Ogrodzenie - istotny element aranżacji ogrodu

Realizując marzenia o wymarzonym ogrodzie, należy już podczas jego projektowania zastanowić się nad rodzajem ogrodzenia, jakie będzie go chroniło przed intruzami i jednocześnie dodawało blasku całej posesji.

Najpopularniejsze rodzaje ogrodzenia

Jeśli przyjrzymy się posesjom w naszej części Europy, zauważymy kilka najczęściej spotykanych typów ogrodzenia. Polacy najchętniej decydują się na ogrodzenia kute, metalowe, drewniane, murowane, betonowe, żywopłoty, a także na zwykłe siatki ogrodzeniowe.

Każdy z wymienionych rodzajów może mieć różne warianty, co w konsekwencji daje nieograniczone możliwości aranżacji i ciekawych projektów. Dlatego bywają takie, które zachwycają wyglądem, ale i takie, których jedynym zadaniem jest ochrona, bez żadnych estetycznych walorów. Wszystko uzależnione jest, oczywiście, od zasobności portfela właścicieli oraz ich oczekiwań i gustu.

Ogrodzenia kute — elegancja, bezpieczeństwo i trwałość

Tego rodzaju ogrodzenia są wyrobem o walorach nie tylko użytkowych, ale również artystycznych. Wiele z nich powstaje na indywidualne zamówienia w warsztatach kowalstwa artystycznego. Dlatego zdecydowana większość ogrodzeń kutych wyróżnia się kunsztem wykonania, oryginalnością oraz wyjątkową trwałością.

Powstają ze stali, która charakteryzuje się dużą odpornością na korozję, deformację i inne zniszczenia. Łączą w sobie to, co jest najbardziej cenione w ogrodzeniu, a więc walory funkcjonalne i estetyczne.

Wśród najważniejszych zalet tego typu ogrodzeń wymienić należy dużą wytrzymałość techniczną, a także odporność na działanie szkodliwych czynników atmosferycznych, chemicznych i biologicznych. Jednocześnie nie wymagają one częstej pielęgnacji i konserwacji. Dla każdego inwestora niezwykle ważna jest również możliwość dopasowania ogrodzenia do innych elementów kutych w posesji (balustrad balkonowych i tarasowych, oświetlenia itp.).

Ogrodzenia kute spotyka się nie tylko wokół prywatnych domów, ale także na terenach instytucji państwowych, urzędów, szkół, szpitali, miejskich parków i ogrodów. Odpowiednio dobrane do budynków, roślinności i nawierzchni, świetnie komponują się w każdym otoczeniu. Często łączone są z elementami murowanymi, betonowymi czy kamiennymi, co jeszcze bardziej podkreśla ich artystyczne walory, nie umniejszając przy tym zasadniczego zadania, jakim jest ochrona terenu.

Dominującymi elementami ogrodzeń kutych są zazwyczaj bramy i furtki. Szczególnie dekoracyjne bywają duże bramy wjazdowe, które zdobione są pięknymi motywami roślinnymi lub geometrycznymi. Niejednokrotnie na bramach pojawiają się złocenia i inne kolory, wyraźnie podnoszące walory estetyczne całego ogrodzenia.

Często bramy, bramki czy furtki wyposażane są w systemy elektroniczne, które pozwalają na ich zdalną obsługę oraz połączenie z zabezpieczeniem antywłamaniowym. Bramy wjazdowe mogą się otwierać w sposób tradycyjny, ale coraz częściej wykorzystywane są inne, wygodniejsze warianty. Najpopularniejsze z nich to bramy przesuwne, które przemieszczają się wzdłuż ogrodzenia. W połączeniu z elektroniką okazują się bardzo funkcjonalne i wygodne w użytkowaniu.

Ogrodzenia kute wymagają sporych nakładów finansowych, ale ze względu na czas funkcjonowania bez konieczności naprawy i konserwacji okazują się doskonałym i, w gruncie rzeczy, ekonomicznym rozwiązaniem.

Ogrodzenia metalowe — praktyczne i uniwersalne

Ogrodzenia z metalu są również bardzo popularne w naszym regionie. Spotyka się je nie tylko na prywatnych posesjach. Uniwersalność i łatwość montażu pozwala na wykorzystywania tego typu ogrodzeń niemal w każdym miejscu, także tym trudno dostępnym. Do ogrodzeń metalowych zalicza się omówione już wcześniej ogrodzenia kute, ogrodzenia systemowe oraz zwykłe siatki ogrodzeniowe.

