Dopłaty do budynków energooszczędnych

Najbliższe lata mają upływać pod znakiem poprawy efektywności energetycznej w sektorze budowlanym. Rosnące ceny paliw kopalnych oraz troska o ekologię sprawiają, że zainteresowanie budownictwem energooszczędnym ciągle rośnie. Energooszczędność staje się pożądaną cechą wielu domów oraz istotnym kryterium wyboru odpowiedniego projektu i jakości wykonawstwa.

Przepisy prawne zarówno na gruncie europejskim, jak i krajowym zaostrzają wymagania dotyczące projektowania i wykonywania budynków o niskim zapotrzebowaniu na energię. Na podstawie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r., od 2021 r. wszystkie nowo realizowane budynki mają cechować się niemal zerowym zużyciem energii. Państwa członkowskie, w tym również Polska, muszą więc podejmować działania promujące rozwój budownictwa ekologicznego.

Jednym ze sposobów wspierania takiego budownictwa w Polsce ma być program dopłat do kredytów na zakup lub budowę energooszczędnych budynków organizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Program będzie realizowany w latach 2013–2018, a Fundusz przeznaczy na ten cel 300 mln zł. Ma się to przełożyć na budowę lub zakup łącznie 12 tys. domów jednorodzinnych i mieszkań w budynkach wielorodzinnych o obniżonym zapotrzebowaniu na energię. Wsparcie ma formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na budowę domu lub zakup domu bądź mieszkania od dewelopera i jest skierowane do osób fizycznych. Wysokość dofinansowania uzależniona będzie od standardu energetycznego budynku, który określa wskaźnik rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji — EUco, i tak:

• w przypadku domów jednorodzinnych:
1. standard NF40 — EUco ≤ 40 kWh/ (m²•rok) — dotacja 30 000 zł brutto;
2. standard NF15 — EUco ≤ 15 kWh/ (m²•rok) — dotacja 50 000 zł brutto;
• w przypadku lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych:
1. standard NF40 — EUco ≤ 40 kWh/ (m²•rok) — dotacja 11 000 zł brutto;
2. standard NF15 — EUco ≤ 15 kWh/ (m²•rok) — dotacja 16 000 zł brutto.

Gdy nie zostanie osiągnięty stanadard NF15, dotacja może zostać obniżona do poziomu przewidzianego dla standardu NF40. Wysokość dofinansowania to kwota brutto stanowiąca przychód, który należy uwzględnić przy corocznym rozliczeniu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Poza osiągnięciem wymaganego minimalnego wskaźnika EUco, każdy budynek będzie musiał spełnić także inne warunki techniczne wymienione w wytycznych opracowanych przez ekspertów z Krajowej Agencji Poszanowania Energii. Dotyczą one m.in. sprawności instalacji grzewczej i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Kolejnym warunkiem otrzymania dopłaty z NFOŚiGW będzie zakończenie realizacji przedsięwzięcia w terminie do 3 lat od dnia podpisania umowy kredytu. Co ciekawe, program nakłada na beneficjenta obowiązek zaciągnięcia kredytu na kwotę wyższą od wnioskowanej dotacji, a to oznacza, że nie musi pokrywać całkowitego kosztu przedsięwzięcia, lecz jedynie kwotę przekraczającą wysokość dopłaty. NFOŚiGW nie narzuca także okresu kredytowania ani form zabezpieczenia kredytu. Dodatkowo wniosek będzie można złożyć w trakcie trwania inwestycji. Jest to korzystne szczególnie dla tych inwestorów, którzy zdecydują się budować dom w większości z własnych środków i w konsekwencji przełoży się na krótszy okres spłaty kredytu.

Wypłata środków będzie dokonywana na konto kredytowe inwestora po zakończeniu budowy i potwierdzeniu przez weryfikatora, że dom spełnia wymagania energooszczędności. Proces weryfikacji będzie odbywał się w dwóch etapach. W pierwszej fazie sprawodzony zostanie projekt budowlany wraz z projektami branżowymi i wszystkimi obliczeniami potwierdzającymi energooszczędność obiektu. W drugiej natomiast weryfikowany będzie sam budynek — jego zgodność z założeniami projektowymi i wytycznymi w zakresie określonego standardu energetycznego.

