Nowe zasady postępowania w sprawach o eksmisję

Tryb postępowania w sprawach o eksmisję określa obowiązujące od 13 stycznia br. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.

Tryb postępowania w sprawach o eksmisję określa obowiązujące od 13 stycznia br. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości (Dz.U. z 2012 r., nr 4, poz. 11, dalej: rozporządzenie) obowiązuje od 13 stycznia br.

Z rozporządzenia wynika szereg powinności, jakie musi wykonać komornik przed wykonaniem eksmisji dłużnika z mieszkania. Chodzi tu zarówno o obowiązki informacyjne wobec dłużnika i wierzyciela, jak też o obowiązki wynikające z samego wykonania eksmisji.

Komornik musi przede wszystkim ustalić, czy dłużnikowi przysługuje tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym dłużnik może zamieszkać. Komornik ma też obowiązek ustalić sytuację rodzinną dłużnika. Jeśli dłużnik dysponuje prawem do innego mieszkania, komornik ma obowiązek zawiadomić osoby mieszkające w tym mieszkaniu o tym, że dłużnik zostanie tam wyeksmitowany. Zawiadomienie to zawiera dokładne określenie lokalu, do którego ma być przeprowadzona eksmisja oraz termin eksmisji.

Jeżeli dłużnik nie posiada prawa do lokalu, do którego mógłby zostać wyeksmitowany, komornik zwraca się do gminy właściwej ze względu na lokal podlegający eksmisji o wskazanie pomieszczenia tymczasowego, do którego dłużnik będzie mógł zostać wyeksmitowany. Warto przypomnieć, że do prowadzenia zasobów pomieszczeń tymczasowych zobowiązane są gminy. Natomiast definicję pomieszczenia tymczasowego zawiera art. 2 pkt 5a ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r., nr 31, poz. 266, z późn. zm., dalej; ustawa o ochronie praw lokatorów). Pomieszczenie tymczasowe musi zgodnie z przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów m.in. nadawać się do zamieszkania, mieć dostęp do wody i do ustępu, mieć możliwość ogrzewania, zapewniać co najmniej 5 m kw. na jedną osobę oraz znajdować się w tej samej lub pobliskiej miejscowości, w której osoba eksmitowana mieszkała dotychczas.

Komornik ma obowiązek zawiadomić dłużnika oraz wierzyciela o tym, jakie pomieszczenie tymczasowe zostanie wskazane przez gminę. Zgodnie bowiem z art. 1046 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego gmina powinna w ciągu 6 miesięcy wskazać pomieszczenie tymczasowe dłużnikowi. Po upływie natomiast tego okresu dłużnik może zostać wyeksmitowany nawet do noclegowni lub schroniska.

Przed wykonaniem eksmisji, zgodnie z przepisami rozporządzenia komornik ma obowiązek wysłuchać dłużnika oraz dokonać opisu rzeczy ruchomych, które znajdują się w lokalu, podlegającemu eksmisji.

Omawiane rozporządzenie ma związek z obowiązującymi od listopada ubiegłego roku znowelizowanymi przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów. Znowelizowane przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów zawierają zmienioną definicję pomieszczenia tymczasowego, których zasób prowadzą gminy. Wcześniejsza definicja pomieszczenia tymczasowego została uznana przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodna z konstytucją. Ponadto od listopada ubiegłego roku obowiązuje zasada, że jeżeli dłużnik nie dysponuje prawem do innego lokalu, komornik eksmituje go do pomieszczenia tymczasowego. Po upływie 6 miesięcy, w jakim gmina powinna wskazać takie pomieszczenie tymczasowe, dłużnik może być eksmitowany do noclegowni lub schroniska posiadającego miejsca noclegowe. Prawo do pomieszczeń tymczasowych nie przysługuje wszystkim dłużnikom, np. sprawcy przemocy w rodzinie nie mają do niego prawa.