Ogrodzenia systemowe często nazywane są również modułowymi lub panelowymi. Są to gotowe zestawy elementów, w których najważniejsze są poszczególne panele. Łączy się je ze sobą i w ten sposób powstaje całe ogrodzenie. Producenci dbają o to, by na rynku nie brakowało zróżnicowanych ofert i propozycji. Dzięki szerokiej ofercie, dokonując wyboru, można się kierować wielkością, kształtem, kolorem oraz ceną. Każdy ma szansę znaleźć coś odpowiedniego dla siebie.

Siatka ogrodzeniowa jest tak często używana, że stała się powszechnym elementem naszego krajobrazu. Charakteryzuje się dobrymi właściwościami ochronnymi, łatwością montażu i elastycznością. Nadaje się do ogradzania prywatnych posesji, szkół, boisk, terenów budowlanych czy składów. Ogrodzenia z siatki są trwałe, ale wymagają odpowiedniej i regularnej konserwacji. Chodzi tu przede wszystkim o malowanie ich specjalnymi środkami emulsyjnymi, które chronią siatkę przed korozją, mrozem i szkodliwym działaniem innych czynników.

Konserwację ogrodzeń metalowych należy przeprowadzić wówczas, kiedy zauważymy pierwsze oznaki uszkodzenia czy korozji. Aby nie dopuścić do eskalacji zniszczeń, zwłaszcza korozji, wszelkie zarysowania, pęknięcia, odpryski wierzchniej warstwy farby powinno się jak najszybciej usuwać. Dobrze jest przynajmniej dwa razy w roku (na wiosnę i jesienią) zrobić przegląd ogrodzenia i w razie potrzeby dokonać konserwacji.

Ogrodzenia drewniane — siła tradycji i naturalnego piękna

Ogrodzenia drewniane należą do najstarszego typu ogrodzeń. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele ich wariantów. Można wybierać spośród różnych gatunków drewna, wielkości elementów czy całych paneli, a także między sposobami montażu, kolorystyką i dekoracyjnością. Drewno daje wręcz nieograniczone możliwości w projektowaniu ogrodzeń. Jest atrakcyjne zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i estetycznym.

Ogrodzenia z drewna mają wiele zalet — drewno jest naturalnym i odnawialnym materiałem. Jest przyjazne człowiekowi, a przy tym uniwersalne i łatwe w produkcji i montażu. Dodatkowo, przy odpowiedniej konserwacji, spełnia swoją funkcję przez wiele lat. Doskonale komponuje się właściwie w każdym otoczeniu, a przy tym ma naturalny wygląd.

Ogrodzenia z drewna mogą mieć formę zarówno prymitywnych płotów, jak i ekskluzywnych ogrodzeń pięknych posesji. Sztachety, deski i panele drewniane mogą być łączone na różne sposoby (pionowo, poziomo, na ukos). Mocowane są na kamiennych, betonowych lub ceglanych murkach, przęsłach i słupkach, w zależności od aranżacji. Są projektowane jako pełne panele ogrodzenia lub mają konstrukcję ażurową. Jedni inwestorzy decydują się na zakup gotowych elementów i paneli, inni stawiają na oryginalność i indywidualny projekt.

Ogrodzenia drewniane powstają najczęściej z drewna akacjowego, świerkowego, dębowego lub sosnowego, ponieważ te gatunki najlepiej sprawdzają się w takim charakterze. Należy mieć świadomość, że wymagają właściwego zabezpieczenia przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych, a także szkodników. Na rynku jest dostępnych wiele skutecznych preparatów i impregnatów — jednak aby spełniały swoją funkcję, powinny być stosowane regularnie i w odpowiedni sposób.

Dobrze dobrane i zadbane ogrodzenie z drewna doskonale sprawdzi się zarówno przy prostej, wiejskiej chacie, jak i okazałej rezydencji. Może się dyskretnie wtopić w otoczenie lub dobrze z nim kontrastować.

Ogrodzenia betonowe — gwarancja solidności i trwałości

Wbrew pozorom ten rodzaj ogrodzenia cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż nowoczesne technologie pozwalają na produkcję naprawdę atrakcyjnych ogrodzeń z betonu. To już nie są, jak dawniej, paskudne, szare i monotonne moduły, ale często kolorowe, ażurowe i różnorodne panele, z których można stworzyć eleganckie ogrodzenie.

Obecnie produkuje się dwa typy ogrodzeń betonowych: wylewane i prefabrykowane. Pierwsze z nich buduje się tak jak inne konstrukcje betonowe, a więc z pomocą deskowania i wylewania betonu, z których powstają poszczególne części ogrodzenia. Aby uniknąć pękania betonu, co 10–15 m tworzy się między kolejnymi elementami dylatacje (pionowe szczeliny). Dzięki nim podczas nieuchronnego osiadania muru nie dochodzi do jego napięć i popękania. W miejscu szczelin dylatacyjnych umieszcza się specjalne listwy lub taśmy z tworzywa sztucznego.

