Ściany trójwarstwowe sposobem na ciepły dom

Każdy inwestor, który poważnie myśli o budowie własnego domu, musi przed rozpoczęciem prac podjąć kilka strategicznych decyzji. Niezależnie od tego czy wybierzemy gotowy projekt, czy zlecimy projektowanie wymarzonego domu architektowi, nie uciekniemy od fundamentalnych wyborów: dom parterowy czy z poddaszem, z piwnicą czy bez, z garażem w bryle domu czy wolnostojącym. Czasem zapominamy, że równie ważne i wymagające solidnego przemyślenia są decyzje związane z konstrukcją budynku, jego zapotrzebowaniem na energię, co za tym idzie wyborem technologii wznoszenia ścian.

Wielu świeżo upieczonych inwestorów nie zwraca należytej uwagi na sposoby budowy domu i właściwą izolację termiczną. Często w ogóle pomijają technologię wznoszenia ścian albo — popadając w drugą skrajność — podejmują bez konsultacji z projektantem czy architektem nieprzemyślane decyzje, zmieniając np. rodzaj materiału lub jego grubość. Jeśli 25 cm pustak ceramiczny zastąpi 30 cm, nic takiego się nie stanie, gorzej jeśli sytuacja będzie odwrotna.

Niewątpliwie jedną z najbardziej newralgicznych decyzji, którą musimy podjąć jeszcze zanim rozpoczniemy budowę, jest rodzaj wznoszonych ścian zewnętrznych.

Jedna, dwie albo trzy warstwy

Zazwyczaj problem mamy z głowy, gdy decydujemy się na projekt gotowy. W takim przypadku najczęściej dostosowujemy się do przyjętych w nim rozwiązań. Oczywiście nie jesteśmy skazani na kurczowe trzymanie się ustaleń, ale mamy obowiązek konsultowania zmian z projektantem. Gdy wybieramy projekt indywidualny — mamy większy wpływ także na konstrukcję ściany.

Pustak Porotherm ©WEINERBERGER

Najmniej skomplikowanym sposobem konstrukcji ściany w domu jednorodzinnym jest ściana jednowarstwowa, czyli wykonana tylko z jednego rodzaju materiału, najczęściej z pustaków ceramicznych, betonu komórkowego lub silikatów. Drugą technologią, obecnie najpopularniejszą w naszym budownictwie jednorodzinnym, jest dwuwarstwowa ściana, w której oprócz ściany nośnej, występuje izolacja termiczna. Najbardziej skomplikowanym rodzajem jest ściana złożona z trzech warstw. Każda z tych konstrukcji ma zalety i wady. To inwestor musi zdecydować czy zależy mu przede wszystkim na szybkim wybudowaniu domu o stosunkowo niewielkim skomplikowaniu czy ważniejsze są dla niego np. bardzo dobre parametry cieplne.

Dwie warstwy muru i izolacja

Ściana trójwarstwowa jest połączeniem dwóch warstw muru: jednej wewnątrz domu, drugiej osłonowej zewnętrznej przedzielonej umieszczonym w środku ociepleniem. Wewnętrzna warstwa pełni funkcję ściany nośnej i najczęściej zbudowana jest z pustaków ceramicznych, betonu komórkowego, bloczków silikatowych, rzadziej z innych materiałów, np. drewna. Co ciekawe ściana nośna nie musi być wcale gruba, najczęściej ma 18–25 cm. Za izolację mogą służyć wełna mineralna albo płyty styropianowe. Zewnętrzna osłona zazwyczaj jest murowana z cegły klinkierowej bądź silikatowej. Jej grubość nie powinna przekraczać 12 cm.

Ceramika poryzowana, beton komórkowy czy silikaty?

Na rynku jest kilka materiałów, które najczęściej wykorzystuje się do wznoszenia ścian. Nie ma idealnego budulca, który spełniałby wszystkie oczekiwania. Najpopularniejszym rozwiązaniem, wybieranym szczególnie w południowej części Polski, jest ceramika poryzowana, która stopniowo wypiera tradycyjną, będącą jednym z najstarszych materiałów budowlanych. Pustaki ze specjalnymi dziurkami nadają się do wznoszenia zarówno murów jedno- i wielowarstwowych, jak i ścian nośnych i działowych, zewnętrznych i wewnętrznych. Przyjmując punkt widzenia inwestora, głównymi zaletami tych pustaków są: skrócenie czasu budowy, dobra izolacyjność akustyczna i odporność ogniowa. Ponadto cechuje je trwałość i wytrzymałość, czego najlepszym dowodem jest możliwość wznoszenia w tej technologii budynków nawet 7-kondygnacyjnych. Zaletą ceramiki poryzowanej są wysokie właściwości termiczne — jej współczynnik przenikania ciepła jest nieznacznie gorszy jedynie od betonu komórkowego. Jednym z nielicznych minusów tej technologii jest niewątpliwie kruchość materiału, dlatego trzeba zadbać o właściwy transport.

Innym materiałem często stosowanym w budownictwie jednorodzinnym jest — złożony z piasku, cementu, wapna i wody — beton komórkowy. Podobnie jak ceramikę, można go wykorzystać do każdej technologii wznoszenia ścian zewnętrznych. Na jego korzyść przemawiają doskonałe parametry cieplne — pod tym względem jest zdecydowanie lepszy od pozostałych materiałów. Nie bez znaczenia pozostaje też fakt, że murowanie ścian w tej technologii jest szybsze niż np. w przypadku pustaka ceramicznego. Jest to spowodowane dużym rozmiarem bloczków betonowych. Ponadto beton komórkowy, dzięki swej strukturze, jest materiałem łatwym w obróbce. Dodatkowo jest klasyfikowany jako materiał niepalny. Jednak beton ten, podobnie jak inne materiały budowlane, nie jest pozbawiony słabych punktów. Jednym z najistotniejszych jest jego kruchość, na co należy zwrócić uwagę nie tylko przy jego transporcie, ale i samej pracy. Dodatkowo łatwo wchłania wilgoć, ale jednocześnie bez trudu ją oddaje.

