Ocieplanie fasad płytami z wełny mineralnej

Ocieplanie ścian zewnętrznych metodą lekką mokrą polega na zamocowaniu płyt izolacyjnych do podłoża i wykonaniu na nich ochronnej elewacyjnej warstwy tynku. Metoda ta znana jest również pod nazwami: BSO (bezspoinowe systemy ociepleń) lub ETICS (External Thermal Insulation Composite Systems – zewnętrzne ocieplenia zespolone).

Systemy na bazie wełny mineralnej z roku na rok zdobywają coraz większą popularność. Wynika to z faktu, że od ocieplenia coraz częściej wymaga się nie tylko dobrej izolacyjności termicznej, ale również:

• odporności ogniowej,
• gwarancji nierozprzestrzeniania ognia,
• zapewnienia szybkiego wysychania wewnętrznej warstwy przegrody zewnętrznej z wilgoci technologicznej zawartej w murze,
• dobrej izolacyjności akustycznej.

Tak rygorystyczne wymagania są w stanie spełniać tylko systemy na bazie wełny mineralnej. Dodatkową zaletą tych systemów jest możliwość użycia płyt z wełny lamelowej, dzięki którym ocieplanie wypukłych i wklęsłych powierzchni, coraz częściej pojawiających się w atrakcyjnych architektonicznie rozwiązaniach, nie jest problemem. Systemami ETICS na wełnie można ocieplać zarówno ściany zewnętrzne, jak i stropy od strony pomieszczeń chłodniejszych (nieogrzewanych). W tym drugim przypadku, w tzw. systemach garażowych, można – pod pewnymi warunkami – zrezygnować z zewnętrznej warstwy tynku i poprzestać na wykonaniu warstwy zbrojonej.

Rodzaje płyt fasadowych z wełny mineralnej

Izolacje cieplną w BSO stanowią różne typy płyt z wełny mineralnej skalnej. Dotychczas nie stosowano w tej metodzie płyt z wełny szklanej, choć nie wyklucza się tego w przyszłości. Poniżej opisano podstawowe typy płyt fasadowych.

Płyty zwykłe (tradycyjne), o zaburzonym układzie włókien, charakteryzują się wytrzymałością na rozciąganie prostopadle do powierzchni równą od 7,5 do 15 MPa. Gęstość objętościowa tych płyt wynosi orientacyjnie 130–150 kg/m3, grubość 20–150 mm, a typowe wymiary płyt są następujące: 500/600×1000 mm. Płyty zwykłe mocuje się do podłoża za pomocą łączników mechanicznych oraz zaprawy klejącej. Wyjątek stanowi ocieplenie na podłożu drewnianym lub drewnopochodnym, w którym klej ma znaczenie wyłącznie montażowe, a obciążenia są przenoszone przez łączniki.

Płyty lamelowe, o włóknach ułożonych równolegle i ustawionych prostopadle do ocieplanego podłoża, mają wytrzymałość na rozciąganie prostopadle do powierzchni czołowych wynoszącą najczęściej 80–100 MPa. Ich gęstość objętościowa mieści się w przedziale 80–100 kg/m3. Grubość płyt lamelowych wynosi 40–240 mm, szerokość 200 mm, a długość 1200 mm. Od niedawna są również produkowane płyty podwójne, o szerokości 400 mm. Przy spełnieniu pewnych warunków płyty lamelowe mogą być mocowane wyłącznie przy użyciu zaprawy klejącej.

