Praca pośredników bez wynagrodzenia

Nowa ustawa przewiduje zniesienie prowizji, którą banki wypłacają osobom pośredniczącym w podpisywaniu umów dotyczących sprzedaży produktów bankowych.

Nowy rok rozpoczął się dla branży nieruchomości od analizy nowej ustawy o kredycie hipotecznym. Inicjatywa rządu ma swoje źródło w postanowieniach unijnej dyrektywy hipotecznej nr 2014/17/UE. Dokument ten zobowiązuje nasz kraj do zaostrzenia wymagań dotyczących ochrony konsumentów, poprzez wprowadzenie obowiązkowego pakietu informacji przekazywanych kredytobiorcom. Polski rząd musi znowelizować dotychczasowy system współpracy między bankami i pośrednikami kredytowymi, aby uniknąć kary finansowej nakładanej na państwa członkowskie, które nie stosują się do prawa Unii Europejskiej. Biorąc pod uwagę fakt, że czas na przyjęcie nowych regulacji minął w marcu ubiegłego roku, początek 2017 r. to dla Polski ostatnia szansa na uniknięcie sankcji. Dyrektywa UE dopuszcza również możliwość wprowadzenia całkowitego zakazu wypłacania pośrednikom prowizji.

Ustawa reguluje obowiązki banku, pośredników finansowych oraz agentów, chroniąc przy tym klientów przed reklamami kredytów hipotecznych i innymi działaniami marketingowymi. Projekt wyszczególnia informacje, które obowiązkowo powinny być udostępniane kredytobiorcy przed zawarciem umowy. Klient uzyska dostęp do danych o rodzaju stopy oprocentowania, całkowitej kwocie kredytu i jego kosztach oraz okresie spłaty.

W ramach nadzoru nad pośrednikami kredytowymi i agentami, KNF uruchomi rejestr osób świadczących usługi z zakresu pośrednictwa. Ich działania będą kontrolowane w celu ochrony interesów kredytobiorców. Po wejściu w życie nowych przepisów zmienią się zasady współpracy banków z pośrednikami kredytu hipotecznego. Ustawa przewiduje zniesienie prowizji, którą banki wypłacają osobom pośredniczącym w podpisywaniu umów kredytowych. Rozwiązanie, które funkcjonowało do tej pory, przenosiło ciężar opłat z klienta na kredytodawcę. W ocenie Komisji Nadzoru Finansowego prowokowało jednakże do nieuczciwych praktyk, polegających na faworyzowaniu ofert tych banków, które wypłaciłyby pośrednikom najwyższe prowizje.

Jakie ograniczenia dla banków

Projekt zawiera również pewne ograniczenia dla kredytodawców. Ministerstwo Finansów zamierza wprowadzić zakaz warunkowania zawarcia umowy kredytu zakupem innego produktu bankowego. Ustawa dopuszcza natomiast sytuację, w której klient otrzyma korzystniejsze warunki spłaty, jeśli zdecyduje się na skorzystanie z dodatkowego pakietu usług oferowanych przez dany bank.

Ochrona kredytobiorców ma polegać również na przyjęciu restrykcyjnych wytycznych dotyczących procedury udzielania kredytu hipotecznego. Pośrednik lub agent będzie zobowiązany do przekazania klientowi decyzji banku na trwałym nośniku w terminie 21 dni od dnia przekazania wniosku kredytowego. Do decyzji banku obowiązkowo będzie dołączany informator, zawierający informacje o warunkach kredytu. Od momentu otrzymania pakietu informacji klient będzie miał 14 dni na ponowne rozważenie szczegółów oferty i ewentualne odstąpienie od umowy.

Pewne zmiany dotyczą również oceny zdolności kredytowej. Wypłata dla pracownika wykonującego analizę sytuacji finansowej potencjalnego kredytobiorcy nie będzie zależna od liczby pozytywnie rozpatrzonych wniosków o kredyt hipoteczny. Taki zapis ma zabezpieczyć interesy obu stron przed zawyżaniem rzeczywistej zdolności kredytowej klientów.

Pośrednicy nie dostaną prowizji

Z perspektywy pośredników i konsumentów wymienione wyżej przesłanki mogą okazać się niewystarczające do uzasadnienia wprowadzenia zakazu wypłacania prowizji pośrednikom. Krytyka zaproponowanego rozwiązania opiera się na przypuszczeniu, że zmiana zasad pośrednictwa na rynku kredytowym może skutkować wzrostem kosztów kredytu. Bez pomocy pośredników banki będą musiały bowiem uwzględnić więcej wydatków na wsparcie sprzedaży swoich produktów. W efekcie ciężar dodatkowych kosztów zostanie przerzucony na klientów. Największe obawy mają jednak pośrednicy kredytowi, ponieważ nie wszyscy ich potencjalni klienci mają wystarczające środki na samodzielne opłacenie prowizji. Mniejsze zainteresowanie usługami z zakresu pośrednictwa może wiązać się z osłabieniem pozycji tego zawodu. Po stronie pośredników opowiedziała się Konfederacja Lewiatan, kierując w tej sprawie pismo do Ministerstwa Finansów.

Wskazujemy w nim między innymi, że wprowadzenie zakazu wypłaty prowizji wpłynie negatywnie nie tylko na rynek pośrednictwa kredytu hipotecznego, ale także na samych konsumentów. Jeżeli będą chcieli skorzystać z usługi pośrednika, będą musieli za nią zapłacić. Do tej pory bowiem pośrednicy otrzymywali wynagrodzenie bezpośrednio od kredytodawców. W konsekwencji spora część klientów przestanie korzystać z usług pośredników, co spowoduje wyeliminowanie wielu z nich z rynku – komentuje Anna Dużyńska-Pucha z Konfederacji Lewiatan.

Nowa ustawa rozwiąże problemy frankowiczów?

Przyjęte przez Radę Ministrów regulacje mają także zabezpieczyć rynek przed problemami związanymi z nieregularnymi kursami franka szwajcarskiego. Kredyty mieszkaniowe będą udzielane jedynie w walucie, w której dany kredytobiorca uzyskuje większość dochodów. Jeśli klient zarabia np. w euro, w takiej walucie będzie mógł spłacać swoje zobowiązania.

Projekt ustawy zakłada również zwiększenie kontroli Komisji Nadzoru Finansowego nad instytucjami kredytującymi. Obecnie Rekomendacja S pozwala tylko na nadzorowanie działań banków oferujących kredyty hipoteczne. Po zmianach, na liście kredytodawców znajdą się: banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, instytucje kredytowe prowadzące działalność transgraniczną lub oddziały instytucji kredytowych, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.