Czym przykryć dom drewniany?

Dom drewniany poniekąd jest odzwierciedleniem charakteru właścicieli. Są nimi zazwyczaj miłośnicy natury, ekologii i energooszczędności. Każdy element takiego budynku powinien komponować się ze środowiskiem naturalnym, współgrać z resztą detali zarówno pod względem wizualnym, jak i funkcjonalnym. Jednym z takich elementów jest pokrycie dachowe.

Do ścian zewnętrznych budynku, na których dominują drewniane wykończenia, musimy dobrać taki materiał dachowy, który nie będzie wpływał negatywnie na jego wygląd np. przez fakturę lub jakość i sposób wykończenia. Oczywiście wszystko zależy od tego, jaki jest rodzaj projektu i styl architektoniczny budynku. Istotne jest czy to dom z bala, gdzie okrągłe kształty dużych beli drewnianych dominują na elewacji, czy też jest to budynek ze ścianami wykończonymi deskami o drobnym przekroju, lub dom, w którym elementy drewniane stanowią tylko niewielką część składową elewacji.

Pod strzechą

Przy domach z bali najlepiej będzie wyglądało naturalne pokrycie ze strzechy. Stosuje się je zazwyczaj w budynkach usługowych, takich jak np. karczmy, zajazdy czy restauracje regionalne. Strzecha na budynkach jednorodzinnych nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem. Po pierwsze, realizacja takiego pokrycia jest bardzo droga i wymaga wielu zabiegów eksploatacyjnych, takich jak okresowe usuwanie porastającego mchu i impregnacja przeciwpożarowa za pomocą specjalnych środków, które niestety są wypłukiwane z konstrukcji dachu. Ponadto, strzecha jest pokryciem najcięższym. W związku z tym, wymaga odpowiednich obliczeń konstrukcyjnych projektu. To w przypadku adaptacji projektu gotowego, który nie jest od razu przystosowany to tego rodzaju pokrycia, oznacza dodatkowe koszty na etapie sporządzania projektu budowlanego. Oczywiście nie jest powiedziane, że tego typu pokrycie jest niemożliwe do zastosowania w budownictwie jednorodzinnym. Jeżeli nasz dom przypomina stylem staropolski dwór szlachecki, zwieńczenie go strzechą będzie gwarantem sukcesu architektonicznego. Oczywiście, jeżeli pozwolą nam na to dostępne środki finansowe. Ze względu na grubość pokrycia ze strzechy, nawet skomplikowany dach z wystającymi lukarnami i jaskółkami nabiera masywnych kształtów o łagodnie powyginanych liniach. Końcowy efekt wizualny jest zawsze zachwycający, a w połączeniu z drewnianą elewacją daje niepowtarzalny klimat i pozostaje na długo w pamięci odwiedzających nasz dom gości.

Drewniany gont

Tańszą alternatywą pokrycia dachowego jest gont drewniany. W odróżnieniu od strzechy, odznacza się nieporównywalnie mniejszym ciężarem, a w związku z tym jego realizacja nie przysparza kłopotów z projektem konstrukcji więźby dachowej. Dach pokryty gontem drewnianym odpowiada wymogom estetycznym, jakie narzuca budownictwo drewniane. Pokrycie to jest rozwinięciem elewacji, zarówno przez kształty pojedynczych elementów, jak i przez swój naturalny srebrzysto-szary kolor. Drewniana elewacja z gontem będzie dobrze komponować się z otoczeniem. Gont można bez problemu montować nawet na bardzo skomplikowanych dachach. Znajduje zastosowanie nie tylko w architekturze tradycyjnej, ale również w nowoczesnej. Na porycia dachowe stosuje się gonty łupane ze świerka, jodły, dębu, modrzewia i cedru czerwonego. Te gatunki drewna ze względu na swoją zbitą strukturę są szczególnie odporne na zagrzybienie i uszkodzenia mechaniczne. Dodatkowo drewno z cedru czerwonego (pierwszej klasy jakości) jest znane jako szczególnie odporne na ogień.

