Nawiewniki i prawidłowa wentylacja

Wentylacja naturalna jest podstawowym źródłem wymiany powietrza w pomieszczeniach. Jednak na skutek błędów konstrukcyjno-wykonawczych czy zbytniego uszczelnienia przegród zewnętrznych, często jej prawidłowe działanie jest zakłócane. Pomocą w takich sytuacjach może okazać się zainstalowanie nawiewników

Warunkiem zapewnienia odpowiedniego komfortu cieplnego w każdym domu jest sprawnie działająca wentylacja. Nic więc dziwnego, że jest to element, do którego inwestorzy, wraz ze wzrostem popularności budownictwa energooszczędnego, przykładają coraz więcej uwagi. Odpowiednio zaprojektowana i wykonana wentylacja jest bowiem gwarancją wysokiego komfortu cieplnego w domu. Dodatkowo ma duży wpływ na zdrowie mieszkańców, stan budynku oraz wysokość nakładów ponoszonych na ogrzewanie.

Każdy inwestor planujący budowę domu, musi już w fazie planowania zdecydować o rodzaju zastosowanej wentylacji. Do wyboru jest wiele opcji. Poza najczęściej wykonywaną wentylacją naturalną (inaczej zwaną grawitacyjną), do wyboru mamy wentylację: mechaniczną nawiewną, wywiewną oraz nawiewno-wywiewną, a także najbardziej złożony układ, czyli wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Przed dokonaniem wyboru jednego z powyższych rozwiązań, należy dokładnie przeanalizować możliwości finansowe, oczekiwania względem systemu wentylacyjnego, a także wziąć pod uwagę standard wykonania domu.

Nawiewnik ©BROOKVENT

Niezależnie od tego, na który z systemów się zdecydujemy, jedna rzecz pozostaje niezmienna: każda wentylacja musi zapewnić wymaganą ilość powietrza nawiewanego. Aby to było możliwe, rodzaj wentylacji powinien być przewidziany już w planach. Tylko to pozwoli na uniknięcie podstawowych błędów, które będą zakłócać jej prawidłowe działanie.

Co nam grozi?

Nie od dziś wiadomo, że brak wymiany powietrza wewnątrz domu powoduje, że w pomieszczeniach gromadzą się wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia. Te z kolei w znacznym stopniu wpływają na komfort życia mieszkańców, są przyczynami m.in. złego samopoczucia czy chorób dróg oddechowych. Poza negatywnym wpływem na zdrowie mieszkańców, brak odpowiedniej wentylacji działa niekorzystnie na stan budynku. Na skutek złej wymiany powietrza mogą pojawić się grzyby i pleśnie w takich miejscach jak nadproża, ościeże okienne, ściany pod parapetami, w narożach pokoi czy za meblami. Ponadto zła wentylacja, lub w skrajnych przypadkach jej całkowity brak, powoduje skraplanie się pary wodnej (na powierzchniach ścian i wszelkich przedmiotów), zaparowywanie szyb, a nawet pęcznienie drewnianych elementów.

W konsekwencji te wszystkie czynniki mogą doprowadzić do wystąpienia tzw. syndromu chorego budynku (z ang. Sick Buiulding Syndrome – SBS) przejawiającego się przede wszystkim złym stanem zdrowia mieszkańców, u których mogą wystąpić objawy zbliżone do objawów astmy czy przeziębienia.

Przyczyny złej wentylacji

Jedną z przyczyn nieprawidłowo działającej wentylacji jest nadmierne uszczelnianie przegród zewnętrznych (okien i drzwi) w procesie termoizolacji. Musimy pamiętać, że im bardziej zadbamy o uszczelnienie wszystkich przegród, tym większą uwagę musimy skupić na prawidłowym wykonaniu wentylacji. W przypadku tak dobrze zaizolowanych przegród zewnętrznych sam system wentylacji grawitacyjnej musi opierać się nie tylko na kanałach, służących do odprowadzania zużytego powietrza, ale również na tych służących doprowadzeniu świeżego. Dlatego w takich sytuacja zaleca się zamontowanie nawiewników, które usprawnią proces wentylacji pomieszczeń.

Trzeba również podkreślić, że inaczej kwestie te wyglądają w przypadku budynków niskooenegetycznych i pasywnych. Tu wręcz wymogiem jest, aby okna były bardzo szczelne (współczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi balkonowych powinien wynosić nie więcej niż 0,3), dlatego montuje się je w taki sposób, aby ograniczyć do minimum wystąpienie mostków cieplnych (tzw. ciepły montaż). Mimo tego inwestowanie w nawiewniki nie jest konieczne, bo w tego rodzaju budynkach stosuje się wentylację nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. Kolejną grupą błędów powodujących złe działanie wentylacji są wady konstrukcyjno-wykonawcze, które zakłócają prawidłowy przepływ powietrza w kanałach wentylacji grawitacyjnej.

