Jaki rodzaj żarówki wybrać?

Rozwój gałęzi oświetleniowej skierowany jest na szukanie takich rozwiązań, aby dostarczyć klientowi jak najbardziej skuteczne źródło światła, charakteryzujące się dodatkowo wysoką trwałością i minimalizacją kosztów produkcji i zanieczyszczenia środowiska. Źródła światła zasilane elektrycznie dzielimy na trzy grupy: wyładowcze, żarowe oraz LED.

Tradycyjna żarówka – to źródło światła, które dotychczas było nam najlepiej znane. Ustawowo jeszcze w 2013 roku ma zniknąć z rynku. Ze względu na niski koszt początkowy, bardzo dobre oddawanie barw, dobrą kontrolę optyczną nad kątem i kierunkiem emisji światła i wszechstronność zastosowania trudno się z nimi pożegnać. Dają światło przyjazne dla oczu, bez efektu stroboskopowego. Są jednak też poważne wady tych produktów- mianowicie krótka trwałość (1000 godzin) i przekształcanie 95% pobieranej energii w ciepło. W tym przypadku tylko 5 % energii przetwarzanych jest w światło. Tak więc straty ogromne, jeśli brać pod uwagę, że zastosowanie jednak głównie jako źródło światła. Na takie straty przy dzisiejszych kosztach energii nie możemy sobie pozwolić.

Świetłówka kompaktowa

Klienci są bardzo dobrze zorientowani w opisie tradycyjnych żarówek. Zawsze było to o tyle łatwe, że interesowało nas tylko jedno kryterium - moc żarówki ( 15W, 25W, 30W, 40W, 60W, 100W itd.) no i oczywiście rozmiar i kształt oprawy, czyli to co widać gołym okiem. Nie było problemu z dopasowaniem żarówki do naszych potrzeb. Ponieważ jednak klasyczne żarówki są stopniowo wycofywane z rynku w interesie zarówno klientów, jak i producentów jest informowanie i edukowanie kupujących o nowoczesnych rozwiązaniach. Warto jest zaopatrzyć się w podstawową wiedzę, która pomoże nam dokonać właściwego zakupu, szczególnie, że rynek w tym zakresie prężnie się rozwija i proponuje co raz nowsze i ciekawsze rozwiązania.

Najbardziej popularne to:

Świetlówki kompaktowe – to niewielkie gabarytowo lampy fluorescencyjne, niesłusznie utożsamiane z „żarówkami energooszczędnymi”. Stanowią tylko jeden z wariantów jeśli chodzi o źródło światła o niskim zużyciu energii. Na rynku dostępne są świetlówki ze zintegrowanym układem zapłonowym oraz świetlówki wymagające opraw z takim układem. Świecą około pięciokrotnie jaśniej od tradycyjnej żarówki o takim samym poborze prądu. Charakteryzują się także znacznie dłuższą żywotnością (od 6 tys. do 15 tys. godzin, w zależności od rodzaju i sposobu używania).

Żarówka halogenowa

Oprócz pobieranej mocy czynnej powinniśmy zainteresować się również wartością wytwarzanego strumienia świetlnego. Iloraz tych parametrów określa skuteczność świetlną danego źródła światła- im wyższa, tym więcej światła wytwarza. Zastosowanie tych produktów wiąże się z dużą oszczędnością, ale nie wszędzie można je instalować. Nie można ich używać w obwodach z czujnikami ruchu ani ze ściemniaczami (tu tylko specjalistyczne świetlówki kompaktowe). Posiadają też dużą powierzchnię świecącą ze względu na konstrukcję i skomplikowane mechanizmy zapłonowe. W związku z tym nie nadają się też do żyrandoli kryształowych.

Żarówki halogenowe – w odróżnieniu od świetlówek, bardzo przypominają kształtem tradycyjne, dobrze nam znane żarówki. Najnowszej generacji produkty tego typu wypełnione są ksenonem i zużywają od 20 do 40 proc. energii mniej niż tradycyjna, dając taki sam strumień światła o bardzo zbliżonej barwie. Również ich żywotność jest dwa, a nawet trzy razy dłuższa (ok. 2000 godzin- 2 lata, nowszej generacji nawet 3 lata).Występują na rynku w dwóch wersjach. Starszy typ nadaje się tylko do lamp specjalnie dla nich przeznaczonych ze względu na inny rodzaj oprawki. Nowszy typ zbudowany jest tak, że nie odbiega kształtem bańki i oprawki od żarówki tradycyjnej. Są całkowicie dostosowane pod każdym względem do istniejących opraw oświetleniowych, i co ważne natężenie ich światła można regulować przy pomocy każdego ściemniacza. Są wśród nich zarówno żarówki niskonapięciowe, jak i na napięcie 230 V, czyli nie wymagające stosowania transformatora. To nie koniec zalet żarówek halogenowych. Dzięki temu, że wytwarzają bielszej barwy światło niż tradycyjne żarówki kolory oświetlanych przedmiotów są bardziej nasycone. Charakteryzują się też wysoką stabilnością barwy światła i nie słabną w ciągu użytkowania. Dla kieszeni klienta przynoszą spore oszczędności w skali roku, choć koszt zakupu jest wyższy od tradycyjnych, ale i ogromne dla środowiska naturalnego ze względu na stosunkowo łatwy proces utylizacji, ponieważ nie zawierają one żadnych substancji toksycznych. Są też często budowane ze szkła pokrytego filtrem pochłaniającym promieniowanie UV.