Ponieważ pokrycie dachowe z gontu układa się z dwóch lub trzech warstw, tylko 1/3 długości gonta jest narażona na działanie warunków atmosferycznych. W związku z tym, pokrycie to odznacza się dużą wytrzymałością mechaniczną, odpornością na mróz, grad, wiatr i skwar słoneczny. Trzeba również zaznaczyć, że gont oprócz połaci dachowych, znajduje zastosowanie jako materiał elewacyjny, chroniący całą konstrukcję budynku przed warunkami atmosferycznymi.

Dachówka ceramiczna

Pokryciem dachowym, które będzie dobrze komponowało się z drewnianą elewacją, jest dachówka ceramiczna. Jako materiał stworzony z surowców mineralnych odznacza się wyjątkowo naturalnym wyglądem. Warto zaznaczyć, że obecne technologie produkcji pozwalają producentom również na uzyskiwanie nowoczesnych, mało naturalnych kształtów i kolorów. Przy wyborze spośród dostępnych na rynku dachówek najlepiej jest ograniczyć się do tradycyjnych, najbardziej popularnych kształtów. Aby dachówka ceramicznna pasowała do elewacji, jej kolor najlepiej dobrać pod odcienie drewna. Dla zachowania proporcji budynku powinniśmy zastosować barwy pokrycia dachowego ciemniejsze, niż te na elewacji. Zarówno do jasnego, jak i ciemnego drewna elewacyjnego będą pasować wszelkie odcienie brązu, jak również dachówki w kolorach grafitu, bardzo ciemne czerwienie lub nawet kolor czarny. Przy elewacjach drewnianych powinniśmy raczej unikać ostrej, jasnej czerwieni, a także innych kolorów o wyrazistych i sztucznych barwach. Efekt naturalności spotęguje zastosowanie pokrycia matowego, mało błyszczącego. Ciekawym rozwiązaniem będą dachówki o barwach cieniowanych lub z efektem postarzenia. Asortyment dostępnych na rynku produktów jest tak duży, że bez problemu dobierzemy coś odpowiedniego do stylu architektonicznego budynku.

Wszelkie odmiany dachówek stylizowanych na antyczne lub na stare, typowe dla południowych krajów basenu Morza Śródziemnego będą dobrze komponować się z elewacją domu drewnianego. Przy czym całość budynku zachowa tradycyjny i ponadczasowy charakter. Efekt cieniowania barw w połączeniu z matową powierzchnią będzie współgrać z rysunkiem drewna na elewacji. Jeżeli zależy nam na zachowaniu tradycyjnego, naturalnego wyglądu budynku drewnianego, należy wybrać dachówkę ceramiczną cieniowaną, o barwach naturalnych, gdyż np. wyrazista czerwień może kompletnie zdominować elewację. Oczywiście pierwotny ceglany kolor dachówki dopiero z czasem wyblaknie w słońcu i nabierze rustykalnego charakteru, dlatego pierwszy efekt może być niezadowalający.

Niewątpliwą zaletą ceramicznego pokrycia dachowego jest to, że jego montażu może podjąć się prawie każda firma budowlana, w przeciwieństwie np. do pokryć strzechą, które musimy powierzyć wykwalifikowanym fachowcom, a ich liczba na rynku jest nieporównywalnie mniejsza. W przypadku dachówki koszty montażu nie powinny być wyższe od prac dekarskich wykonywanych przy domu murowanym. Pamiętajmy o tym negocjując stawkę z wykonawcą.

