Alternatywne technologie budowy domu

W Polsce tradycyjna technologia budowy domu jest metodą, do której inwestorzy przekonani są najbardziej. Wynika to z solidności konstrukcji, powszechnej dostępności materiałów, a także z niechęci wykonawców do technologii alternatywnych. Jednak coraz więcej inwestorów zaczyna podążać za trendem budowy domów prostych, szybkich i tanich w budowie oraz wysoce energooszczędnych. Dzięki temu rozwijają się technologie alternatywne podbijające rynek ceną, prostotą, ale również wysoką jakością.

Domy o konstrukcji drewnianej

Domy na konstrukcji szkieletu drewnianego są znane od wielu lat. Największą popularność osiągnęły w Ameryce Północnej oraz Skandynawii — w niektórych krajach stanowią tam ponad 90 proc. rynku. Coraz większą popularność zyskują również w Polsce, ponieważ zaczynają się kojarzyć z energooszczędnością, ekologią i przystępną ceną.

Dzisiejsze domy szkieletowe odznaczają się lepszą jakością od tych budowanych jeszcze 10–15 lat temu, popularnie nazywanymi „domami kanadyjskimi”. Określenie to straciło na wartości, gdyż duża liczba budynków drewnianych jest prefabrykowana. Dom powstaje wtedy w suchej i zadaszonej fabryce, gdzie poszczególne elementy konstrukcyjne nie są narażone na bezpośrednie, niekorzystne działanie czynników atmosferycznych. Ma to istotne znaczenie wtedy, gdy zależy nam na bardzo dobrych parametrach energooszczędności

W fabryce wykonywane są wszystkie możliwe części budynku jako całe, kompletne i gotowe do montażu elementy. To skraca czas budowy i niweluje konieczność realizacji obiektu na działce, w mało sprzyjających warunkach pogodowych. Budowa sprowadza się wyłącznie do montażu prefabrykatów i trwa kilka dni. Pozostałą część stanowią prace uszczelniające i wykończeniowe. Dzięki temu oszczędza się czas i pieniądze. Nie ma potrzeby przeprowadzania drogich prac naprawczych i korekcyjnych. Dostarczone na plac budowy prefabrykaty odznaczają się wysoką precyzją wykonania.

Szkielet drewniany ©Damir

Proces powstawania prefabrykatów jest w większości zautomatyzowany i wysoce precyzyjny. Technologia tradycyjna nie gwarantuje nam tak wysokiej jakości i dokładności wykonania poszczególnych elementów budynku.

Wybierając wśród producentów drewnianych domów gotowych, należy zwrócić uwagę na oferowany rodzaj drewna. Najlepszym dostępnym w Europie jest drewno konstrukcyjne KVH lub BSH. Pierwsze z nich to drewno lite, suszone komorowo, w odpowiednich gazach do wilgotności 15 +/– 3 proc., czterostronnie strugane na gładko i czterostronnie fazowane. Na skutek chemicznego suszenia eliminuje się całkowicie grzyby, insekty i inne substancje organiczne powodujące jego niszczenie. Nie jest więc konieczna jego późniejsza impregnacja, zwłaszcza środkami chemicznymi.

Dzięki zapewnionej niskiej wilgotności, gwarantowane jest zachowanie masy oraz stabilności kształtów i wymiarów poszczególnych elementów konstrukcji. Połączenie na mikrowczepy (wg niemieckiej normy DIN 68140) pozwala na produkowanie drewna niemal dowolnej długości. Poszczególne elementy łączone są ze sobą siłowo. Wytwarzanie drewna KVH podlega stałej kontroli certyfikujących instytucji zewnętrznych, a to pozwala na skrupulatną kontrolę jego jakości. Podobnie jest z drewnem BSH, które jest drewnem konstrukcyjnym, klejonym z kilku warstw drewna litego – z lameli o szerokości 40 mm. Klejenie następuje za pomocą ekologicznych żywic melaminowych, odpornych na działanie czynników zewnętrznych. Drewno BSH znajduje zastosowanie szczególnie w tych miejscach, w których wymagana jest duża nośność i wytrzymałość konstrukcji. Podobnie jak drewno KVH, jest surowcem obrabianym i suszonym komorowo, co jest gwarancją ładnego wyglądu, dokładności wymiarowej i niweluje konieczność impregnacji.

