Renoma – dom handlowy z historią

Renoma to nie tylko nowoczesne centrum handlowe, to przede wszystkim obiekt historyczny, który zapoczątkował w stolicy Dolnego Śląska handel wielkoformatowy.

Wrocławska Renoma to nie tylko nowoczesne, a przez niektórych uważane nawet za ekskluzywne, centrum handlowe, to przede wszystkim obiekt historyczny, który zapoczątkował w stolicy Dolnego Śląska handel wielkoformatowy. Renoma to styl, splendor i historia zamknięte w jednym budynku.

Dom Towarowy Wertheim

Teren przy skrzyżowaniu ul. Świdnickiej i Podwale – obecnie zajmowany przez Renomę – aż do XVII w. był praktycznie niezabudowany, stanowił jedynie przedpole średniowiecznych fortyfikacji miejskich. Na miejscu teraźniejszego dziedzińca wewnętrznego ulokowany był w tamtym czasach koniec mostu wychodzącego z Bramy Świdnickiej, będącego przedłużeniem ulicy o tej samej nazwie. W 1861 r. postawiono tu prestiżowy Residenz Hotel z zachwycającymi, pałacowymi wnętrzami na parterze. Obiekt ten wielokrotnie przebudowywano.

Pod koniec XIX w. pojawił się nowy trend – europejscy inwestorzy zobaczyli ogromną szansę na zysk w wielokondygnacyjnych domach towarowych, które w Europie Zachodniej zaczęły wyrastać niczym „grzyby po deszczu”. Wkrótce moda ta dotarła również do Polski, a za sprawą braci Arthura i Georga Baraschów – także do Wrocławia. Dom Handlowy Braci Barasch (obecnie „Feniks”), wybudowany w 1904 r., był pierwszym w niemieckim Breslau tak dużym i ekskluzywnym obiektem tego typu. Tytuł największego we Wrocławiu domu handlowego należał do tej inwestycji braci Barasch przez 26 lat. 2 kwietnia 1930 r. na miejscu Residenz Hotel i kwartału kamienic miejskich, przy ul. Świdnickiej 40, stanął Dom Towarowy Wertheim – dzisiejsza Renoma – i to właśnie on przejął ten zaszczytny tytuł.

Niezwykła architektura

Znana, berlińska firma rodziny Wertheim już przed I wojną światową planowała wznieść w Breslau swój dom towarowy, jednak dopiero w październiku 1927 r. rozpisano zamknięty konkurs na projekt architektoniczny inwestycji. Rok później ogłoszono wyniki konkursu – zwyciężył projekt Wratislaviae prof. Hermanna Dernburga, który pokonał prace innych znanych architektów m.in. Theodora Effenbergera (znanego z projektu m.in. czterech domów na wystawie WUWA), Erich Mendelsohna (twórcę m.in. Wieży Einsteina w Poczdamie) czy Ludwiga Moshamera (odpowiedzialnego m.in. za projekt techniczny Hali Stulecia).

Dernburg na działce o powierzchni 6,2 tys. mkw. zaprojektował 7-kondygnacyjny budynek o kubaturze 160 tys. m sześc., powierzchni 35 tys. mkw. i wysokości 32 m, z dwoma ogromnymi dziedzińcami zasłoniętymi na wysokości pierwszego piętra szklanym dachem.
Niemiecki architekt z niezwykłą starannością opracował elewację obiektu, przywiązując ogromną wagę do detali. Efekt tych działań okazał się spektakularny. Na elewację składały się pasy horyzontalnych okien z biegnącymi poniżej i powyżej nich ściankami podparapetowymi, licowanymi szkliwioną ceramiką, i ceramicznymi gzymsami. Ponadto pojawiły się na niej oryginalne złocenia oraz niezwykłe rzeźby portretowe przedstawiające ludzkie głowy pochodzące z różnych kontynentów, które wraz z zamocowanymi na szóstym piętrze 22 masztami flagowymi stanowiły symbol międzynarodowości towarów oraz otwartości na drugiego człowieka.

Szkieletową konstrukcję Domu Towarowego Wertheim, ważącą 3,8 tys. ton, wykonała wałbrzyska Huta „Karol”. Główną konstrukcję, składającą się ze stalowych słupów i rygli oraz ceramicznych płyt stropowych, postawiono w ciągu kilku miesięcy, natomiast cały obiekt powstał po zaledwie 8 miesiącach budowy. Do domu handlowego wchodziło się przez 6 wejść – główne znajdowało się od strony ul. Świdnickiej. Komunikację między piętrami umożliwiały ruchome schody oraz 9 wind. Parter i cztery piętra przeznaczono na sale sprzedaży, salon fryzjerski, salę rekreacyjną i atelier fotograficzne. Na dwóch najwyższych kondygnacjach ulokowano biura firmy, pomieszczenia do prowadzenia szkoleń personelu oraz gastronomię – na 5. i 6. piętrze, od strony pl. Kościuszki, utworzono imponującą restaurację, mieszczącą 400 osób. Jej sale otwierały się na tarasy z widokiem na całe miasto i panoramę Karkonoszy. Jedna jej część była salą jadalną, a w drugiej znajdował się parkiet taneczny. Istniało również specjalne wyjście na dach, gdzie urządzono taras spacerowy oświetlony miniaturowymi latarniami.