Na rynku dostępne są także wyroby silikatowe, które zdobywają coraz więcej zwolenników. Występują one w różnych rozmiarach i rodzajach (bloczki pełne, drążone, cegły, płytki, kształtki elewacyjne itp.). Spośród wszystkich wyrobów silikatowych do wznoszenia ścian najlepiej nadają się bloczki pełne. Ich atutami są: duża wytrzymałość na ściskanie, skuteczne tłumienie hałasu i akumulowanie ciepła. Posiadają niestety wady: stosunkowo mały rozmiar i duży ciężar oraz słabszą izolacyjność termiczną. Zazwyczaj muruje się z nich ściany fundamentowe. Wykorzystując je podczas murowania ścian nośnych, musimy liczyć się z koniecznością wykonania dodatkowej warstwy ocieplenia. Prócz tego na rynku dostępne są jeszcze keramzytobeton i beton, ale pustaki czy bloczki betonowe zazwyczaj służą bardziej do wznoszenia ścian fundamentowych i stropów niż ścian nośnych.

Koszty wzniesienia ściany

Dom z elewacją z cegły silikatowej ©GRUPA SILIKATY

Koszty są jednym z najważniejszych kryteriów, którym kierują się przyszli inwestorzy przy wyborze technologii wznoszenia ścian. Można w przybliżeniu porównać wydatki poniesione na budowę ściany jedno-, dwui trójwarstwowej. Cena za jeden metr kwadratowy ściany będzie zależała m.in. od rodzaju materiału, jakości i grubości ocieplenia (w przypadku ściany warstwowej) czy typu warstwy elewacyjnej (w przypadku ściany trójwarstwowej). Największa rozpiętość cenowa może wystąpić w ostatniej wymienionej technologii. Natomiast, przeliczając w przybliżeniu koszt materiału i robocizny, okazuje się, że nie ma dużej różnicy między kosztami wzniesienia ściany złożonej z jednej warstwy a ściany dwuwarstwowej. Za to znacznie więcej będzie nas kosztowała ściana trójwarstwowa, zwłaszcza jeśli będziemy chcieli wykończyć ją np. cegłą klinkierową. Trzeba mieć świadomość, że wyższe koszty poniesione na etapie budowy zwracają się podczas eksploatacji dobrze ocieplonego domu. Ze ścianą trójwarstwową jest podobnie jak z wszystkimi rozwiązaniami energooszczędnymi: najpierw trzeba więcej zainwestować, żeby potem płacić mniejsze rachunki za energię.

Za i przeciw ścianie trójwarstwowej

Ściana trójwarstwowa to technologia znana i sprawdzona. Wprawdzie nie jest w Polsce popularna, decydują o tym przede wszystkim względy ekonomiczne i wygoda inwestora. Ze względu na najbardziej skomplikowaną konstrukcję może odstraszać stosunkowo długi czas jej wykonywania.

Na tym kończą się wady „trzech warstw”, a zaczynają wymierne korzyści. Pierwsza zaleta wynika z samej jej konstrukcji — każda z warstw ściany pełni właściwą dla jej specyfiki funkcję: konstrukcyjną, izolacyjną i osłonowo-estetyczną. Dla przyszłych użytkowników domu jednorodzinnego wzniesionego w tej technologii, znaczenie będzie miał z pewnością duży komfort cieplny oraz akustyczny. Ze względu na specyfikę konstrukcji, to właśnie ściana trójwarstwowa pozwala nam (przy odpowiednim dobraniu grubości poszczególnych warstw) na osiągnięcie lepszej izolacji termicznej domu. W dzisiejszych czasach inwestorzy (także indywidualni) coraz większą wagę przykładają do zminimalizowania zużycia energii, a wykonanie ściany trójwarstwowej jest w takim przypadku najbardziej korzystnym rozwiązaniem. Jednak ze względów finansowych i czasu wykonywania, dużą popularnością cieszy się technologia dwuwarstwowa. Więcej o etapach budowy domu w artykule "Dylemat wyboru technologii budowy"

Budynek w technologi trójwarstwowej
z elewacją z cegły silikatowej ©GRUPA SILIKATY

Do wymienionych wyżej zalet ścian z trzema warstwami należy dodać: trwałość, tworzenie korzystnego mikroklimatu w domu, ognioodporność oraz brak tzw. mostków termicznych. Niektórzy jako atut „trójwarstwówki” wymieniają duży wybór materiałów na warstwę osłonową, co daje szerokie możliwości wykończenia elewacji.

Nie ma jednej właściwej odpowiedzi na pytanie, która z technologii budowy domu: jedno-, dwu- czy trójwarstwowa jest najlepsza. Każda z nich ma swoje zalety i wady. Trzeba jednak przyznać, biorąc pod uwagę wszystkie istotne czynniki, że można dostrzec przewagę ścian warstwowych nad jednowarstwowymi.

Ostatecznie to inwestor powinien zdecydować czy bardziej zależy mu na szybkim zakończeniu prac kosztem gorszych parametrów cieplnych domu, czy też może przeznaczyć więcej czasu i pieniędzy na ten etap budowy, mając świadomość, że prędzej czy później poniesione koszty się zwrócą.

Leszek Galarowicz

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 03/2012
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl