Własność Skarbu Państwa z mocy prawa

19 listopada weszła w życie ustawa, z 7 września 2007 r., o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.

19 listopada weszła w życie ustawa, z 7 września 2007 r., o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2007 r., nr 191, poz. 1365). Pisaliśmy o niej w aktualnościach z 17 października 2007 roku, co spowodowało zainteresowanie czytelników tą regulacją i liczne zapytania o akty prawne, które mogłyby stanowić podstawę przejęcia przez Skarb Państwa własności nieruchomości z mocy prawa.

Ustawodawca przewidywał w licznych regulacjach przejęcie własności nieruchomości z mocy samego prawa, ujawnienie własności Skarbu Państwa pozostawiając w rękach urzędników, którzy mieli do Sądów Wieczystoksięgowych składać wnioski wraz z deklaratoryjnymi decyzjami administracyjnymi, zaświadczeniami lub protokołami. W związku z tym, że dość często nie dopełniano formalności, księgi wieczyste mogą nadal wskazywać starych właścicieli.

Podstawową regulacją, na podstawie której Skarb Państwa przejął znaczną liczbę nieruchomości z mocy prawa, jest dekret, z 8 marca 1946 r., o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. z 1946 r., nr 13, poz. 87 ze zm.). Konsekwencją jego było zawarcie przez Polskę w latach 1948 – 1971 układów odszkodowawczych, tzw. indemnizacyjnych, ze Stanami Zjednoczonymi, Kanadą, Szwajcarią, Lichtensteinem, Wielką Brytanią, Szwecją, Francją, Danią, Belgią, Norwegią, Luksemburgiem, Austrią, Grecją i Holandią. Na ich podstawie Polska wypłaciła rządom państw zachodnich kwoty, które miały służyć zaspokojeniu roszczeń obywateli tych państw w związku z ich nieruchomościami pozostawionymi w Polsce. Następstwem uregulowania roszczeń winno być wpisanie do księgi wieczystej Skarbu Państwa jako właściciela nieruchomości, na podstawie decyzji Ministra Finansów, stwierdzającej przejście własności na rzecz Skarbu Państwa, a to zgodnie z ustawą, z 9 kwietnia 1968 r., o dokonywaniu w księgach wieczystych wpisów na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o międzynarodowe umowy o uregulowaniu roszczeń finansowych (Dz. U. z 1968 r., nr 12, poz. 65).

Innymi istotnymi aktami prawnymi stwierdzającymi przejęcie przez Skarb Państwa własności nieruchomości z mocy prawa są: dekret PKWN, z 6 września 1944 r., o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1944 r., nr 4, poz. 17 ze zm.), dekret PKWN, z 12 grudnia 1944 r., o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa (Dz. U. z 1944 r., nr 15, poz. 82 ze zm.), ustawa, z 3 stycznia 1946 r., o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz. U. z 1946, nr 3, poz. 17 ze zm.), ustawa, z 25 lutego 1958 r., o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. z 1958 r., nr 11, poz. 37 ze zm.), ustawa, z 24 października 1974 r., Prawo wodne (Dz. U. z 1974 r., nr 38, poz. 230 ze zm.), ustawa, z 21 marca 1985 r., o drogach publicznych (Dz. U. z 1985 r., nr 14, poz. 60 ze zm.), ustawa, z 13 października 1998 r., przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. z 1998 r., nr 133, poz. 872 ze zm.).

Natomiast w zakresie komunalizacji głównymi ustawami są: ustawa, z 10 maja 1990 r., przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 1990 r., nr 32, poz. 191 ze zm.), ustawa, z 13 października 1998 r., przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. z 1998 r., nr 133, poz. 872 ze zm.), ustawa, z 29 kwietnia 1985 r., o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1985 r., nr 22, poz. 99 ze zm.), a następnie ustawa, z 21 sierpnia 1997 r., o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r., nr 261 poz. 2603 ze zm.).

Już z powyższego zestawienia ustawodawstwa polskiego na przestrzeni ostatniego półwiecza wynika, że istniej dość duża liczba rozmaitych nieruchomości, w których występować mogą niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym.

powrót do listy artykułów