Nadzór w polskim systemie bankowym

W ostatnich kilku miesiącach media szturmują nas doniesieniami o zaostrzeniu polityki kredytowej przez banki. Do grona głównych sprawców tego zamieszenia zalicza się Komisję Nadzoru Finansowego, która niedawno wprowadziła w życie nową rekomendację T. Co tak naprawdę oznacza to dla klientów? Czy wszystkie banki faktycznie stosują się do ustaleń Komisji Nadzoru Finansowego?

 

Pierwszą rekomendacją wprowadzoną przez KNF, która w sposób istotny wpłynęła na rynek nieruchomości, była rekomendacja S z 2006 r. Ograniczyła ona w dużym stopniu możliwość zaciągania kredytów walutowych. Do czasu jej wprowadzenia kredyt denominowany we franku szwajcarskim był dostępny dla większej grupy osób z niskim poziomem dochodów. Rata kredytu zaciągniętego w walucie była zdecydowanie bardziej atrakcyjna (niższa), w porównaniu z kredytem złotowym. Zwiększający się popyt na nieruchomości (szczególnie w dużych polskich metropoliach) i idący za tym wzrost zainteresowania kredytami doprowadziły w pewnym momencie do osiągnięcia tak dużej dysproporcji pomiędzy kredytami walutowymi a złotowymi, że zagrażało to stabilności polskiego systemu bankowego. Efektem tego było opracowanie i wprowadzenie rekomendacji S – mówi Konrad Mitręga z firmy Private Brokers.

 

Moment wprowadzenia rekomendacji okazał się przełomowym dla wzrostowego trendu cen na rynku nieruchomości. Doszło bowiem do zahamowania wzrostów cen na rynku, co bezpośrednio zostało spowodowane radykalnym zawężeniem się grupy osób, mających zdolność kredytową na poziomie umożliwiającym uzyskanie kredytu hipotecznego. Według Konrada Mitręgi ten segment rynku zmniejszył się o grupę ok. 30 proc. klientów, którzy wcześniej nie mieli problemu z otrzymaniem kredytu w walucie.

 

  „Rekomendacje służą ustabilizowaniu systemu bankowego - Konrad Mitręga, Private Brokers ”

 

Obecnie sytuacja wygląda inaczej niż kilka lat temu, ponieważ wiele banków wyprzedziło zalecenia rekomendacji T. Duża grupa banków wprowadziła dużo większe obostrzenia w przyznawaniu kredytów, aniżeli te zakładane przez Komisję Nadzoru Finansowego. Od pewnego czasu banki staranniej selekcjonują klientów, przede wszystkim ze względu na ich poziom zamożności. Kryterium, które okazuje się bardzo trudne do spełnienia, jest warunek zakładający, że suma miesięcznych rat, a także innych zobowiązań finansowych nie powinna przekraczać 50 proc. dochodów gospodarstwa domowego.

Na pytanie, czy decyzje i ustalenia Komisji Nadzoru Finansowego są dla banków

obligatoryjne, Konrad Mitręga odpowiada:

 

 

W czasach, gdy sytuacja gospodarcza jest niesprzyjająca, banki obawiają się utraty płynności i same ograniczają możliwość zaciągnięcia kredytu przez klientów, poprzez wprowadzanie trudnych do spełnienia warunków. Jednym z symptomów tej sytuacji jest przekraczanie wysokości stopy rezerwy gotówkowej powyżej poziomu wymaganego przez NBP. Obecnie bank centralny ustanowił ją na poziomie 8 proc. Tymczasem wiele banków znacznie przekracza minimalny poziom tego wskaźnika zalecany przez NBP. Zaporowe okazują się również narzucane przez banki marże, które bardzo skutecznie podrażają koszt kredytu w walucie.

 

 

 

Nadrzędną instytucją w polskim systemie bankowym jest Narodowy Bank Polski – bank centralny pełniący wiele ważnych funkcji dla polityki pieniężnej. Podstawowym założeniem działania NBP jest utrzymywanie odpowiedniego, stabilnego poziomu cen. Oprócz tego bank może wspomagać działania rządu, jednak nie może to kolidować z podstawowymi celami polityki pieniężnej banku. NBP jest jedyną instytucją upoważnioną do przeprowadzania emisji pieniądza na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Oprócz tego NBP zarządza dewizami, obsługuje budżet państwa (od strony bankowej), reguluje płynność przepływu środków pieniężnych w polskim systemie bankowym. Bardzo ważną rolą Narodowego Banku Polskiego jest czuwanie nad bezpieczeństwem depozytów ulokowanych w bankach komercyjnych. NBP szczególnie aktywnie angażuje się w prowadzenie kontroli w rozliczeniach międzybankowych oraz nad systemami płatności. Inną jego funkcją nadzorującą jest pilnowanie banków, aby działały zgodnie z normami i przepisami regulowanymi przez prawo bankowe.

 

 

Instytucja szczególnie osławiona w ostatnim czasie przez media to KNF, czyli Komisja Nadzoru Finansowego. Należy do administracji państwowej i jej głównym zadaniem jest sprawowanie kontroli systemu finansowego w Polsce. Jej funkcjonowanie opiera się na przepisach zawartych w ustawach:

 

 

Komisja Nadzoru Finansowego jest narzędziem w rękach Prezesa Rady Ministrów. Podstawa jej działalności opiera się na dopasowywaniu odpowiednich działań i czynności mających na celu kontrolę i nadzór nad rynkiem finansowym. Rolą KNF jest również opracowywanie rozwojowych rozwiązań, które usprawniają procedury na rynkach finansowych. Komisja Nadzoru Finansowego jest również mediatorem pomiędzy poszczególnymi podmiotami działającym w ramach polskiego systemu finansowego.

 

 

Jest organem podległym Narodowemu Bankowi Polskiemu. Każdego roku RPP jest odpowiedzialna za wypełnianie założeń polityki pieniężnej. Podstawową funkcją pełnioną przez RPP jest ustalanie wysokości stóp procentowych. Ich poziom wpływa m.in. na oprocentowanie kredytów oraz depozytów utrzymywanych przez banki, tym samym decyzje podejmowane przez RPP mają bardzo duży wpływ na rynek nieruchomości.

Do innych funkcji Rady należy opracowywanie sprawozdań finansowych dotyczących podsumowania wykonanego planu NBP. Inną ważną funkcją, która bezpośrednio wpływa na banki, jest uchwalanie tzw. stopy rezerwy obowiązkowej, której banki powinny się trzymać. Jest to wyrażona procentowo granica, która oznacza jaką część środków banki powinny mieć zachowaną w depozytach. Istotą stopy rezerwy obowiązkowej jest zabezpieczenie płynności banków. Oprócz tego RPP ma ścisły kontakt z sejmem, przedkładając roczne założenia dla polityki pieniężnej. Ze względu na niezawisłość i niezależność NBP, również RPP podejmuje suwerenne decyzje bez konieczności sugerowania się aktualną sytuacją polityczną w kraju.

 

 

Związek Banków Polskich jest dobrowolną i samorządową organizacją banków. Głównymi zadaniami tej instytucji zapisanymi w statucie jest tworzenie odpowiednich warunków i organizacja procedur dla sektora bankowego. ZBP dba również o rozwój sektora bankowego poprzez współdziałanie z organami państwa. Do jego zadań należy także pilnowanie bezpieczeństwa banków poprzez przeciwdziałanie wykorzystaniu banków w działalności przestępczej oraz działanie na rzecz zasad stosowania dobrej praktyki bankowej.

 

 

Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?