Sprzedaż działek stanowiących majątek osobisty bez VAT

Nie każda czynność stanowiąca dostawę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu, musi być wykonana przez podatnika.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu, musi być wykonana przez podatnika. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Działalność gospodarcza związana jest z profesjonalnym obrotem. Powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością wykonywania. Oznacza to, że celem ustawodawcy było obciążenie podatkiem, z uwagi na jego charakter, podmiotów profesjonalnych. Podatek od towarów i usług jest bowiem szczególną formą podatku obrotowego pobieranego w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego realizowanego w sposób zorganizowany i ciągły. Aby zatem dostawę towarów (nawet jednorazową), uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w odniesieniu do tej transakcji podatnik działał w charakterze producenta, handlowca lub usługodawcy, miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary czy usługi, zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności. W przedstawionym w interpretacji stanie faktycznym sprzedaż działki nie spełnia tych wymogów, gdyż jest sprzedażą prywatnego majątku przez osobę prywatną, nie przez przedsiębiorcę. W jednym z wydanych wyroków (z dnia 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt IFSK 603/06) NSA wyjaśnił, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie czynność wykonana była przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem VAT.

Drugi z powyższych warunków nie jest spełniony w przypadku tzw. prywatnej sprzedaży działek, tj. sprzedaży działek stanowiących majątek osobisty osób fizycznych. W konsekwencji sprzedaż takich działek nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak czytamy w wyroku NSA z dnia 29 października 2007 r. sygn. IFPS 3/07, jeśli dana czynność wykonana została poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika czy wykonującego wolny zawód to z tytułu wykonania takiej czynności dany podmiot nie może być uznany za podatnika VAT i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, czy też wielokrotnie. Taka właśnie sytuacja występuje w przypadku sprzedaży przez daną osobę jej majątku prywatnego. Majątek taki nabywany bowiem był na potrzeby danej osoby, a nie z przeznaczeniem do działalności handlowej, a zatem jego sprzedaż zarówno w całości, jak i w częściach, jednemu lub wielu nabywcom, z zyskiem lub bez, nie może być uznana za działalność handlową ze skutkiem w postaci uznania tej osoby za podatnika VAT.

Co istotne, dotyczy to również sytuacji, gdy sprzedawanych jest kilka lub więcej działek stanowiących majątek prywatny. Analiza przytoczonych orzeczeń prowadzi do wniosku, że sprzedaż działek stanowić będzie w przedstawionej sytuacji sprzedaż majątku prywatnego osoby fizycznej (decyduje o tym przede wszystkim sposób nabycia działek). Sprzedaż ta nie będzie zatem podlegać opodatkowaniu VAT. Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży. Sprzedaż, nawet kilkakrotna przedmiotów z majątku prywatnego osoby fizycznej, które nie są związane z działalnością gospodarczą oraz nie były nabyte w celu ich odsprzedaży, nie ma charakteru handlowego podlegającego opodatkowaniu. Podatnikiem w obrocie nieruchomościami byłby podmiot, który jest handlowcem i obraca częstotliwie budynkami, lokalami lub gruntami. Czynności podlegające opodatkowaniu wykonane przez podmiot nie występujący w tym przypadku w charakterze podatnika pozostają poza zakresem opodatkowania.