Kryteria energooszczędności

Na wskaźnik energii użytkowej EUco w głównej mierze wpływa izolacyjność termiczna przegród zewnętrznych. Określa się ją za pomocą współczynnika przenikania ciepła U. Warunki techniczne, którymi kierujemy się podczas projektowania i wykonywania budynków, podają minimalne wartości parametru U dla poszczególnych przegród takich jak: ściany zewnętrzne, dachy, stropodachy, podłogi na gruncie, okna czy drzwi. W powyższej tabeli porównane zostały graniczne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla domu jednorodzinnego według wytycznych NFOŚiGW z obecnie obowiązującymi przepisami.

W celu osiągnięcia założonego standardu potrzebna jest znaczna redukcja strat ciepła przez przegrody. Aby uzyskać niski parametr U, konieczne jest zastosowanie dużych grubości materiału izolacyjnego. Przykładowo dla poziomu NF40 w domu jednorodzinnym ściana zewnętrzna dwuwarstwowa musi mieć warstwę ocieplenia grubości 20–25 cm, do izolacji dachu potrzeba ok. 35–45 cm, stropodachu 30–35 cm, a podłogi na gruncie 15–25 cm. Ponadto wysokimi parametrami cieplnymi muszą charakteryzować się również okna i drzwi zewnętrzne. Rodzaj zastosowanej stolarki okiennej oraz jej udział w całkowitej powierzchni przegród determinuje wielkość zysków cieplnych od słońca. Ma to kluczowe znaczenie w bilansie energetycznym budynku, dlatego ważne jest również odpowiednie usytuowanie domu na działce względem stron świata.

Wytyczne podają również dodatkowe wymagania w zakresie konstrukcji obiektu dotyczące granicznych wartości współczynników liniowych strat ciepła dla mostków termicznych oraz osiągnięcie wymaganego parametru szczelności powietrznej w budynku n50.

W celu ograniczenia zapotrzebowania na energię użytkową domu, należy podjąć również odpowiednie działania w zakresie systemu wentylacyjnego. Szacunkowo straty ciepła na wentylację w domu jednorodzinnym wynoszą ok. 30 proc. całkowitych strat ciepła, a w budynkach wielorodzinnych stanowią nawet ponad 50 proc. Aby zagwarantować osiągniecie standardu NF15 lub NF40, system wentylacji musi spełnić szereg kryteriów. Najważniejszym, z punktu widzenia efektywności energetycznej, jest odzysk ciepła z powietrza wywiewanego i przekazanie go do powietrza nawiewanego, czyli zastosowanie coraz bardziej popularnych rekuperatorów. Dodatkowo centrale wentylacyjne muszą charakteryzować się wysoką sprawnością temperaturową odzysku ciepła (z reguły powyżej 80 proc.).

Projekt domu LK&1033 LK&PROJEKT

Wśród obligatoryjnych wymagań technicznych znajdują się również wytyczne w zakresie techniki instalacyjnej, mimo że nie mają wpływu na wartość wskaźnika energii użytkowej EUco. Instalacja CO i CWU w domu energooszczędnym powinna charakteryzować się odpowiednią sprawnością w zakresie wytwarzania energii jej przesyłu, regulacji i akumulacji. Z kolei urządzenia wchodzące w skład całego układu winny mieć wysoką klasę efektywności energetycznej, a armatura i rurociągi posiadać odpowiednią izolację termiczną. Instalację w takich domach wyposaża się również w automatykę pogodową i urządzenia umożliwiające regulację temperatury w pomieszczeniach.

Spełnienie wszystkich warunków technicznych w celu ubiegania się o dopłatę z NFOŚiGW w praktyce nie będzie łatwe. Osiągnięcie poziomu energooszczędnego NF15 lub NF40 wymaga przemyślanego projektu, zastosowania najwyższej jakości materiałów budowlanych i instalacyjnych o wysokich walorach użytkowych oraz wysokiego standardu wykonania robót. Niesie to za sobą konieczność większych wydatków na inwestycję, a w związku z tym sprawi, że niejeden inwestor przed podjęciem decyzji będzie kalkulował opłacalność takiego przedsięwzięcia. Niemniej jednak, decydując się na budowę domu energooszczędnego — bez względu na to czy otrzymamy dopłatę, czy nie — i tak osiągniemy wymierne korzyści w postaci niższych kosztów eksploatacji budynku. Ponadto będziemy wpływać na mniejsze zużycie surowców naturalnych, a w dłuższej perspektywie przyczynimy się do ochrony klimatu oraz środowiska.

Seweryn Bartosik

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 04/2012
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl