Półmetek realizacji programu „Infrastruktura – klucz do rozwoju”, czas na korektę

Mariusz Sochacki, Polska Agencja Badawcza Budownictwa PAB | 2004-02-04

Wyniki budownictwa w 2003 roku

Komunikat GUS z 20 stycznia 2004 roku o wynikach budownictwa w 2003 roku potwierdził prognozowany przez Polską Agencję Badawczą Budownictwa regres produkcji budowlanej o 5–6 proc. Od 3,5 roku notujemy spadek produkcji budowlanej w Polsce. Poziom tej produkcji był niższy od osiągniętego w 2000 roku o ponad 1/4. (por. rys.1)

Polska Agencja Badawcza Budownictwa: wyniki budownictwa w 2003 roku

W wyniku spadku produkcji i pogorszenia sytuacji finansowej firm budowlanych w latach 2001–2003 nastąpiła znaczna redukcja potencjału budowlanego, co przejawiło się w spadkiem liczby pracujących w budownictwie o około 150 tysięcy osób, a więc o 1/5 oraz zmniejszeniem liczby firm budowlanych zatrudniających powyżej 49 osób o około 1/4, czyli o około 550 przedsiębiorstw.

Spadek produkcji budowlanej w 2003 wskazuje, że wbrew zapowiedziom rządowym, nie tylko nie nastąpił wzrost produkcji, ale nastąpiło dalsze pogłębienie kryzysu w polskim budownictwie.

Dla porównania warto przypomnieć ogłoszone w 2001 roku przez rząd SLD-UP programy rozwoju infrastruktury i budownictwa mieszkaniowego, które w końcu w ramach programu „Infrastruktura – klucz do rozwoju” zakładały:

Zwiększenie ilości oddawanych mieszkań: 140 tysięcy w roku 2004.
Szybki wzrost czynszowego budownictwa społecznego, który w okresie dwóch najbliższych lat miał spowodować powstanie w tym systemie ok. 45 tysięcy mieszkań.
Przyrost zamówień dla przedsiębiorstw realizujących budownictwo mieszkaniowe o 40 proc. w stosunku do poziomu bieżącego.
Znaczny wzrost zamówień w branżach pokrewnych, takich jak materiały budowlane, infrastruktura budownictwa mieszkaniowego, meble, sprzęt gospodarstwa domowego i inne.
Stworzenie około 100 tysięcy miejsc pracy w budownictwie i 250 tysięcy miejsc pracy w innych sektorach.
Wzrost przychodów budżetowych z tytułu podatków pośrednich i bezpośrednich.

Ocena

Z całego rządowego programu udało się osiągnąć, i to z rocznym wyprzedzeniem, liczbę 140 tysięcy mieszkań oddanych do użytku. W 2003 roku oddano bowiem w Polsce do użytku (a precyzyjniej – cytując GUS – zarejestrowano) statystycznie ponad 163,5 tysięcy mieszkań, czyli o 68 proc. więcej niż w roku poprzednim, a więc o 15 proc. więcej niż zakładano na rok 2004. Niestety ze względu na papierowy charakter tego osiągnięcia, nie przełożyło się to na odpowiedni wzrost nakładów finansowych i rzeczowych, a wręcz przeciwnie wg badań Instytutu PAB nakłady na budownictwo mieszkaniowe w 2003 roku obniżyły się o ponad 10 proc.
Zapowiadany ponad dwukrotny wzrost liczby oddawanych mieszkań, realizowanych w ramach budownictwa społecznego czynszowego (TBS), po głębokim spadku w 2002 roku o 32 proc., ledwie osiągnął poziom z roku 2001.
W sytuacji spadku w ostatnich dwóch latach nakładów na budownictwo mieszkaniowe o ponad 20 proc. bez komentarza można zostawić zapewnienie wzrostu zamówień dla przedsiębiorstw realizujących ten rodzaj budownictwa.
Stąd też nie wystąpiły zakładane efekty mnożnikowe: znaczny wzrost zamówień w branżach pokrewnych.
Zamiast stworzenia w wyniku realizacji programu “Infrastruktura – klucz do rozwoju” zapowiadanych około 100 tysięcy dodatkowych miejsc pracy w budownictwie, w ciągu ostatnich dwóch lat zlikwidowano ponad 150 tysięcy miejsc pracy w stosunku do 2001 roku.
Oczywiście tylko na papierze pozostał zapowiadany wzrost mobilności siły roboczej poprzez zwiększenie dostępności mieszkań, co miało mieć bezpośrednie przełożenie na obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, spadek kosztów gospodarstw domowych oraz redukcję bezrobocia.
Założenia te oczywiście nie przyniosły, bo i nie mogły przynieść, zakładanego wzrostu przychodów budżetowych z tytułu podatków pośrednich i bezpośrednich. W wyniku pogłębiającego się kryzysu przychody do budżetu z opodatkowania sprzedaży produkcji i usług przez przedsiębiorstwa budowlane zatrudniające powyżej 49 osób, z tytułu podatku VAT, w ciągu ostatnich dwóch lat obniżyły się z 2, 919 mld zł w I pół. 2001 do 2,0 54 mld zł w I pół. 2003, tj. aż o 30 proc., a wpływy z podatku dochodowego o 116,6 mln zł, tj. aż o 52 proc.

Bez komentarza pozostawiamy zakładane w 2001 roku efekty realizacji programu “Infrastruktura – klucz do rozwoju”, który zakładał w okresie do końca 2005 roku:

oddanie do użytku ok. 550 km odcinków autostrad (w tym ok. 150 po gruntownej przebudowie) oraz rozpoczęcie budowy dalszych 500 km,
oddanie do użytku ok. 200 km nowych i przebudowanych dróg ekspresowych (dalszych ok. 200 km w 2005 roku będzie w budowie),
zwiększenie tempa oddawania nowych odcinków autostrad do poziomu średnio 250 km rocznie (obecnie maksimum 60 km) oraz dróg ekspresowych do 60 km (obecnie maksimum 20 km) oraz modernizacji dróg krajowych do 500 km (obecnie 200 km),
wybudowanie i oddanie do ruchu ok. 40 obwodnic miast i miejscowości leżących wzdłuż dróg krajowych,
dostosowanie 1500 km głównych dróg do standardów naciskowych UE,
poddanie rehabilitacji nawierzchni dróg i mostów na długości ponad 1000 km.

W ocenie rządu radykalne przyśpieszenie tempa budowy autostrad (548 km w latach 2002–2005) miało spowodować do 2005 roku dwukrotny wzrost zapotrzebowania na materiały.

Podsumowanie

Wyniki i rezultaty, jakie osiągnięto w ciągu dwóch lat realizacji programu “Infrastruktura – klucz do rozwoju” w obszarach poddanych jego działaniu nie są pozytywne, gdyż w większości postawionych zadań nie nastąpiło zbliżenie do zakładanych celów, lecz oddalenie od nich.

Niezbędna jest zatem dogłębna ocena dotychczasowych działań i niezwłocznego wdrożenia odpowiednich poprawek mających zahamować kryzys w budownictwie.

Źródło: „Krakowski Rynek Nieruchomości" nr 2/2004 | 2004-02-04

Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?

powrót do listy artykułów

Komentarze (0)