Sprzedaż wywłaszczonej nieruchomości

Dlaczego w przypadku zwrotu nieruchomości uprzednio wywłaszczonej nie można mówić o nabyciu nieruchomości?

W przypadku zwrotu nieruchomości uprzednio wywłaszczonej nie można mówić o nabyciu nieruchomości, ale jedynie o przywróceniu stanu sprzed wywłaszczenia. W konsekwencji za datę nabycia takiej nieruchomości dla celów podatkowych należy przyjąć nie dzień zwrotu nieruchomości, a dzień nabycia poprzednio przez nią nieruchomości.

W dniu 26 stycznia 2017 r. wnioskodawca wniósł o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości, którą stracił w wyniku wywłaszczenia, a następnie odzyskał i sprzedał przed upływem 5 lat od odzyskania. Zdaniem wnioskodawcy fakt, że czasowo w wyniku wywłaszczenia stracił nieruchomość, nie powinien mieć znaczenia. Fiskus uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.

Urząd Skarbowy przypomniał, że jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości, nastąpiło po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie – przychód uzyskany ze sprzedaży w ogóle nie podlega opodatkowaniu. Zatem w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości dla określenia jego skutków podatkowych, istotne jest ustalenie daty nabycia. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca został wywłaszczony, a w związku z niewykorzystaniem nieruchomości na cel wywłaszczenia, nieruchomość została mu zwrócona.

Wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją, za pomocą której państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. W drodze decyzji dochodzi m.in. do pozbawienia dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości, z drugiej zaś strony przekazania prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Jednocześnie ustawa zawiera swoistą gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu, na jaki dokonano wywłaszczenia. Celem zwrotu jest więc przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

Decyzja o zwrocie nieruchomości powoduje przejście prawa własności na dotychczasowego właściciela, jednakże przywraca tylko wcześniej panujące stosunki prawnorzeczowe. Ma miejsce restytucja stosunków sprzed wywłaszczenia, tj. zwrot prawa własności do nieruchomości na rzecz poprzedniego właściciela lub jego spadkobierców. Innymi słowy, w przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy do czynienia z kreowaniem prawa własności, tylko z jego przywróceniem. Oznacza to, że w rozpatrywanej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o restytucji (przywróceniu) stanu sprzed wywłaszczenia.

Za datę nabycia takiej nieruchomości dla celów podatkowych należy zatem przyjąć nie dzień zwrotu a dzień nabycia poprzednio przez nią nieruchomości. Zatem sprzedaż przez wnioskodawczynię w 2017 roku nieruchomości nie będzie podlegała opodatkowaniu, ponieważ datą nabycia nieruchomości, zwróconej na podstawie decyzji administracyjnych jest dzień śmierci ojca wnioskodawczyni, po którym nabyła spadek, a który był uprzednio właścicielem nieruchomości.

Interpretacja indywidualna Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 25.04.2017 roku sygn. 2461-IBPB-2-2.4511.60.2017.2.HS