Przepisy o likwidacji wspólnot gruntowych

Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Nowe przepisy przewidują możliwość ich likwidacji..

W dniu 10 lipca 2015 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Nowe przepisy oprócz możliwości uregulowania własności przewidują też możliwość likwidacji wspólnot gruntowych. Zmiana weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

Zgodnie z nowymi przepisami, uprawnieni do udziału we wspólnocie gruntowej mogą podjąć uchwałę o przekształceniu wspólnoty gruntowej we współwłasność w częściach ułamkowych. Uchwała jest podejmowana jednogłośnie przez wszystkich uprawnionych. W przypadku braku jednomyślności stosuje się art. 199 kodeksu cywilnego, który stanowi, że w braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Wielkość udziału, jaki przysługuje współwłaścicielowi, odpowiada wielkości udziału, jaki przypadał mu we wspólnocie gruntowej. Uchwała wymaga formy aktu notarialnego. Z dniem podjęcia takiej uchwały następuje otwarcie likwidacji spółki, gdyż przestaje mieć ona rację bytu. Nieruchomość przestaje być wspólnotą gruntową i staje się zwykła współwłasnością zarządzaną zgodnie z kodeksem cywilnym. Uchwała albo prawomocne orzeczenie sądu stanowią podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej oraz ewidencji gruntów i budynków.

Konsekwencją zmiany wspólnoty gruntowej w nieruchomość stanowiącą współwłasność będzie możliwość zniesienia współwłasności. Znieść współwłasność można w drodze umowy, jeżeli wszyscy współwłaściciele są zgodni zarówno co do konieczności zniesienia, jak i co do sposobu zniesienia. Jeżeli tej zgody nie ma, każdy ze współwłaścicieli może wnieść sprawę do sądu, żądając zniesienia współwłasności. Znieść współwłasność można przede wszystkim, dokonując fizycznego podziału nieruchomości. Znieść współwłasność można również poprzez przyznanie nieruchomości jednemu współwłaścicielowi za spłatą pozostałych lub bez spłaty. Ostatnim sposobem zniesienia współwłasności jest sprzedaż rzeczy wspólnej i podział uzyskanej kwoty między współwłaścicieli.

Nowe przepisy przewidują też, że w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, starosta wydaje decyzję o nieustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie. W przypadku wydania takiej decyzji gmina może nieodpłatnie nabyć na własność nieruchomości oznaczone w ewidencji gruntów i budynków jako wspólnota gruntowa na cele związane z realizacją zadań własnych gminy. Nabycie nieruchomości następuje na wniosek gminy, a wojewoda wydaje decyzję w sprawie nieodpłatnego nabycia przez gminę własności nieruchomości. Odwołania od decyzji wojewody rozpatruje minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Ostateczna decyzja o nieodpłatnym nabyciu przez gminę własności nieruchomości stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. W przypadku gdy gmina nie złożyła wniosku, wojewoda wydaje decyzję o nieodpłatnym nabyciu przez Skarb Państwa.