Skutki nieprawidłowej wentylacji

Rozwiązanie problemu

Często problemy związane ze złym funkcjonowaniem wentylacji grawitacyjnej są rozwiązywane przez rozszczelnienie okien, które polega na usunięciu fragmentu uszczelki bądź otwarciu okien na tzw. mikrouchyły. Metody te, mimo iż należą do najbardziej popularnych, mają dwie zasadnicze wady. Z jednej strony sprawiają, że okna nie stanowią już dobrej bariery dla hałasu z zewnątrz, a z drugiej powodują uciekanie stosunkowo dużych ilości ciepła na zewnątrz.

Dlatego w takich sytuacjach idealnym rozwiązaniem wydaje się wykonanie instalacji mechanicznej, która niweluje wszystkie niedociągnięcia wentylacji naturalnej. Regulacją ilości powietrza nawiewanego i wywiewanego sterują tu bowiem odpowiednie wentylatory. Niestety zainstalowanie takiej wentylacji wiąże się ze sporym wydatkiem.

Tanio i skutecznie

Wobec stosunkowo wysokich kosztów montażu wentylacji mechanicznej, coraz większą zdobywają listwy regulujące i nawiewniki, które są montowane w oknach w efektywny sposób regulując ilość powietrza napływającego do pomieszczeń. Producenci tego typu akcesoriów od okien oferują dwa rodzaje nawiewników: ciśnieniowe i higrosterowane.

• Nawiewniki ciśnieniowe to, jak wskazuje sama nazwa, urządzenia sterowane różnicą ciśnień. Ich podstawowym zadaniem jest doprowadzanie do pomieszczeń stałej ilości świeżego powietrza. Fakt, że są sterowane ciśnieniowo wpływa na wydajność ich pracy: np. w okresie zimowym nie musimy obawiać się zbyt dużych strat ciepła.
• Nawiewniki higrosterowane to urządzenia, które w pełni zależą od preferencji użytkownika. Ich sterowanie odbywa się w sposób całkowicie kontrolowany. Tego typu nawiewniki wyposażone są w higrometr, czyli urządzenie sterujące wielkością strumienia w zależności od wilgotności powietrza w konkretnym pomieszczeniu. To pozwala na samoczynne regulowanie poziomu wilgotności.

Wybór odpowiednich nawiewników nie powinien być kwestią przypadku. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, czy dany model jest zgodny z normą PN-83/B-03430/Az3:2000. Będzie to dla nas gwarancją prawidłowego działania wybranych przez nas urządzeń, norma ta w sposób restrykcyjny określa parametry nawiewników uzależnione od warunków pracy. Według niej, przepływ powietrza przez nawiewnik (różnica ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz okna na poziomie 10 Pa) powinien wynosić:

• dla wentylacji grawitacyjnej: 20-50 m³/h.
• dla wentylacji mechanicznej wywiewnej: 15-30 m³/h.

Nawiewnik okienny

Nawiewniki mogą być montowane w pokojach i kuchniach z oknami, natomiast nie zaleca się ich stosowania w łazienkach. Ma to uzasadnienie w tym, że tego typu pomieszczenia cechują się większą wilgotnością powietrza wewnątrz, w związku z tym nawiewniki mogą w zimie pokrywać się szronem. Dodatkowo zamontowane w łazience mogą sprawiać, że nieświeże powietrze z tego pomieszczenia będzie przepychane do innych, np. pokoi.

Zgodnie z powyższą normą, do zapewnienia odpowiedniej jakości klimatu wewnętrznego w budynku wymagane są następujące strumienie powietrza:

• 70 m³/h – w kuchni z oknem i kuchenką gazową lub węglową;
• 30 m³/h – w kuchni z oknem i kuchenką elektryczną (gdy w mieszkaniu przebywa do 3 osób);
• 50 m³/h – w kuchni bez okna oraz w kuchni z oknem z kuchenką elektryczną (gdy w mieszkaniu przebywa powyżej 3 osób);
• 50 m³/h – w łazience (z WC lub bez);
• 30 m³/h – oddzielne WC;
• 15 m³/h – w pomieszczeniu pomocniczym bez okien (garderoba, schowek itp.).

Należy pamiętać, że prawidłowo wykonana wentylacja powinna zapewniać doprowadzenie powietrza do pokoi oraz kuchni z oknem zewnętrznym oraz usuwanie zużytego powietrza z kuchni, łazienki, WC oraz pomieszczeń pomocniczych bez okien, a także pokoi (jeżeli są oddzielone od innych pomieszczeń więcej niż dwojgiem drzwi lub znajdują się na innym poziomie budynku).

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 01/2013
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl

Powyższe parametry powinny stanowić podstawę podczas wyboru nawiewników odpowiednich do konkretnego pomieszczenia w naszym domu. Należy pamiętać, że dobrze dobrane nawiewniki gwarantują prawidłowe funkcjonowanie wentylacji naturalnej i mechanicznej wywiewnej, a jednocześnie umożliwiają regulację powietrza w pomieszczeniach w zależności od warunków pogodowych i preferencji mieszkańców. To wszystko pozytywnie wpływa na komfort życia mieszkańców i jednocześnie znacząco zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia skutków, jakie niesie ze sobą źle działająca wentylacja.

Joanna Bień