Scalanie i wymiana gruntów

W związku z interpelacją Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyjaśnia, że postępowania scaleniowe prowadzone są obecnie na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów.

W związku z interpelacją Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyjaśnia, że postępowania scaleniowe prowadzone są obecnie na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów. Zgodnie z przepisami przywołanej ustawy postępowanie scaleniowe wszczynane jest głównie na wniosek zainteresowanych właścicieli gospodarstw rolnych, położonych na projektowanym obszarze scalenia lub na wniosek właścicieli gruntów, których łączny obszar przekracza połowę powierzchni projektowanego obszaru scalenia. Celem scalenia gruntów jest tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonalne ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o scalaniu i wymianie gruntów postępowanie scaleniowe oraz zagospodarowanie poscaleniowe przeprowadza i wykonuje starosta jako zadanie z zakresu administracji rządowej. Przez zagospodarowanie poscaleniowe rozumie się określone w decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia gruntów prace umożliwiające objęcie w posiadanie przez uczestników scalenia wydzielonych im w ramach postępowania scaleniowego gruntów. Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że zagospodarowanie poscaleniowe jest integralną częścią postępowania scaleniowego, na które składają się prace scaleniowe oraz zagospodarowanie poscaleniowe, które umożliwia objęcie w posiadanie głównie przez rolników nowo wydzielonych gruntów. Starosta w decyzji w szczególnych przypadkach może ograniczyć zagospodarowanie poscaleniowe do niezbędnego minimum np. w przypadkach, gdy nie zachodzi potrzeba budowy lub przebudowy dróg dojazdowych do gruntów rolnych i leśnych oraz dojazdów do zabudowań poszczególnych uczestników scalenia ani korekty przebiegu lub poprawy parametrów technicznych urządzeń melioracji wodnych czy też likwidacji zbędnych miedz i dróg oraz wykonania zabiegów rekultywacyjnych umożliwiających uprawę mechaniczną gruntów.

Zgodnie przepisami ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, prace scaleniowe oraz zagospodarowanie poscaleniowe wykonuje starosta jako zadanie z zakresu administracji rządowej finansowane co do zasady ze środków budżetu państwa. W finansowanie prac scaleniowych oraz zagospodarowanie poscaleniowe mogą być włączone publiczne środki wspólnotowe. Ponadto w finansowanie zagospodarowania poscaleniowego mogą być włączone środki państwowych funduszy celowych oraz środki budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli jest to zgodne odpowiednio z ich regulaminami bądź właściwością. W pokrywaniu kosztów przeprowadzenia postępowania scaleniowego lub wymiennego oraz zagospodarowania poscaleniowego mogą uczestniczyć także właściciele gruntów objętych postępowaniem na zasadach ustalanych każdorazowo przez starostę.

Projekt scalenia lub wymiany gruntów powinien uwzględniać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego projekt scalenia gruntów lub wymiany może uwzględniać np. ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a w razie braku tych dokumentów planistycznych, jedynie założenia do projektu scalenia opracowane przez starostę. Dotyczy to w szczególności przebiegu dróg oraz np. ich szerokości. Ponadto w ramach postępowania scaleniowego można wydzielić grunty niezbędne na niektóre cele miejscowej użyteczności publicznej, takie jak ulice i drogi, które z reguły są elementami planu zagospodarowania przestrzennego. Brak obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego nie wyklucza więc możliwości przeprowadzenia postępowania scaleniowego.

Na zgodny wniosek zainteresowanych uczestników scalenia można im wydzielać grunty o innej wartości szacunkowej niż wniesione do scalenia, stosując dopłaty. Osoby, które otrzymały grunty o wyższej wartości, zobowiązane są dokonywać wpłat na specjalnie prowadzony przez starostę rachunek powiatu w terminie dwóch miesięcy od zakończenia scalenia, z którego to starosta wypłaca należne dopłaty tym uczestnikom scalenia, którzy zrezygnowali z kolei z otrzymania pełnego należnego ekwiwalentu gruntowego.