W obronie osób, które utraciły swoje mieszkania

Osoby, które utraciły nieruchomości na skutek sporządzenia niekorzystnych dla nich aktów notarialnych, mają szansę na odzyskanie prawa własności.

Jak donosi Prokuratura Krajowa, prokuratorzy będą składali pozwy mające na celu przywrócenie prawa własności nieruchomości. Chodzi o osoby, które z różnych, zwykle niezawinionych przez siebie przyczyn, utraciły je wskutek wadliwie lub podstępnie zawartych umów w formie aktów notarialnych.

Powództwa takie powinny zawierać wnioski o zabezpieczenie roszczenia poprzez np. wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej. Jest to szczególnie ważne z uwagi na fakt, że często w tego typu sprawach dochodzi do dalszego obrotu nieruchomością. Ma to również znaczenie z uwagi na wpływ publicznej wiary ksiąg wieczystych na możliwość podważenia transakcji.

W postępowaniach wyjaśniających oraz w trakcie procesu prokuratorzy będą uwzględniali materiał dowodowy zebrany w toku postępowania przygotowawczego, w tym m.in. zeznania osoby pokrzywdzonej. W trakcie jej przesłuchania prokuratorzy będą ustalali nie tyko okoliczności faktyczne sprawy, ale także związane z sytuacją życiową i zdrowotną pokrzywdzonego. Wiek pokrzywdzonego i związane z tym ewentualne obniżenie sprawności intelektualnej, zmiany demencyjne, ewentualne choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, choroba Alzheimera lub inne zaburzenia psychiczne, czy korzystanie ze świadczeń z pomocy społecznej, mogą mieć bowiem wpływ na wadliwą ocenę okoliczności skłaniających do zawarcia umowy przenoszącej własność nieruchomości. Prokuratorzy będą też zwracali uwagę na przyjmowane leki, inne choroby oraz ewentualne wady wzroku. Wszystkie te okoliczności mają być analizowane szczególnie pod kątem wad oświadczenia woli (art. 82 kodeksu cywilnego i następne). Zbieranie materiału dowodowego przez prokuratorów nie ograniczy się do przesłuchania pokrzywdzonego. W postępowaniu wyjaśniającym oraz w razie wniesienia powództwa będą brane pod uwagę także zeznania opiekuna faktycznego lub prawnego osoby pokrzywdzonej, jej małżonka lub osoby pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym.

W toku prowadzonych postępowań prokuratorzy będą też szczegółowo analizowali dostępne dokumenty, jak choćby księgi wieczyste. Pozyskiwane będą także informacje od notariuszy co do wykonania obowiązku wynikającego z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Dla wyjaśnienia okoliczności sprawy nie bez znaczenia będą również możliwości finansowe wykonania umowy przez osobę, która przejęła lub nabyła nieruchomość. Właściwej ocenie realnych możliwości pozwanego powinna służyć analiza zeznań podatkowych za ostatnie 5 lat, wielokrotność i powtarzalność podobnych transakcji, szczególnie w różnych miejscach kraju oraz historia rachunków bankowych. Prokuratorzy będą także uwzględniali skuteczność postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko pozwanemu. Służyć ma temu m.in. analiza informacji uzyskanych od komorników. Zbierane będą także dane z rejestrów i ewidencji. Mogą one bowiem wskazywać np. na niespłacone zobowiązania. Badane będzie także, czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą i jakiego rodzaju.

Jeśli te wszystkie dane i informacje nie zostaną zebrane w toku postępowania przygotowawczego, to prokuratorzy mają podejmować odpowiednią inicjatywę dowodową w postępowaniu przed sądem cywilnym.