Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Planowane zmiany mają na celu poprawę ładu przestrzennego oraz ograniczenie nieuzasadnionych procesów rozpraszania zabudowy.

W Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej trwają pracę nad nowym kodeksem budowlanym. Planowane zmiany obejmują również nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (z dnia 27 marca 2003 r.). Zmiana tej ustawy odbyłaby się tylko w takim zakresie, w jakim byłoby to niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania nowej ustawy Prawo budowlane – wyjaśnił Krzysztof Antczak, dyrektor Departament Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa podczas konferencji zorganizowanej 29 czerwca w krakowskim urzędzie miasta.

Zmiany mają na celu nie tylko poprawę ładu przestrzennego, ale przede wszystkim ograniczenie nieuzasadnionych procesów rozpraszania zabudowy. „Wuzetka” nie sprzyjała kształtowaniu ładu przestrzennego, na pewno w większym stopniu będą temu służyć akty planistyczne – powiedziała Krystyna Łazutka, naczelnik Wydziału Prawa Zagospodarowania Przestrzennego w Departamencie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa.

Kluczowe założenia nowelizacji

Zgodnie z zapowiedziami w planowanym kodeksie budowlanym (na powstanie którego powstanie będzie się składać m.in. nowa ustawa Prawo budowlane i nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) nie będzie obowiązku uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, dlatego z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zostanie wykreślony rozdział 5. Ponadto ustawa będzie określać sprawy związane ze zmianą funkcji użytkowej obiektów budowlanych, jako materii nieregulowanej przepisami prawa budowlanego, a ściśle związanej z przeznaczeniem terenu.

Aby uporządkować sposób sposób zarządzania terenami inwestycyjnymi na poziomie jednostek samorządu terytorialnego, nowelizacja zakłada stworzenie odrębnej uchwały dla rady gminy, dotyczącej wyznaczania tzw. obszarów urbanistycznych. Jej wprowadzenie wynika z faktu, że obecnie nie istnieją narzędzia, za pomocą których możliwe byłoby wyznaczanie terenów predestynowanych do zabudowy i tych, które powinny pozostać niezabudowane. Dlatego właśnie zgodnie z uchwałą, zadaniem każdej gminy byłoby wyznaczanie obszarów:

• zabudowanych (posiadających podstawową infrastrukturę techniczną), dla których będą sporządzane miejscowe plany zabudowy lub miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego;
• rozwoju zabudowy (wymagających budowy infrastruktury technicznej, w niewielkim stopniu zabudowanych, przewidywane do urbanizacji), dla których będą sporządzane wyłącznie plany zagospodarowania przestrzennego;
• na których inwestycje mogą być lokalizowane na podstawie Krajowych Przepisów Urbanistycznych; działki zakwalifikowane do tej grupy muszą posiadać dostęp do niezbędnej infrastruktury technicznej i inżynieryjnej; pomysłodawcy nowelizacji przewidują dwa warianty. Pierwszy z nich zakłada wyznaczanie obszarów, na których zabudowa powstawałaby na podstawie KPU, a poza tymi obszarami byłoby to niemożliwe. Z kolei drugi wariant takich ograniczeń nie przewiduje;
• objętych ograniczeniami nowej zabudowy, czyli obszary zalewowe, osuwiskowe itp.

Obszary pozostałe to obszary nie należące do żadnej grupy – tereny rolne i leśne. Istnieje propozycja, żeby zabudowa na tych terenach następowała na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, bo może się zdarzyć, że będzie to inwestycja szczególnie ważna dla gminy, np. ze względu na funkcję ochrony środowiska – powiedziała Krystyna Łazutka. Uchwała będzie miała zarówno część graficzną, jak i część opisową. Procedura będzie zbliżona do procedury sporządzania studium z uwzględnieniem możliwych uproszczeń – dodała. Według założeń pomysłodawców, gmina wyznaczając obszary urbanistyczne, powinna uwzględniać nie tylko aktualne plany zagospodarowania terenów na jej obszarze, ale również uzasadnione potrzeby rozwojowe.

Lokalne plany zagospodarowania przestrzennego

Projekt nowelizacji ustawy zakłada funkcjonowanie dwóch lokalnych planów zagospodarowania przestrzennego. Jednym z nich będzie obowiązujący obecnie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, a drugim nowy instrument planistyczny, czyli miejscowy plan zabudowy.

Miejscowy plan zabudowy będzie aktem prawa miejscowego sporządzanym w drodze uchwały rady gminy i będzie zgodny ze studium. Ma określać zasady zabudowy i zagospodarowania terenu. Z uwagi na to, że będzie dotyczył terenów już zabudowanych, to jego głównym celem ma być przede wszystkim określenie zasad uzupełniania zabudowy, w tym np. dotyczących formy architektonicznej obiektu czy zagospodarowania działki. Plan taki ma zawierać część obligatoryjną i fakultatywną. Zgodnie ze wstępnymi założeniami procedura jego przyjmowania zbliżona będzie do procedury sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z uwzględnieniem możliwych do wprowadzenia uproszczeń, które jednocześnie nie ograniczą zasady partycypacji społecznej w procesie decyzyjnym. Warto zaznaczyć, że nie będzie wymagane m.in. uzyskanie zgód na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nie rolnicze. Ponadto w miejscowych planach zabudowy oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego będą mogły być wskazane tereny szczególnie cenne z uwagi na walory architektoniczne lub historyczne, których zabudowa będzie wymagała uprzedniego uzgodnienia projektu budowlanego z Gminną Komisją Urbanistyczno- Architektoniczną.

Pozostałe zmiany

Nowelizacja ma zwiększyć znaczenie prognozy skutków finansowych. Ponadto wprowadzona zostanie zasada planistyczna, zgodnie z którą w miarę możliwości, sieci uzbrojenia terenu będą musiały być sytuowane w pasach drogowych. Przewiduje się również utworzenie funkcji architekta gminy, powiatu oraz województwa, który jednocześnie będzie stał na czele odpowiedniej komisji urbanistyczno-architektonicznej. Wstępny projekt nowelizacji zakłada również, że zmiana zagospodarowania terenu, sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, wymagać będzie zgłoszenia urbanistycznego, kierowanego do wójta lub wojewody. Pomysłodawcy zapowiadają także, że zostaną doprecyzowane wszystkie przepisy ustawy, w których występują rozbieżności lub które są w pewnym stopniu niejednoznaczne (co przejawia się często m.in. w orzecznictwie sądów administracyjnych).