Inne płyty. Wśród pozostałych rodzajów płyt są np. płyty dwuwarstwowe, które charakteryzują się utwardzoną wierzchnią warstwą stanowiącą podkład dla tynku, a zarazem mniejszą gęstością i zwiększoną elastycznością pozostałej warstwy, co zwiększa izolacyjność, zmniejsza ciężar ocieplenia oraz sprzyja lepszemu dopasowaniu płyty do powierzchni podłoża.
Ocieplenie ETICS na wełnie jest trwałe, odporne na starzenie, korozję chemiczną i biologiczną. Trwałość i odporność na uszkodzenia mechaniczne tego typu ocieplenia jest zasługą m.in. stabilności wymiarowej izolacji w warunkach ekstremalnych oddziaływań zewnętrznych, zmian temperatury i wilgotności.
Płyty z wełny mineralnej – szklanej i skalnej – nadają się do ocieplania różnego typu ścian. Dzięki dobrej paroprzepuszczalności wełny mineralnej można ją stosować nie tylko na podłożach murowych, ale również na poszyciu z płyt drewnopochodnych konstrukcji szkieletowych oraz na poddawanych renowacji ścianach budynków drewnianych.

Podstawowe składniki systemów ETICS

Podstawowymi elementami systemów ETICS na bazie wełny mineralnej są:

• zaprawa klejąca,
• płyty fasadowe z wełny mineralnej,
• łączniki mechaniczne z rdzeniem stalowym (jeżeli są wymagane),
• zaprawa zbrojąca,
• siatka zbrojąca z włókna szklanego,
• podkład tynkarski (w niektórych),
• tynk mineralny lub silikatowy.

Elementy dodatkowe, które pozwalają na wzmocnienie i staranne wykończenie ocieplenia, to: różnego rodzaju listwy (cokołowe, narożne, narożne z siatką, przyokienne, dylatacyjne, dylatacyjne kątowe), złącza (np. listwy cokołowej), łączniki do mocowania listew oraz specjalnie dobrane paroprzepuszczalne farby.

Ogólne uwagi dotyczące prowadzenia robót ociepleniowych systemami ETICS

Przed rozpoczęciem robót ociepleniowych należy zamontować takie elementy elewacji, jak: okna, drzwi, skrzynki żaluzji, parapety itp. Podczas montażu tych elementów należy zachować odpowiednią odległość zakończeń obróbek blacharskich od powierzchni elewacji i zapewnić ich odpowiednie wyprofilowanie umożliwiające odprowadzenie wód opadowych. Połączenia ocieplenia z innymi elementami budynku, np. z ościeżnicami okiennymi i drzwiowymi, parapetami, dachami i balkonami, powinny być wykonane z zachowaniem szczeliny wypełnionej materiałem trwale plastycznym, np. silikonem lub specjalną elastyczną taśmą. Prace ociepleniowe można prowadzić w sprzyjających warunkach pogodowych, gdy temperatura zewnętrzna powietrza, podłoża i materiału wbudowywanego wynosi nie mniej niż +5°C i nie więcej niż +25°C, nie występuje silny wiatr lub intensywne nasłonecznienie. Niezwiązane materiały (zaprawę zbrojącą, tynki) powinno się chronić przed bezpośrednim działaniem deszczu. Zaleca się, by ocieplenia były wykonywane z rusztowań stacjonarnych. Na rusztowaniach należy stosować siatki zabezpieczające. Należy przestrzegać zasad BHP, w tym zadbać o to, aby pracownicy nosili odpowiednią odzież roboczą, rękawice. Wbrew pojawiającym się czasem dezinformacjom, noszenie półmaseczek i okularów nie jest wymagane. Pomiary prowadzone na stanowiskach pracy wykazują, że stężenie włókien i pyłów podczas wykonywania ociepleń ETICS z wełną mineralną, również podczas szlifowania izolacji, jest niższe (nawet kilkakrotnie) niż określona przepisami norma, powyżej której obowiązuje używanie środków ochrony osobistej.

Etapy wykonywania ocieplenia

Przygotowanie podłoża Podłoże musi być mocne, czyste, wolne od kurzu i oleju, dlatego należy:

• usunąć złuszczające się powłoki malarskie,
• nierówności ścian przekraczające 1 cm wypełnić zaprawą i wyrównać,
• otynkowaną lub nieotynkowaną powierzchnię ściany oczyścić mechanicznie (szczotkami) lub zmyć wodą pod dużym ciśnieniem,
• silnie chłonące podłoża zagruntować środkiem gruntującym.