Żarówki LED – to nowa technologia, do niedawna kojarzona głównie z lampkami kontrolnymi, niewielkimi świetlnymi punktami, lub świecącymi przewodami. Diody elektroluminescencyjne to gałąź, która bardzo szybko się rozwija. Żarówki LED są coraz częściej używane w gospodarstwach domowych. Bardzo wydajne i równie skuteczne źródło światła co świetlówki kompaktowe, ale ze znacznie dłuższym czasem pracy. Przy tego typu źródłach światła musimy zwrócić szczególną uwagę na parametry. Jednym z istotniejszych jest barwa wytwarzanego światła oraz wskaźnik oddawania barw. Często znacząco różnią się w zależności od producenta i zastosowanych diod.

Żarówka LED

Strumień światła wyrażamy w lumenach [lm], ta wartość wskazuje jaką ilość światła emituje dana żarówka. Im wyższa wartość, tym więcej światła. Przykładwo tradycyjna żarówka o mocy 60 W emituje światło w ilości 710 lm, odpowiadająca jej 12 W żarówka LED emituje światło w wymiarze 806 lm.

Temperatura barwowa, której jednostką jest Kelwin (K) umożliwia określenie barwy światła jakie emituje dana żarówka. To bardzo ważny parametr, od niego zależy funkcja danego źródła światła. Lampy o niższej temperaturze barwowej (do 5000 K )można zastosować w sypialni, salonie i w tych miejscach, gdzie się relaksujemy. Zasadniczo zakres temperatury barwowej dla oświetlenia zawiera się w przedziale od 2000 K do 10 000 K. Temperatura barwowa światła w zakresie od 2700 K do 3000 K – to barwa ciepłobiała (czasami żółtawa), zaś w zakresie od 5000 do 6500 K odpowiada barwie zimnobiałej (dziennej).

Ra to wskaźnik oddawania barw czyli zdolność do wiernego odtworzenia kolorów w pomieszczeniach przez wytwarzane światło. Im wyższa wartość Ra, tym lepiej oddawane kolory, maksymalnie może to być 100 Ra. Dobrze, jeśli żarówka ma powyżej 80 Ra- takie nadają się do domu do wszystkich zastosowań.

Czas potrzebny do osiągnięcia 60% maksymalnego strumienia światła wyrażany w sekundach- informuje o tym jak długo będziemy musieli poczekać od momentu włączenia lampy do osiągnięcia stabilnej emisji 60% strumienia świetlnego.

Trwałość- żarówki LED cechują się tym, że z czasem strumień ich światła jest mniejszy. Producenci podają na opakowaniach orientacyjny czas, po którym ta wartość zmaleje do 70% wartości nominalnej. Będzie nadal świeciła, ale słabiej. Nominalna trwałość- wyrażona w liczbie godzin- h. Dłuższy czas świecenia oznacza większą wygodę – mniej problemów z kupnem i wymianą żarówek, dlatego też przy porównywaniu cen różnych produktów warto na tę wartość spojrzeć.

Etykieta energetyczna (klasa efektywności energetycznej) – warto sprawdzić etykietę efektywności energetycznej, aby przekonać się, jak energooszczędna jest dana żarówka, ponieważ nadal istnieją między nimi duże różnice. Im wyższa klasa, tym produkt jest bardziej energooszczędny.

Musimy też zwrócić uwagę na to czy:

• dany produkt podlega recyklingowi- Gruene Punkt
• spełnia wymagania w zakresie bezpieczeństwa użytkowania, oraz ochrony zdrowia i środowiska- symbol CE informuje, że urządzenie nie zawiera materiałów szkodliwych, tj. rtęci, ołowiu, kadmu i innych

Obecnie przemysł oświetleniowy bardzo mocno się rozwija i wprowadza wciąż nowe, bardziej doskonałe produkty. Można w nim wyróżnić trzy podstawowe trendy: nacisk na wzrost wydajności świetlnej, zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne i minimalizacja.

Agnieszka Sobczak - krn.pl