Zapłać podatek od nieruchomości i... poznaj jego historię

15 marca mija termin płatności pierwszej raty podatku od nieruchomości. Jest to podatek lokalny, naliczany przez gminy. W obecnej formie funkcjonuje w Polsce już od ponad 30 lat, jego historia jest jednak znacznie dłuższa.

Czym jest podatek od nieruchomości?

Jest to opłata lokalna, do której regulowania zobowiązani są właściciele nieruchomości – domów, mieszkań, lokali użytkowych oraz działek (z wyjątkiem gruntów rolnych i lasów). Jest on naliczany i pobierany przez gminy – stąd jego wysokość może się różnić w zależności od miejsca, w którym zlokalizowana jest nieruchomość. Obowiązek podatkowy powstaje w 1 dniu kolejnego miesiąca od nabycia nieruchomości.
Osoby, które płacą podatek od nieruchomości, zobowiązane są do złożenia odpowiedniej deklaracji w urzędzie gminy, w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego. Dokument musi zawierać m.in. informacje o wielkości nieruchomości oraz jej położeniu. Są to deklaracje DN-1 oraz IN-1. Można je składać osobiście lub online. Na podstawie deklaracji gmina wylicza obowiązującą wysokość stawki podatku.

Ile wynosi podatek od nieruchomości 2022? Kiedy trzeba go uregulować?

Każdego roku Ministerstwo Finansów przedstawia maksymalną wysokość stawek podatku od nieruchomości. Podstawę stanowi tutaj ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. Ostatecznie o jego wysokości decydują jednak gminy – mogą przyjąć najwyższą stawkę lub zdecydować o niższym wymiarze kosztów, np., pozostawiając ubiegłoroczną wysokość opłat.
Górna stawka podatku od nieruchomości 2022 wynosi:

• 0,89 zł za 1 m kw. – za budynki mieszkalne,
• 25,74 zł za 1 m kw. – za budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
• 0,54 zł za 1 m kw. – za grunty,
• 1,03 zł za 1 m kw. – za działki związane z prowadzeniem działalności.

Podatek od nieruchomości należy opłacać w 4 ratach. Pierwsza z nich przypada już 15 marca, natomiast kolejne 15 dnia maja, września oraz listopada. Jeśli kwota podatku jest niższa niż 100 zł, należy ją uregulować jednorazowo, do 15 marca.

Kto nie płaci podatku od nieruchomości?

Istnieją sytuacje, w których opłacanie podatku od nieruchomości nie jest konieczne. Dzieje się tak m.in. w przypadku:

• posiadania gruntów rolnych, zalesionych,
• posiadania nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków,
• posiadanie działek należących do Rodzinnych Ogrodów Działkowych, których wysokość nie przekracza 35 m kw.,
• gruntów stanowiących nieużytki lub użytki ekologiczne,
• gruntów, na których znajdują się placówki oświaty, placówki naukowo-badawcze itp.,

Gmina może również zdecydować o zwolnieniu z podatku od nieruchomości w innych, uzasadnionych przypadkach, na wniosek podatnika.

Historia podatku od nieruchomości. Kiedy powstał?

Opłaty za posiadane lub użytkowanie gruntów znane są już od starożytności. Z biegiem czasu zmieniały one jednak swój kształt.

W okresie feudalizmu w Polsce oraz innych częściach Europy popularna była pańszczyzna – forma daniny składanej przez chłopów właścicielom ziemskim za możliwość uprawiania ich gruntów i czerpania z niej korzyści w postaci plonów.

Podatek od ziem i zabudowań posiadanych na własność został wprowadzony w czasach panowania Kazimierza Wielkiego. Nazywany był  podatkiem poradlnym – był pobierany od zamożnych zarządców ziemskich oraz kościelnych, a jego wysokość zależała od ilości posiadanych nieruchomości.

Nieco później, w 1629 r. zastąpił go podatek podymny. Pobierano go od ilości zabudowań mieszkalnych, zlokalizowanych na danej działce oraz wielkości miasta – im większe miasto, tym wyższa opłata. Obejmował on nie tylko szlachtę i mieszczan, ale również chłopów. W późniejszych czasach podatek podymny ewoluował i zaczął obowiązywać nie od ilości budynków, lecz znajdujących się na nich kominów (stąd nazwa).

Podatek od nieruchomości w II RP

Opłata ta w formie zbliżonej do obecnej została wprowadzona na mocy dekretu Prezydenta RP z 14 stycznia 1936 roku, Dz.U. 1936 nr 3 poz. 15 w 1936 r. Obowiązek podatkowy spoczywał na wszystkich właścicielach gruntów zlokalizowanych zarówno w mieście, jak i na wsiach, pod warunkiem, że ich powierzchnia przekraczała 5 000 m kw. (z wyjątkiem działek rolnych), a także właścicielach budynków mieszkalnych oraz użytkowych.

Kolejna reforma systemu podatkowego miała miejsce 1945 r. podczas reaktywacji ochrony skarbowej przez Ministerstwo Finansów. Pięć lat później, w 1950 r. powstało Ministerstwo Finansów (przekształcone z Ministerstwa Skarbów), które w tej samej formie istnieje do dziś.

Podatek od nieruchomości w obecnej formie obowiązuje w naszym kraju od 12 stycznia 1991 r. na mocy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Co jakiś czas powraca kwestia wprowadzenia w Polsce podatku katastralnego, który w wielu krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych występuje zamiast podatku od nieruchomości.

Obecnie oprócz podatku od nieruchomości w Polsce obowiązuje jeszcze 11 innych podatków.