Ułatwienia w nabywaniu gruntów rolnych

Nowe rozwiązania, mające ułatwić i usprawnić obrót ziemią rolną zawiera podpisana przez prezydenta nowelizacja ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz innych ustaw.

Znowelizowane przez Sejm w dniu 16 września br. przepisy ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz innych ustaw przewidują, że w razie sprzedaży prawa użytkowania wieczystego, zbywca jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia zbycia uiścić Agencji Nieruchomości Rolnych (dalej: Agencję) opłatę w wysokości 50 proc. wartości nieruchomości ustalonej w sposób określony na podstawie przepisów ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

Według nowych przepisów, w przypadku zbycia lub przeznaczenia przez nabywcę nieruchomości na inne cele, niż określone w umowie, przed upływem 10 lat licząc od dnia jej nabycia, Agencja występuje do jednostki samorządu terytorialnego z żądaniem zwrotu aktualnej wartości pieniężnej tej nieruchomości. Natomiast od osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku, które przez okres co najmniej 5 lat były pracownikami państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej – nieruchomości rolnych o powierzchni do 2 ha – zwrot taki przysługuje Agencji, o ile Lasy Państwowe nie skorzystają z prawa pierwokupu.

Agencja może odstąpić od żądania zwrotu aktualnej wartości nieruchomości w sytuacji, o której jest mowa powyżej, jeżeli jednostka samorządowa m.in. wykorzysta nieruchomość na inny cel niż określony w umowie z Agencją, ale cel ten będzie związany z inwestycjami przeciwpowodziowymi.

Nowe przepisy nakładają na Agencję obowiązek sporządzenia wykazu nieruchomości znajdujących się w zasobie i jego ogłoszenie w siedzibie właściwej miejscowo izby rolniczej oraz we właściwym miejscowo urzędzie gminy przez okres 14 dni przed dniem ogłoszenia przetargu lub planowanym terminem sprzedaży w innym trybie niż przetarg.

Nieruchomości, które znajdują się w zasobie Agencji mogą być sprzedane bez przetargu, jeżeli może to poprawić warunki zagospodarowania nieruchomości przyległej, stanowiącej własność osoby chcącej nabyć tę nieruchomość lub jej część, o ile nieruchomość ta nie może być zagospodarowana samodzielnie.

Jeśli chodzi o nieruchomości zabytkowe, to nowe przepisy przewidują możliwość obniżenia ceny sprzedaży nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków nie więcej niż o 50 proc., jeżeli nabywca zobowiąże się do dokonania na tej nieruchomości, w terminie określonym w umowie sprzedaży, nie dłuższym jednak niż 5 lat od dnia jej zawarcia, nakładów w wysokości co najmniej uzyskanego obniżenia ceny sprzedaży tej nieruchomości. Jeżeli nabywca w sytuacji określonej wyżej, nie dokona nakładów na nieruchomość wpisaną do rejestru zabytków, będzie musiał zwrócić Agencji kwotę, o którą została obniżona cena sprzedaży tej nieruchomości.

W myśl nowych przepisów w umowach dzierżawy ziemi, zawieranych przez Agencję na czas oznaczony, będzie można zawrzeć postanowienie o możliwości wypowiedzenia przez Agencję umowy dzierżawy w zakresie wyłączenia 30 proc. powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy. Po zmianie przepisów, Agencja będzie miała prawo wypowiedzieć umowę dzierżawy, także zawartą na czas oznaczony, w celu wyłączenia z dzierżawy części lub całości nieruchomości, która jest niezbędna na cele publiczne w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami. Wypowiedzenie umowy dzierżawy dotyczące części nieruchomości, pociąga za sobą odpowiednie zmniejszenie czynszu.

Agencja będzie mogła rozłożyć spłatę należności za nieruchomości będące w jej zasobie na roczne lub półroczne raty, na okres nie dłuższy niż 15 lat, co ma umożliwić nabycie gruntów przez jak największą liczbę rolników.

W przepisach przejściowych omawianej nowelizacji przewidziano tryb umożliwiający zmianę obowiązującej umowy dzierżawy poprzez wyłączenie z przedmiotu dzierżawy 30 proc. użytków rolnych będących jej przedmiotem. Na podstawie powołanego przepisu, Agencja została zobowiązana w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, do przedstawienia dzierżawcom propozycji dokonania zmian umów dzierżawy, zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, w zakresie wyłączenia z przedmiotu dzierżawy 30 proc. użytków rolnych będących w dzierżawie. Agencja wraz z zawiadomieniem przesyła projekt zmiany umowy dzierżawy określający działki ewidencyjne lub ich części, które proponuje wyłączyć z dzierżawy. Dzierżawca może w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania propozycji zmiany umowy dzierżawy, przyjąć ją lub odrzucić. W przypadku akceptacji zaproponowanych zmian, zostanie dokonana zmiana umowy dzierżawy. Dzierżawcy przysługiwać będzie prawo pierwszeństwa do zakupu pozostałej części nieruchomości. Poza tym, będzie miał ułatwioną możliwość zakupu gruntów w porównaniu do przepisów obecnych. W przypadku odrzucenia zaproponowanych przez Agencję zmian umowy dzierżawy oraz niedokonania zmiany umowy dzierżawy z przyczyn leżących po stronie dzierżawcy, zostanie on pozbawiony możliwości ewentualnego skorzystania z prawa pierwszeństwa w przypadku sprzedaży przez Agencję dzierżawionej przez niego nieruchomości oraz prawa pierwszeństwa przysługującego mu, gdy Agencja przeznaczy nieruchomość do dalszej dzierżawy po upływie okresu na jaki została zawarta umowa.

Omawiana nowelizacja o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz innych ustaw, wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.