Ogrodzenia betonowe prefabrykowane należą bez wątpienia do atrakcyjniejszych i łatwiejszych w montażu. Powstają z gotowych modułów, które mogą być pełne lub ażurowe. Najczęściej mają długość 2 m, a ich wysokość mieści się w przedziale 0,5–1,2 m. Panele można malować na dowolny kolor. Ich montaż jest bardzo prosty i polega na wsuwaniu płyt przęsłowych w specjalne wyżłobienia słupów. Miejsce takiego łączenia zalewane jest odpowiednią zaprawą cementową.

Na rynku istnieje bogata oferta betonowych elementów ogrodzenia, które imitują, np. naturalny kamień, cegły, bloki skalne. Pozwala to na stworzenie ogrodzenia, które wygląda jak kamienny mur, a nie wymaga tak dużej inwestycji, żmudnego układania ani dodatkowej obróbki. Jest to bardzo wygodne, praktyczne i ekonomiczne rozwiązanie.

Atutami betonowych ogrodzeń są przede wszystkim solidność, trwałość, bogata różnorodność wzorów, kształtów i wielkości, szybki montaż i elegancki wygląd.

Ogrodzenia murowane — klasyka i uniwersalność

To także bardzo stary sposób ogradzania. Obecnie mamy do dyspozycji nie tylko kamień naturalny czy cegłę, ale także cegłę klinkierową lub silikatową i pustaki ogrodzeniowe. W przeciwieństwie do systemów z paneli, ten typ zalicza się do ogrodzeń ciągłych. Jest na tyle plastyczny, że może być wykorzystywany nawet na bardzo trudnym (np. górzystym) terenie.

Ogrodzenia z kamienia znane były już w starożytności, a dziś przeżywają swój renesans. Wpływa na to ich nietypowy wygląd (nawet wówczas, gdy są podniszczone i zarośnięte) oraz ekologiczność. Nie bez znaczenia jest wyjątkowa trwałość i wytrzymałość tych ogrodzeń. Ponadto mury z kamienia, jeśli są starannie wykonane, nie wymagają właściwie żadnej konserwacji. Należy jednak mieć świadomość, że tego typu ogrodzenie nie wszędzie będzie pasowało — ze względu na wyrazisty architektoniczny charakter najlepiej sprawdza się w przypadku stylizowanych albo zabytkowych budynków.

Do budowy takiego ogrodzenia można użyć większość kamieni. Najczęściej stosuje się kamień polny, piaskowiec i wapień. Przepiękne i bardzo oryginalne mury powstają zwłaszcza z kamienia polnego. Wykorzystywane są przy tym: różnorodność jego barw i odcieni, rozmaita faktura oraz wielkość i kształt. Nie mniej atrakcyjne są ogrodzenia z piaskowca i wapienia. Niepowtarzalny efekt tworzy ich oryginalna kolorystyka i chropowata faktura powierzchni, nie bez znaczenia jest także fakt, iż doskonale komponują się z otoczeniem, zwłaszcza z roślinnością.

Ogrodzenia kamienne mogą być różnorodne — wiele zależy od rodzaju wykorzystanego materiału, a także od projektu oraz miejsca, gdzie mur został wzniesiony. Zasadniczo wyróżnia się cztery rodzaje takich ogrodzeń:

• Mur warstwowy — powstaje dzięki ułożonym poziomo kamieniom łupanym o dużych płaskich powierzchniach. W jego wyglądzie charakterystyczne jest także to, że na rogach, a także na murze — co kilkanaście metrów — układane są wyraźnie większe kamienie wyznaczające wysokość warstw.
• Mur rzędowy — do jego budowy wykorzystuje się kamienie łupane lub ciosane w kształtcie regularnych prostopadłościanów. Kamienie w rzędach powinny mieć taką samą wysokość, a poszczególne warstwy już nie.
• Mur cyklopowy— powstaje z dużych kamieni polnych, które mają ociosaną powierzchnię. Układa się je nieregularnie, ale tak by szczelnie do siebie przylegały i tworzyły jednolite lico muru. Kamienie kolejnych warstw muszą się stykać ze sobą największymi powierzchniami.
• Mur dziki — jego nazwa bierze się stąd, że tworzą go nieobrabiane polne kamienie o rozmaitych kształtach i wielkościach. Także ich ułożenie jest nieregularne. W poprzek muru kładzie się największe kamienie, których zadaniem jest utrzymanie stabilności całego ogrodzenia.

Ogrodzenia kamienne powinny mieć grubość przynajmniej 30 cm. Za spoiwo służy tu zaprawa cementowa (w proporcjach 1:3 lub 1:4).

