Kamienice w nowej odsłonie

Wzrastające możliwości uzyskania finansowej pomocy na renowacje sprawiają, że krakowscy właściciele nieruchomości chętniej korzystają z tego typu wsparcia.

O niepowtarzalności jednego z najstarszych miast w Polsce decydują nie tylko zabytki najwyższej rangi, ale również setki starych, małych kamienic, które potrzebują ochrony. Dlatego z impetem pod lupę brany jest stan techniczny takich nieruchomości. Świadomość wartości zabytkowych budynków i wzrastające możliwości uzyskania finansowej pomocy na ich renowacje sprawiają, że właściciele coraz częściej decydują się na skorzystanie ze wsparcia.

Coraz więcej odnawianych budynków

Lista odremontowanych kamienic wydłuża się z każdym rokiem, a zdumiewające efekty prac renowacyjnych widoczne są w Śródmieściu, Krowodrzy czy Podgórzu. Zniszczone fasady, gzymsy w katastrofalnym stanie to widok coraz rzadszy, szczególnie w centrum miasta, gdzie wiele budynków przeszło gruntowne renowacje. Przywracanie świetności nieruchomościom, to efekt zmian przepisów prawnych, dzięki którym odnowa zabytkowych kamienic dla osób prywatnych staje się bardziej opłacalna. Od 2008 r. zachętą do odnawiania fasad dla właścicieli jest Uchwała Rady Miasta Krakowa, która zwalnia z obowiązku płacenia podatków od nieruchomości właścicieli tych kamienic, w których wykonany został remont elewacji. Zwolnienie to przysługuje przez okres nie dłuższy niż 5 kolejnych lat podatkowych, a jego wysokość nie może przekroczyć 50 proc. sfinansowanych z własnych środków i udokumentowanych wydatków na przeprowadzenie remontu elewacji.

Dotacje pomagają upiększać miasto

Pozytywnym trendem jest wzrost liczby osób, zabiegających o pozyskanie dotacji na renowację nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, a także zwiększający się wachlarz możliwości uzyskania takich funduszy. Właściciele kamienic mogą starać się o dotację na renowację z różnych źródeł – co zwiększa szanse otrzymania dofinansowania. W samym Krakowie prężnie działa kilka instytucji, które są w czołówce tego typu placówek w Polsce. Prym wiedzie Społeczny Komitet Odnowy Zabytków, który na mocy ustawy jest dysponentem Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków. Wsparcie finansowe dla tej instytucji udzielane jest dzięki dotacjom przekazywanym z budżetu państwa za pośrednictwem Kancelarii Prezydenta RP, a także dobrowolnym wpłatom, których może dokonać każda prywatna osoba.

Na skutek zmian w przepisach, w ramach SKOZK-u od 2011 r., prywatny właściciel zabytkowej nieruchomości, znajdującej się na terenie gminy Kraków, może ubiegać się o bezzwrotną dotację na pokrycie kosztów renowacji budynków. Do niedawna przywilejem tym cieszyły się tylko nieruchomości będące własnością publiczną. Wprowadzenie takich zmian w przepisach sprawiło, że liczba wniosków o przyznanie dotacji od osób prywatnych zwiększyła się dziesięciokrotnie, wzrosła również liczba przyznanych dotacji – w roku 2011 z środków SKOZK -u przeprowadzono remonty w 28 budynkach mieszkalno-usługowych na łączną sumę 4,3 mln zł, co stanowi 10 proc. całego funduszu – mówi Maciej Wilamowski, dyrektor biura SKOZK. Takie zmiany w prawie to przede wszystkim szansa, aby Kraków uczynić miejscem, które będzie zachwyć nie tylko blaskiem odnowionych kościołów, pałaców czy obiektów użyteczności publicznej, ale również kamienic, które w znacznym stopniu wpływają na estetykę architektury miasta.

Termin składania wniosków o dotacje na rok 2012 już minął, jednak od lutego do połowy 2012 będzie można starać się o pieniądze na rok następny. Zachęcamy, żeby składać wnioski na rok 2013. Jeżeli ktoś już dzisiaj zacznie starania, to ma duże szanse, żeby złożyć dobrze przygotowane dokumenty. Każdy ubiegający się o dotacje musi przedstawić program konserwatorski bądź projekt budowlany i kosztorys wraz z takimi dokumentami jak wypis z księgi wieczystej czy kopia decyzji o wpisie do rejestru zabytków – dodaje Maciej Wilamowski.

Właściciele nieruchomości zapisanych w rejestrze krakowskich zabytków mogą korzystać z dofinansowań z budżetu gminy. Środkami finansowymi przeznaczonymi na prace konserwatorskie, restauratorskie i budowlane zabytkowych kamienic dysponuje ponadto Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Unia Europejska.

Fot. Jedno z największych renowacyjnych przedsięwzięć SKOZK w 2011 r. (kamienica przy ul. Siennej).

Prawne problemy kamienic

W Krakowie jest ponad 10 tys. kamienic. Wiele z nich to budynki sklasyfikowane jako zabytki lub też dobra kultury narodowej, będące majątkami, które mają nieuregulowany stan prawny lub uległy trwałemu podziałowi na odrębne nieruchomości lokalowe. Taki stan powoduje wiele problemów – znacznie ogranicza ich podaż i przede wszystkim komplikuje starania o dotację na renowację oraz uniemożliwia dokonania jakichkolwiek prac budowlanych związanych z odnową. Uporządkowanie tych kwestii wymaga ogólnopolskich regulacji, gdyż wciąż brakuje jakiejkolwiek ustawy porządkującej przede wszystkim kwestie reprywatyzacji. Dlatego choć centrum Krakowa zmienia wizerunek, to nadal istnieją kamienice–rudery, które szpecą wyglądem, przerażają stanem technicznym i w wielu przypadkach zagrażają bezpieczeństwu mieszkańców.