Montaż listew cokołowych Listwa cokołowa, o szerokości odpowiednio dobranej do grubości ocieplenia, powinna być montowana na wysokości minimum 40 cm od poziomu terenu. Nieznaczne nierówności podłoża można skorygować podkładkami dystansowymi.

Przyklejanie płyt izolacyjnych do podłoża

Płyty zwykłe o strukturze zaburzonej. Klej należy przygotowywać zgodnie ze wskazówkami producenta. Klejenie płyt wykonuje się metodą punktowo-krawędziową. Zaprawę klejącą nakłada się na płytę kielnią trapezową i następnie przeszpachlowuje na krawędziach wzdłuż całego obwodu płyty oraz dodatkowo w miejscach ułożenia placków. Podczas rozprowadzania zaprawy na płycie wygodnie jest położyć je na paczce. Następnie nakłada się zaprawę wzdłuż krawędzi płyty i dodatkowo 6 równomiernie rozmieszczonych placków na całej powierzchni. Płyty należy przyklejać mijankowo, szczelnie dosuwając do poprzednio przyklejonych. Nadmiar wychodzącej z boku płyty zaprawy klejącej usuwa się tak, aby nie była ona widoczna na stykach płyt. Po przyklejeniu płyt, ale nie wcześniej niż po 24 godzinach, w celu wyrównania ewentualnych nierówności powierzchni należy je przeszlifować pacą obłożoną gruboziarnistym papierem ściernym, aż do uzyskania wymaganej dokładności wykonywanego ocieplenia. Na narożach budynku płyty powinny być ułożone w sposób zapewniający przewiązanie.

Płyty lamelowe. Klej należy przygotować zgodnie ze wskazówkami producenta. Płyty powinny być dokładnie oczyszczone przy pomocy szczotek. W celu uzyskania maksymalnej przyczepności do podłoża, płyty klei się na całej powierzchni metodą grzebieniową w dwóch etapach. W pierwszym etapie gładką stroną pacy nakłada się na płyty zaprawę klejącą i następnie przeszpachlowuje ich powierzchnię.
W drugim etapie całą powierzchnię płyt równomiernie pokrywa się zaprawą klejącą, używając do tego pacy zębatej 12×12 mm. Natychmiast po naniesieniu kleju na płytę należy ją osadzić w odległości ok. 2 cm od płyty przyklejonej poprzednio, a następnie dosunąć ją do krawędzi i szczelnie docisnąć. Płyty należy przyklejać mijankowo, szczelnie dosuwając do poprzednio przyklejonych za pomocą pacy drewnianej. Nadmiar wychodzącej z boku płyty zaprawy klejącej usuwa się tak, aby nie była widoczna na stykach płyt. Dzięki wysokiej elastyczności płyt lamelowych i takiemu sposobowi ich ułożenia można całkowicie wyeliminować mostki termiczne na stykach płyt.

Inne płyty należy układać zgodnie z instrukcją ich producenta.

Mocowanie łącznikami mechanicznymi

W większości przypadków wykonywania ocieplenia w systemach ETICS z wełną mineralną wymagane jest dodatkowe mocowanie mechaniczne. Należy je wykonać zgodnie z projektem technicznym. Przy projektowaniu rozwiązań o mieszanym mocowaniu bierze się pod uwagę wytrzymałość połączenia klejonego konkretnego systemu. Projekt ocieplenia powinien zawierać następujące informacje: potrzebna liczba łączników i sposób ich rozmieszczenia, typ łączników (dostosowany do rodzaju podłoża, np. wbijane, wkręcane), ich długość oraz głębokość zakotwienia.
Mocowanie mechaniczne płyt powinno się wykonać nie wcześniej niż po 24 godzinach od ich przyklejenia. Minimalna głębokość zakotwienia powinna wynosić nie mniej niż 5 cm w przypadku betonu i cegły pełnej i 8–9 cm w przypadku cegły kratówki i gazobetonu. Otwory w betonie i cegle wykonuje się przy pomocy wiertarki udarowej, a w cegle dziurawce i gazobetonie – bez użycia udaru.