Ogrodzenia murowane z cegieł są znane od setek lat. Cegła jest materiałem o bardzo uniwersalnych właściwościach, pozwalającym na wznoszenie murów na trudnym terenie. Z cegły mogą powstać zarówno mury wysokie i masywne, jak i lekkie, ażurowe i dekoracyjne ogrodzenia.

Mury z cegły i pustaków budowane są na specjalnym fundamencie wzbogaconym o poziomą izolację i dylatację. Cegły układa się poziomymi warstwami i łączy zaprawą cementową lub cementowo-wapienną. Na koniec wypełnia się spoiny, a powierzchnię ogrodzenia dokładnie czyści.

Ze względu na to, że nowoczesne technologie pozwalają na produkcję cegieł w różnych kolorach, możliwe jest tworzenie ogrodzeń o ciekawych zestawieniach barw. Można wybierać spośród projektów jednokolorowych, a także takich, w których zestawia się różne odcienie (białe, szare, czerwone, brązowe i inne). Dzięki temu mury z cegieł mogą być oryginalne i niezwykle dekoracyjne. Należy jednak pamiętać, że projekt powinien pasować do stylu posesji i otoczenia.

Ogrodzenia — nietypowe rozwiązania

Człowiek nieustannie dąży do tworzenia rzeczy nowych i zaskakujących. Również w dziedzinie ogrodzeń. Warto zatem wspomnieć o kilku przykładach ciekawych rozwiązań, które stały się efektowną alternatywą dla powszechnie stosowanych rozwiązań.

Gabiony — nazywane również murkami gabionowymi i konstrukcjami gabionowymi, to bardzo interesujący sposób ogradzania, który pierwotnie wykorzystywano w budownictwie inżynieryjnym. Gabiony są to kosze z metalowych siatek wypełnianych różnego typu naturalnymi materiałami. Najczęściej wykorzystuje się do tego kamienie polne, białe otoczaki, kamienie bazaltowe, drewno, korę drzew, gałęzie, łupiny orzecha kokosowego, łodygi bambusa i szkło. Kosze mogą mieć różną formę, wielkość i kształt. Niektóre są niskie i szerokie, a inne wąskie i wysokie. Aby tworzyły ogrodzenie lub przegrody, układa się jedne na drugich i tworzy odpowiednie ciągi, tak jak mury.

Konstrukcje gabionowe coraz częściej stosowane są przez indywidualnych inwestorów jako ogrodzenia, ale także w charakterze użytkowym (siedziska, ławy, stoły) i dekoracyjnym (pergole, podpory dla roślin i innych). Uznawane są za ekologiczne, estetyczne i świetnie tłumiące hałas, dlatego szturmem zdobywają nowych zwolenników.

Ogrodzenia z kompozytu — powstają ze sztucznego materiału, który wykorzystywany jest także jako okładzina wokół basenów, tarasów, pomostów. Panele i deski wykonane z kompozytu świetnie imitują drewniane, ale mają bardziej uniwersalne właściwości. Są odporne na szkodliwe działanie czynników atmosferycznych, chemicznych oraz biologicznych. Nie niszczy ich także woda. Mają zatem wygląd drewna przy wytrzymałości i trwałości betonu. Dodatkowo zaliczane są do materiałów ekologicznych i w stu procentach nadają się do recyklingu. Użytkownicy produktów z kompozytu zachwalają również to, że nie wymagają one częstych i żmudnych zabiegów pielęgnacyjnych i konserwatorskich. Atrakcyjny wygląd zachowują przez długie lata. Takie ogrodzenia produkowane są w bogatej gamie kolorów, wzorów i rozmiarów. Świetnie prezentują się właściwie w każdym otoczeniu i są stosunkowo niedrogie.

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 03/2012
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl

Ogrodzenia panelowe z wymiennymi elementami — jest to bardzo ciekawe, „gadżeciarskie” rozwiązanie. Polega na tym, że metalowe panele są zaprojektowane i wykonane w ten sposób, że można w nich dowolnie montować i wyjmować niektóre elementy. Pozwala to na tworzenie okolicznościowych dekoracji, związanych choćby ze świętami (choinki, gwiazdki, serduszka, kwiatki, napisy i inne motywy). Wykonywane są na zasadzie kwadratowych lub prostokątnych piktogramów (czasem specjalnych taśm), które umieszcza się w panelach na wcisk. Odpowiednio ze sobą zestawione, tworzą dowolne motywy i wzory, które po jakimś czasie można wymienić.

Wybierając sposób ogrodzenia posiadłości, należy się kierować kilkoma czynnikami. Trzeba wziąć pod uwagę styl, w jakim zaprojektowana jest posesja, a przede wszystkim aranżację ogrodu, warunki terenu, właściwości poszczególnych typów ogrodzeń oraz możliwości finansowe.

Ewa Miller-Stefańska