Zarówno drewno KVH, jak i BSH mogą spełniać również funkcje dekoracyjne w budynku. Ze względu na gładką powierzchnię o naturalnej, jasnej barwie możemy uzyskać ciekawy efekt, pozostawiając niektóre belki widoczne, np. od wewnątrz budynku. Ich stosowanie jest dla inwestora opcją korzystną, mimo że cena domów opartych na takich materiałach może być wyższa. Należy jednak pamiętać, że dom prefabrykowany, który będzie zrealizowany na bazie taniego drewna zwykłego i zabezpieczonego impregnatem chemicznym, nie jest dobrym rozwiązaniem. W wyniku odkształcania się drewna, konstrukcja domu może się rozszczelniać i pękać, pogarszając ogólne parametry cieplne. Zastosowanie drewna KVH i BSH w konstrukcji daje nam gwarancję trwałości domu lepszej nawet od pustaka ceramicznego.

Oprócz domów prefabrykowanych, istnieją firmy oferujące domy o konstrukcji drewnianej, realizowane bezpośrednio na placu budowy. Wybierając tę metodę, będziemy zmuszeni kontrolować wszystkie etapy budowy, czego każdy inwestor chciałby uniknąć. Jeżeli mamy na uwadze parametry cieplne budynku, jednocześnie przy bardzo wysokiej jakości wykonania oraz oszczędności czasu i pieniędzy, powinniśmy brać pod uwagę firmy, które dostarczają dom prefabrykowany w jak największym stopniu.

Konstrukcja stalowa©SGW Konstrukcje

Domy w technologii szkieletu drewnianego, zwłaszcza te prefabrykowane, zdecydowanie wygrywają z tradycyjną technologią murowaną. Przekrój ściany drewnianej składa się bowiem niemal z samych warstw materiału izolacyjnego, które znajdują się między szkieletem konstrukcji. Rama drewniana zajmuje stosunkowo niewielką objętość ściany. Dzięki temu jej ogólne parametry cieplne są lepsze od ścian z tradycyjnego pustaka. Ściana drewniana o grubości 21 cm będzie mieć zbliżony współczynnik przenikania ciepła do ściany murowanej, ale o grubości ok. 40 cm.

Domy o konstrukcji stalowej

Budynki wznoszone na konstrukcji stalowej również mogą być prefabrykowane lub realizowane na miejscu budowy. Warto pamiętać, że w przypadku tej technologii możemy uzyskać również podobne parametry, tak jak przy konstrukcji drewnianej. Bardzo dużą objętość ściany stanowi bowiem sam materiał izolacyjny, a materiał konstrukcyjny ma tu niewielki udział. Ogólny współczynnik przewodzenia ciepła ściany zależy od ilości i grubości poszczególnych jej warstw. Porównując technologie, powinniśmy zwracać uwagę na warstwy i parametry dotyczące przepuszczalności ściany systemowej.

W przypadku konstrukcji stalowej, ważną kwestią jest sposób jej zabezpieczenia przeciwogniowego. Jakość, rodzaj i ognioodporność stali są głównymi wyznacznikami przy wyborze wykonawcy. Na konstrukcję stalową wykorzystuje się zazwyczaj profile gięte na zimno, rzadziej elementy walcowane na gorąco. Dzieje się tak ze względów ekonomicznych. Profile wykonuje się z wysokiej jakości stali konstrukcyjnej klasy 280 lub 350, dodatkowo ocynkowanej ogniowo. Współczesne techniki produkcji pozwalają również na ocynkowanie krawędzi poprzecinanej stali, co jest ważne ze względu na możliwość korozji materiału w tych miejscach. Dzięki temu cały element jest dobrze zabezpieczony i można go pokryć dodatkową warstwą lakieru lub farby.

Technologia lekkiego szkieletu stalowego pozwala na wznoszenie budynków do czterech kondygnacji o wysokości ścian do 6 m, przy rozpiętości stropów od 12 do 24 m (jeżeli zastosujemy odpowiednie profile dla lekkich wiązarów dachowych). Łączenie poszczególnych elementów konstrukcji stalowej odbywa się przy pomocy śrub i nitów lub specjalnych systemowych rozwiązań, zależnych od konkretnego producenta domów, na konstrukcji stalowej.

Projekt wykonawczy

©Ekodom Domy Drewniane

Zarówno w przypadku domów szkieletowych o konstrukcji drewnianej, jak i tych o konstrukcji stalowej (zwłaszcza prefabrykowanych), możemy być pewni wysokiej jakości ich wykonania. Dobry producent powinien każdorazowo wykonać odrębny projekt wykonawczy domu. Jest to dokumentacja obejmująca wszystkie, nawet najmniejsze prefabrykowane elementy budynku, pozwalająca z milimetrową dokładnością na ich wykonanie maszynowo lub ręcznie. Im bardziej projekt wykonawczy jest przejrzysty, tym zachodzi mniejsze prawdopodobieństwo popełnienia błędów przez wykonawcę. Jeżeli zdecydujemy się na dom prefabrykowany, powinniśmy wziąć pod uwagę tylko ofertę tych producentów, którzy wykonują projekt w ramach umowy o roboty budowlane. Bez projektu wykonawczego możemy się spotkać z problemami podczas montażu budynku.

Ważne jest również to, żeby całość konstrukcji montował jej producent, a nie firma zewnętrzna. Wówczas uzyskamy długą gwarancję (nawet do 100 lat). Ponadto, jeżeli podczas montażu pojawią się problemy, będzie za nie odpowiadać producent. Projekt wykonawczy w przypadku domów prefabrykowanych jest gwarancją wysokiej jakości realizacji, zdecydowanie wyższej niż w przypadku technologii tradycyjnej.

Przesłanki ekonomiczne

Pierwszym argumentem przemawiającym za wyborem domu prefabrykowanego w szkielecie drewnianym lub stalowym są oczywiście wysokie parametry energooszczędności. W zestawieniu z tradycyjnym pustakiem, możemy uzyskać takie same współczynniki przenikania ciepła przy grubości ściany o połowę mniejszej od ściany murowanej. Dzięki temu, w tym samym obrysie zewnętrznym budynku zaoszczędzamy nawet do 10 proc. powierzchni wewnątrz. Drugim argumentem jest oszczędność czasu i pieniędzy. Pomimo że inwestycja w dom prefabrykowany wymaga od nas wyłożenia całej kwoty w krótkim czasie, ten wydatek będzie ostatecznie niższy niż suma wydatków prowadzonej często przez lata budowy domu murowanego, zwłaszcza systemem zleconym. Wiąże się to ze zmianami cen materiałów budowlanych, koniecznością stałej kontroli wykonawców, nadzorem przebiegu budowy, koordynowaniem wszystkich prac czy transportem dokupowanych pojedynczych materiałów budowlanych.

Możliwość oszczędności czasu, pieniędzy i kłopotów w przypadku budowy domu prefabrykowanego z pewnością docenią inwestorzy, którzy wybudowali już dom technologią tradycyjną.

Ostatnim argumentem przemawiającym za realizacją domu w systemie prefabrykowanym powinna być, oferowana od początku 2013 r., dotacja na domy energooszczędne i pasywne. Zwrot kosztów budowy w wysokości min. 30 tys. zł może mieć duży udział w całkowitej cenie domu. Aby uzyskać dopłatę z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, konieczne jest uzyskanie odpowiednich warunków cieplnych budynku poniżej 40 kWh/m2·rok. Dodatkowo wybór dobrego wykonawcy-producenta zagwarantuje nam szczelny montaż, który sprosta energetycznym założeniom projektu i programowym wymogom. W przypadku tych dotacji, inwestycja musi być kredytowana. Banki udzielające preferencyjnych kredytów z dotacją NFOŚiGW znają technologie prefabrykowane i są świadome tego, że finansowanie takiej inwestycji następuje według innego harmonogramu niż w przypadku tradycyjnej budowy. W związku z tym zastrzeżenie dotyczące nagłej, jednorazowej wypłaty należności za dom traci w tym momencie na znaczeniu.

Dawid Tamás

artykuł pochodzi z kwartalnika
Kreator Projekty wydanie 01/2013
więcej o kwartalniku czytaj na
Kreator Projekty.pl