Okres destrukcji i odrodzenia

Prześladowania Żydów w faszystowskim Breslau nie ominęły rodziny Wertheim. W 1937 r. ich inwestycja została przejęta przez nowo założoną spółkę AWAG (Allgemeine Warenhaus Gesellschaft), a 12 marca 1945 r. zbombardowana i doszczętnie zniszczona przez kilkudniowy pożar.

Częściowo odremontowany (głównie parter) Powszechny Dom Towarowy, czyli dawny Dom Towarowy Wertheim, otwarto ponownie dopiero po trzech latach, z okazji Wystawy Ziem Odzyskanych. Pierwsze piętro oddano do użytku w 1953 r., natomiast drugie remontowano aż 15 lat, z kolei piąte i szóste piętro otwarto dopiero w latach 1984–1985.

Współczesna nazwa „Renoma” wyłoniona została w konkursie przeprowadzonym na łamach „Słowa Polskiego” w 1977 r.

Nowa nazwa podkreślała wyjątkowość budynku zarówno ze względu na jego oryginalną architekturę, jak i bogatą ofertę handlową. W tym czasie w Renomie można było dostać towary niedostępne w innych sklepach – opowiada Joanna Richter, Prezes Zarządu Centrum Development & Investments.

Także w 1977 r. budynek wpisano do rejestru zabytków jako sztandarowe dzieło europejskiego modernizmu. Dyrekcja ówczesnej Renomy planowała na fali dobrobytu lat 70. przeprowadzić kompleksową modernizację obiektu, a pod ul. Świdnicką, według pomysłu wrocławskiego „Miastoprojektu”, miał kursować podziemny tramwaj. Do realizacji żadnego z ww. planów nie doszło.

Pod koniec lat 90. obiekt został sprywatyzowany, a w latach 2005-2009 doczekał się, długo oczekiwanej, kompleksowej renowacji, którą przeprowadził ówczesny właściciel – Centrum Development & Investments.

W wyniku wewnętrznej modernizacji w Renomie pojawiły się przestronne powierzchnie sklepów, nowoczesne wykończenia wnętrz z użyciem szlachetnych materiałów – szkła, drewna i stali – oraz duża liczba przeszklonych przestrzeni zapewniających dostęp światła dziennego. Co istotne, w zabytkowej części obok pozostawionych wewnątrz budynku oryginalnych okien, można również podziwiać wewnętrzne dziedzińce nakryte szklanymi świetlikami – mówi Joanna Richter.

Inwestor zrezygnował z oferty rozrywkowej na terenie obiektu (kina czy kręgielni) oraz punktów z daniami typu fast-food na rzecz ciekawych instalacji sztuki współczesnej zaprojektowanych przez czołowych polskich artystów oraz szeregu wydarzeń o charakterze prospołecznym.

Centrum Development&Investments jednak nie tylko przeprowadziło gruntowną modernizację, ale także rozbudowało budynek o nowe skrzydło w rejonie pl. Czystego, zgodnie z pierwotnym planem Hermanna Dernburga.

Nowa część Renomy, zaprojektowana przez Pracownię Projektową Maćków, nawiązuje do charakteru zabytkowego budynku horyzontalnymi podziałami elewacji ukształtowanymi przez szereg gzymsów i kontynuuje oryginalny zamysł Hermanna Dernburga, tworząc nową jakość z obu połączonych części. W ten sposób Renoma zachowuje najważniejsze założenie historycznego budynku, przy jednoczesnym zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych i architektonicznych – tłumaczy Joanna Richter.

W rozbudowanej Renomie mieści się obecnie ponad 120 nowoczesnych sklepów i punktów usługowych, a także część restauracyjna.

Pod koniec 2012 r. Dom Handlowy Renoma zmienił właściciela – została nim Spółka Griffin Group. Renoma przyciągnęła naszą uwagę swoją architekturą i znaczeniem.

W naszej opinii jest to obiekt wyjątkowy nie tylko na skalę Wrocławia, ale całego kraju. Mamy plany dalszego rozwoju Renomy, chcemy maksymalnie wykorzystać jej potencjał. Naszym zamiarem jest pokazać, że wykorzystując jej niezwykły charakter, możemy stworzyć nowoczesne centrum handlowe o randze europejskiej, nie tylko pod względem oferty komercyjnej, ale też obecności w życiu miasta, zwłaszcza poprzez aktywne promowanie wydarzeń artystycznych – mówi Michał Świerczyński, Venture Partner – Head of Retail w Griffin Group.

Wrocławski budynek jest największym zabytkowym obiektem tego typu w Polsce oraz jedynym zachowanym domem towarowym przedwojennej firmy Wertheim. Przez wrocławian, z względu na obecność marek z sektora premium oraz wyselekcjonowaną część restauracyjną i brak oferty typu fast food, Renoma uważana jest za najbardziej ekskluzywne centrum handlowe w mieście.

W 2016 r. właścicielem Domu Handlowego Renoma została spółka Griffin Premium RE. – obecnie Globalworth Poland, spółka typu REIT powstała w grudniu 2016 r. poprzez wyodrębnienie dziewięciu nieruchomości z portfela stworzonego i zarządzanego przez grupę Griffin Real Estate, inwestora na  rynku nieruchomości komercyjnych w Europie Środkowej i Wschodniej.