Łupek naturalny

Pisząc o pokryciach dachowych domu drewnianego nie sposób nie wspomnieć o pokryciu z łupka naturalnego. Łupek jest skałą osadową, którą po wydobyciu rozwarstwia się na płytki i łuski o grubości ok. 5 mm. Nie poddaje się żadnej obróbce i układa się naprzemiennie na połaci dachowej we wzory łukowe, łuskowe, prostokątne oraz wielokątne, tworząc tym samym naturalne i bardzo trwałe pokrycie dachu. Ograniczeniem przy montażu łupka jest minimalny kąt nachylenia dachu wynoszący 25°. Pokrycie z tego materiału jest dostępne w kolorze brązowym, purpurowym lub zielonym. Posiada wiele zalet, na pierwszym miejscu wymienić należy bardzo wysoką trwałość, sięgającą setek lat. Dodatkowym atutem tego pokrycia dachowego jest łatwość wymiany uszkodzonych fragmentów. Ponadto łupek jest całkowicie niepalny i nie wymaga żadnych zabiegów eksploatacyjnych. Niestety największa jego wadą jest bardzo wysoka cena. Jednak żadne materiały nie komponują się tak efektownie jak drewno i naturalny kamień. Jeżeli zdecydujemy się na krycie dachu łupkiem, zadbajmy nie tylko o wybór dobrego, wykwalifikowanego wykonawcy, ale również o konsultacje z projektantem. W tych względach bardzo wiele będzie zależało od wysokości środków przeznaczonych przez inwestora na ten cel. Duży ciężar pokrycia będzie również wymagał sprawdzenia obliczeń konstrukcyjnych na etapie sporządzania projektu budowlanego.

Łupek naturalny to także bardzo trudny w montażu rodzaj pokrycia dachowego, dlatego prace dekarskie powinniśmy powierzyć wyłącznie wykwalifikowanej firmie. Układanie łupka jest ponadto procesem czasochłonnym. Dach o powierzchni 200 m kw. wykańcza się nawet dwa miesiące.

Pokrycie bitumiczne

Kolejną propozycją wykończenia dachu domu drewnianego jest pokrycie bitumiczne. Bogata oferta dostępnych na rynku kształtów, kolorów i faktur pozwoli nam z pewnością dopasować pokrycie dachowe do drewnianej elewacji budynku. Najlepszym rozwiązaniem będą pokrycia o kształcie łusek, naprzemiennie układanych rombów lub prostokątów. Pozwoli to na asymetrię, a w połączeniu z naturalnym, niesymetrycznym rysunkiem drewna na elewacji stworzy spójną całość.

Gont bitumiczny

Z kolei pokrycia bitumiczne w formie dużych falistych arkuszy mogą negatywnie wpłynąć na wygląd budynku. Regularne, sztucznie utworzone kształty falującej powierzchni dachu, w połączeniu z nieregularnymi, naturalnymi elementami elewacji drewnianej będą tworzyć wrażenie tymczasowości i niedbałości wykończenia. Budynek może wyglądać jak tymczasowa konstrukcja przykryta kupionym w pośpiechu arkuszem taniego tworzywa sztucznego. Gonty bitumiczne posiadają na tyle urozmaiconą kolorystykę, że bez problemu dobierzemy odpowiednią barwę do każdej elewacji drewnianej. Wśród dostępnych na rynku produktów są również te o barwach cieniowanych, które podobnie jak wyroby ceramiczne, będą dobrze komponować się z fakturą drewna elewacyjnego.

Dach z blachy

Bardzo popularne w budownictwie są również pokrycia blaszane, jednak wybierając je do domu drewnianego należy być ostrożnym. Jako materiał sztuczny, posiadają one bardzo regularną i powtarzającą się fakturę (tłoczenia) oraz – ze względów produkcyjnych – bardzo jednolitą, niezmieniającą się na całej powierzchni dachu barwę. Może to niedobrze wyglądać w połączeniu z naturalnym wyglądem drewna na elewacji. Jednak jeżeli już ostatecznie zdecydujemy się na pokrycie blaszane, najlepiej wybrać blachy tłoczone w kształty dachówki ceramicznej. Taka blacho-dachówka, zwłaszcza w kolorach ciemnych, mało przykuwająca uwagę, nie zakłóci ogólnego wyglądu budynku. Elementem dominującym na elewacji pozostanie naturalne i ekologiczne drewno.

Elewacja drewniana jest podstawowym elementem, który powinien pozostać najbardziej wyeksponowany. Musimy o tym pamiętać, bez względu na to, na jaki rodzaj pokrycia dachowego się zdecydujemy. Każdy materiał powinien idealnie komponować się z drewnem na elewacji. Nie może z nim kontrastować ani odwracać od niego uwagi. Dlatego najlepiej, jeżeli będzie to pokrycie z materiałów naturalnych lub stylizowanych na takie. Dotyczy to zarówno kształtów, jak i kolorystyki.

Dawid Tamás

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 1/2012
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl