuchni zaplanowane są jako oświetlenie centralne – na środku pomieszczenia lub nad stołem, oraz oświetlenie pomocnicze – nad blatem roboczym, zlewozmywakiem i płytą grzejną. Dodatkowe oprawy oświetleniowe mogą być albo zainstalowana niezależnie, np. na ścianie, zwisając z sufitu, albo wmontowane bezpośrednio w meble kuchenne. Bardzo często producenci mebli oferują nowoczesne zestawy wyposażone oryginalnie w oświetlenie.

Sposób na małą kuchnię

Marzenie o pięknej, przestronnej kuchni nie zawsze ma szansę się spełnić. Wiele osób posiada niewielkie pomieszczenie, w związku z tym, musi zmagać się z urządzeniem małej kuchni. Nie jest to jednak sytuacja bez wyjścia, bowiem nawet niewielkie pomieszczenie także można urządzić ergonomicznie i efektownie. Musimy jednak pamiętać o kilku zasadach, które uchronią nas przed popełnieniem poważnych błędów. Chcąc maksymalnie wykorzystać przestrzeń w niedużej kuchni, często decydujemy się na zabudowę meblami, aż po sam sufit. Nie jest to dobre rozwiązanie, ponieważ wnętrze wydaje się wtedy jeszcze bardziej ciasne niż w rzeczywistości. W małej kuchni powinno stosować się tylko niskie szafki kuchenne. Wolną przestrzeń najlepiej zagospodarować poprzez zawieszenie otwartych półek. Najlepiej, aby fronty kuchennych szafek były wykonane ze zmatowionego szkła bądź półprzezroczystego tworzywa sztucznego, gdyż w ten sposób optycznie pogłębią pomieszczenie. W małych kuchniach doskonale sprawdza się mobilne wyposażenie. Wygodne w użytkowaniu szafki na kółkach mają zwykle specjalne blaty do przygotowywania żywności. Szafki te można w każdej chwili wysunąć lub schować pod wspólny blat. Bardzo praktycznym rozwiązaniem w niewielkiej kuchni jest także zwiększenie szerokości blatu do osiemdziesięciu centymetrów. Dzięki temu pod ścianą (w paśmie około 20 cm) można umieścić praktyczne schowki, np. na noże, łyżki i inne narzędzia potrzebne przy przygotowywaniu posiłków.

Monika Fuksa

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 01/2012
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl