Zrzeczenie się własności

Zgodnie z propozycją senatorów, do Kodeksu cywilnego ma zostać dodany artykuł stwierdzający, iż właściciel może wyzbyć się własności nieruchomości poprzez jej zrzeczenie się. Wymagana przy tym nadal będzie forma aktu notarialnego.

Komisja Ustawodawcza Senatu złożyła do Marszałka Senatu 15 stycznia 2008 r. wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej wraz z projektem ustawy wykonującej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, z 15 marca 2005 r., sygn. akt K. 9/2004, według którego art. 179 kc, był niezgodny z art. 2 i art. 165 Konstytucji i utracił moc obowiązującą z dniem 15 lipca 2006 r.

Przed jego uchyleniem art. 179§1 stanowił podstawę dla właściciela nieruchomości do jej zrzeczenia się w formie aktu notarialnego. Zaś nieruchomość, której właściciel się zrzekł, stawała się własnością gminy, na obszarze której nieruchomość była położona, chyba że odrębne przepisy stanowiły inaczej. Jeżeli zaś nieruchomość była położona na terenie kilku gmin, stawała się własnością gminy, na obszarze której znajdowała się jej większa część. Przy tym dana gmina ponosiła odpowiedzialność z nieruchomości za jej obciążenia, jednakże ograniczoną do wartości nabytej nieruchomości według stanu w chwili nabycia, a według cen rynkowych w chwili zaspokojenia wierzyciela. Tym samym gmina nie mogła odmówić nabycia nieruchomości, gdyż ta stawała się z mocy prawa jej własnością.

Obecnie właściciel nie może zrzec się własności nieruchomości i właśnie taką możliwość ma wprowadzić proponowana przez Komisję Ustawodawczą Senatu nowelizacja Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z propozycją senatorów, do Kodeksu cywilnego ma zostać dodany art. 179(1) stwierdzający, iż właściciel może wyzbyć się własności nieruchomości poprzez jej zrzeczenie się, przy czym nadal zrzeczenie się wymaga formy aktu notarialnego. Jednakże odmiennie niż dotychczas zrzeczenie się własności nieruchomości dla swej skuteczności wymagać będzie zgody starosty, a nieruchomość stanie się własnością Skarbu Państwa. Jednocześnie to Skarb Państwa będzie ponosić odpowiedzialność z nieruchomości za jej obciążenia, zaś jeżeli w chwili zrzeczenia się własności nieruchomości przysługiwać będzie Skarbowi Państwa ustawowe prawo pierwokupu do niej, to odpowiedzialność Skarbu Państwa ograniczy się do sumy, która należałaby się zrzekającemu się w razie wykonania prawa pierwokupu.

Równocześnie przedmiotowy projekt zakłada konieczną korektę art. 92§5 ustawy, z 14 lutego 1991 r., Prawo o notariacie (DzU z 2002 r., nr 42, poz. 369 ze zm.) zakładającą, że notariusz sporządzający akt zostanie zobowiązany niezwłocznie przesłać z urzędu wypis aktu notarialnego zawierającego zrzeczenie się własności nieruchomości właściwemu staroście.

Tym samym zostanie zagwarantowane uszanowanie stanowiska podmiotu uzyskującego dane prawo własności, gdyż oczywiście może on odmówić wyrażenia zgody na zrzeczenie się nieruchomości na jego rzecz. Jednocześnie nowelizacja ta gwarantuje poszanowanie praw rzeczowych i obligacyjnych osób trzecich powiązanych z prawem własności nieruchomości. Przy tym – jak wskazano w uzasadnieniu projektu – proponowana regulacja de facto przywraca przepis, który obowiązywał przed nowelizacją Kodeksu cywilnego z 2003 r.

powrót do listy artykułów