Uwaga:
Zastosowanie plastikowego (a więc palnego) talerzyka nie ma wpływu na właściwości ogniowe całego ocieplenia. Badanie odporności ogniowej systemu garażowego, w którym zastosowano typowe łączniki (rdzeń stalowy, talerzyk z plastiku) pokazało, że po 4 godzinach w warunkach oddziaływań pożarowych system zachował nośność, szczelność i izolacyjność ogniową!

Wykonanie warstwy zbrojonej

Zaprawę zbrojącą należy przygotować zgodnie ze wskazówkami producenta. Przed przystąpieniem do nakładania zaprawy zbrojącej należy wzmocnić naroża wszystkich otworów okiennych i drzwiowych, co zapobiega powstawaniu rys. Zaprawę zbrojącą nakłada się pacą zębatą o zębach 10×10 mm w dwóch operacjach. Najpierw gładką stroną pacy nakłada się zaprawę na powierzchnię płyt izolacyjnych, a następnie przeciąga ją stroną pacy z zębami. W świeżą, równomiernej grubości warstwę zaprawy zbrojącej wtapia się pasy siatki z włókna szklanego (od góry ku dołowi) na całej wysokości ściany. Należy zwrócić uwagę, aby siatka była naciągnięta i bez zgięć. Przed zatopieniem kolejnego pasa siatki, w celu wyeliminowania zgrubień na łączeniach, z pasa ułożonego wcześniej ściąga się warstwę zaprawy zbrojącej na szerokości zakładu (minimum 10 cm).

Gruntowanie

Jeżeli podkład tynkarski jest jednym z elementów systemu, wówczas warstwę zbrojoną należy zagruntować, ściśle przestrzegając zaleceń producenta.

Wykonanie tynku zewnętrznego

Po wyschnięciu podkładu tynkarskiego (ale nie wcześniej niż po 24 godzinach) można przystąpić do nakładania tynku. Tynk należy przygotować i wykonać zgodnie ze wskazówkami producenta. Przykładowo, tynk mineralny strukturalny drapany nakłada się pacą ze stali nierdzewnej metodą „mokre na mokre” i zaciera w określonym kierunku w celu uzyskania żądanej struktury. Tynk typu „baranek” nakłada się pacą z tworzywa sztucznego. Powierzchnię tynku należy strukturować w stanie mokrym, używając pacy z tworzywa sztucznego. Podczas zacierania istotne jest, aby wykonywać pacą te same ruchy – dzięki temu nie wystąpią różnice w fakturze tynku. W czasie procesu wiązania i schnięcia tynku należy chronić go przed bezpośrednim działaniem słońca, deszczu i wiatru. W okresach niższych temperatur i przy wysokiej wilgotności należy uwzględnić wydłużony czas schnięcia zaprawy.

Wykończenie

Po upływie przynajmniej 7 dni, tynk można pomalować farbą elewacyjną charakteryzującą się dobrą paroprzepuszczalnością: silikonową, silikatową (krzemianową) lub siloksanową.
W przypadku wykonywania na fasadach różnokolorowych powłok malarskich, należy zastosować malarską taśmę klejącą. W przypadku ocieplania fasady metodą ETICS istnieje możliwość wykonania w ociepleniu dekoracyjnych elementów architektonicznych, takich jak bonie.

Informacje dodatkowe

Wykonując ocieplenie metodą ETICS, należy stosować rozwiązania systemowe, które zostały przebadane przed wydaniem aprobaty technicznej. Są to kompletne zestawy wzajemnie dobranych materiałów gwarantujących wysoką jakość wykonanego ocieplenia.
Informacje o konkretnych systemach można uzyskać bezpośrednio w firmach zrzeszonych w stowarzyszeniach SSO (Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń) lub MIWO (Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej) oraz u dostawców płyt fasadowych z wełny mineralnej do ociepleń metodą lekką mokrą.

Artykuł pochodzi ze zbioru archiwalnego STOWARZYSZENIA NA RZECZ SYSTEMÓW OCIEPLEŃ SSO.
www.systemyocieplen.pl

Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?