Podwyżka stóp procentowych – czy oznacza wzrost rat kredytów?

Po raz pierwszy od dziewięciu lat podniesiono stopy procentowe. Główna stopa referencyjna wzrosła do 0,5 proc. (z 0,1 proc.). Jest to istotna informacja szczególnie z punktu widzenia osób będących kredytobiorcami. Oznacza wzrost wysokości miesięcznej raty kredytu.

Stopy procentowe w górę

Rada Polityki Pieniężnej (RPP) podjęła decyzję o podniesieniu stóp procentowych. Ich poziom wzrasta po raz pierwszy od dziewięciu lat. Zdaniem ekspertów należy spodziewać się kolejnych podwyżek. Główna stopa referencyjna wynosi obecnie 0,5 proc. (z 0,1 proc.), stopa lombardowa – 1 proc. (z 0,5 proc.), stopa depozytowa – 0 proc. (bez zmian), stopa redyskontowa weksli – 0,51 proc. (z 0,11 proc.), natomiast stopa dyskontowa weksli 0,52 proc. (z 0,12 proc.).

Wyższe stopy procentowe – większe raty kredytów

Analityk Expandera Jarosław Sadowski przygotował symulację, która pokazuje, jak wzrosła wysokość raty kredytu hipotecznego. Przyjął, że zobowiązanie zostało zaciągnięte na 25 lat, a obecne oprocentowanie wynosi 2,85 proc. Dla kredytu na 300 tys. złotych rata wzrosła o 63 złote w skali roku. Podwyżkę powyżej 100 złotych w skali miesiąca odnotowali kredytobiorcy, którzy zapożyczyli się na co najmniej 500 tys. złotych, natomiast 200 złotych – powyżej 1 mln złotych.

Z analizy HRE Investments wynika, że rata przeciętnego kredytu hipotecznego wzrosła o 35 złotych w skali roku. Wyliczenie dotyczy zobowiązania na 190 tys. złotych z oprocentowaniem 2,3 proc. (do końca spłaty pozostało 18 lat). Łączny wzrost kosztów wszystkich kredytów mieszkaniowych w walucie polskiej szacowany jest na ok. 1,5 mld złotych w skali roku.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku kredytobiorców posiadających zobowiązanie we frankach szwajcarskich. Decyzja RPP spowodowała umocnienie złotówki – w ciągu jednego dnia z poziomu ok. 4,30 franka do 4,25 franka. To oznacza, że średnia rata kredytu we franku szwajcarskim jest obecnie o ok. 1 proc. niższa (spadek o ok. 15-25 złotych).

Raty kredytów gotówkowych również wyższe

Wyższe stopy procentowe to również wzrost rat kredytów gotówkowych. W tym jednak przypadku wzrosty osiągają poziom kilku-kilkunastu złotych. Dla przykładu rata zobowiązania zaciągniętego na kwotę 10 tys. na 24 miesiące wzrosła o 4 złote.

Nieznacznie wzrosną odsetki od oszczędności trzymanych na koncie bankowym. Decyzja RPP jest także korzystna z punktu widzenia posiadaczy lokat. Obecnie banki oferują odsetki na poziomie ok. 0,1-0,2 proc. Docelowo w ciągu najbliższych miesięcy powinny one wzrosnąć do 0,4-0,5 proc. Nadal nie będzie to duża wartość, jednak mimo wszystko wyższa niż dotychczas.

Skąd decyzja o podwyżce stóp procentowych?

Przez ostatnie miesiące posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej uznawane były za formalność. Od pewnego czasu wiele wskazywało na to, że dotychczasowy poziom stóp procentowych nie utrzyma się zbyt długo. We wrześniu br. inflacja osiągnęła niemal 6 proc. Według założeń polityki pieniężnej nie powinna ona przez dłuższy czas przekraczać 3,5 proc. Konsumenci mogli odczuć wzrost cen. Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że w związku z zaistniałą sytuacją NBP odpowiednio zareaguje. Do NBP zaapelowali również byli prezesi banku centralnego oraz byli członkowie RPP. Skrytykowali oni bierność rady.

Rada Polityki Pieniężnej postanowiła więc zareagować. W obawie przed utrzymującą się podwyżką inflacji podjęto decyzję o podniesieniu stóp procentowych. Zdaniem rady wzrost inflacji ma związek z działaniem czynników niezależnych od krajowej polityki pieniężnej. Mowa tu głównie o wzroście cen surowców energetycznych i żywnościowych na rynkach światowych, podwyżce cen energii elektrycznej i opłat za wywóz śmieci, a także zaburzeń w transporcie i funkcjonowaniu łańcuchów dostaw w skali globalnej. Wpływ na dynamikę cen ma mieć również ożywienie gospodarcze i wzrost dochodów gospodarstw domowych.

Działania RPP mogą nie przynieść natychmiastowych wymiernych rezultatów, jednak spekuluje się, że ograniczą wzrost oczekiwań inflacyjnych oraz nakręcenie spirali płacowo-cenowej.

Kiedy stopy procentowe wrócą do poziomu sprzed pandemii?

Specjaliści z Polskiego Instytutu Ekonomicznego prognozują, że stopy procentowe najpewniej powrócą do poziomu sprzed pandemii pod koniec 2022 roku. Kształt polityki pieniężnej będzie jednak ściśle uzależniony od sytuacji gospodarczej. Niedobory na rynku energii mogą wpływać zarówno na wzrost poziomu inflacji, jak i spowolnienie aktywności gospodarczej.

Jeszcze nie tak dawno prognozowano, że stopy procentowe powrócą do poziomu sprzed pandemii w ciągu 2-3 lat. Dzisiejsze kontrakty długoterminowe wskazują, że może dojść do tego w ciągu 1-2 lat. Przed pandemią specjaliści mówili, że kredyty w Polsce są relatywnie tanie, a bankowe lokaty w żaden sposób nie zabezpieczają oszczędności przed inflacją.

Warto przypomnieć, że przed pandemią główna stopa procentowa wynosiła 1,5 proc. Na razie więc nie powróciła ona do poziomu sprzed marca 2020 roku. Zdaniem ekonomistów Rada Polityki Pieniężnej podjęła słuszną decyzję, podnosząc stopy procentowe. Niektórzy specjaliści przewidują, że w niedalekiej przyszłości stopy procentowe wzrosną do co najmniej 2 proc. Październikowa podwyżka mogła być wstępem do stopniowego, łagodnego wzrostu wskaźnika. Ekonomiści w swoich wypowiedziach zaznaczyli, że nie spodziewali się, że podwyżka stóp procentowych nastąpi jeszcze w październiku. Częściej spekulowano o listopadzie.