Kamienica Branickich – dawna świetność na ulicach współczesnej Warszawy

Kamienica Branickich przy Smolnej 40 w Warszawie może pochwalić się bogatą historią. W trakcie II wojny światowej została częściowo zniszczona. Chociaż po wojnie ją odbudowano, dopiero kilka lat temu zrewitalizowano, przywracając dawny blask. Nadano jej również nowe funkcje – biurowe i usługowe. Ciekawe zdobienia, pałacowe wnętrza, całoszklane lukarny – czym dzisiaj zachwyca kamienica Branickich?

Krótka historia kamienicy przy ulicy Smolnej

Za wykonanie projektu kamienicy Branickich odpowiadał popularny ówcześnie projektant Bronisław Brochowicz-Rogoyski. Pomysłodawcą był natomiast hrabia Ksawery Branicki. Budynek został wzniesiony w 1903 roku i służył jako letnia, miejska rezydencja Branickich. W sąsiedztwie powstały cztery inne, nieco mniejsze kamienice (Smolna 30-38). Teren ten przylegał do pałacu Branickich i był to dawny ogród.

Fasada kamienicy ozdobiona była licznymi zdobieniami. Były one bogatsze swą formą od pozostałych obiektów znajdujących się w ciągu ul. Smolnej 30-40. To za jej sprawą okolica ta zyskała bardziej elegancką formę. Wnętrza kamienicy zachwycały pałacowym wystrojem, luksusem.
Kamienice o parzystych numerach 32-38 wykorzystywały natomiast symetrię. Budynki o numerach 32 i 34 były identyczne wewnątrz do tych o numerach 36 – 38 – stanowiły swoje lustrzane odbicie. Z zewnątrz natomiast wyglądały one niczym dwa domy o zupełnie innych projektach fasady.
Ciekawostką jest to, że na jej ostatnim piętrze Smolnej 40 mieszkał jeden z najbardziej znanych warszawskich malarzy – Franciszek Żmurko.
Pod koniec II wojny światowej kamienica Branickich została zbombardowana i częściowo spłonęła. Niemal w całości został zniszczony jej dach. Później padała łupem grabieżców. W październiku 1945 roku na mocy tzw. dekretu Bieruta budynek stał się własnością państwa.

Od początku prestiżowego charakteru budynkowi przy Smolnej 40 nadawała jego lokalizacja. Bliskość Nowego Światu, Traktu Królewskiego oraz Placu Trzech Krzyży sprawia, że obiekt znajduje się w jednej z najbardziej malowniczych części stolicy.

Kamienica Branickich obecnie

Przed II wojną światową eklektyczna kamienica Branickich informowała o wysokim statusie rodziny Branickich. Bogate zdobienia zachwycały przechodniów, jednocześnie podkreślając prestiżowy charakter tej inwestycji. Po bombardowaniu pod koniec II wojny światowej obiekt jednak zdecydowanie stracił na swojej prezentacji. Niemal doszczętnie zniszczyła się ostatnia kondygnacja, w tym również oryginalny dach.
Co prawda, po II wojnie światowej podjęto się odbudowy obiektu. Zyskał on wówczas nowe funkcje – biurowe. Początkowo znajdował się tutaj m.in. gabinet Pierwszego Sekretarza PZPR Bolesława Bieruta, a następnie siedziba Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej.

Po latach okazało się, że nowopowstały dach był zgoła odmienny od tego pierwotnego. Podczas renowacji – już w XXI wieku – powrócono do historycznej koncepcji. Całość za zgodą konserwatora zabytków została nieco zmodyfikowana. Dzięki temu kamienica nie tylko zyskała nieco nowocześniejszego, „lżejszego” wyglądu, ale przede wszystkim mogła lepiej spełniać swoje funkcje.

Podczas renowacji projektanci korzystali z archiwalnych zdjęć, planu sytuacyjnego, dokumentów oraz innych źródeł historycznych, w tym filmu nagranego z samolotu już po Powstaniu Warszawskim. Dzięki temu zyskali oni wiedzę na temat tego, jak kamienica wyglądała w latach swojej świetności.

Odbudowany podczas renowacji dach zyskał całoszklane lukarny. Nie było ich w oryginalnym projekcie, jednak projektanci właśnie w ten sposób chcieli podkreślić, że jest to element nowy, stworzony ponad 100 lat po wzniesieniu kamienicy. Rozwiązanie to nie tylko nieco unowocześniło design obiektu, ale spełnia również praktyczną funkcję. Mowa tutaj o doświetleniu pokoi hotelowych znajdujących się na najwyższym piętrze kamienicy.
Ponadto na tyłach budynku wzniesiono nową oficynę z przeszkloną elewacją. Dzięki temu doskonale udało się połączyć tradycyjne elementy z nutą nowoczesności. We wnętrzach zachowano wszystkie ściany, stropy oraz klatki schodowe. Przebywając w wewnętrznym patio, można zachwycać się szklanym dachem, który rozpościera się nad nim.

Kamienica Branickich pod koniec lat 80. XX wieku została wpisana do rejestru zabytków. Jeszcze w latach 70. Braniccy odzyskali obiekt. W 2014 roku nabył ją inwestor, który obrał sobie za cel odtworzenie charakteru budynku. Obecnie w tym miejscu znajduje się m.in. butikowy hotel, który od 2017 roku zachwyca odwiedzających go gości. W podziemiach zaplanowano sale konferencyjnej, zaplecze techniczne oraz kuchenne.

Kamienica Branickich początkowo pełniła funkcje mieszkalne, stanowiąc letnią rezydencję rodziny Branickich. W latach powojennych wykorzystywana była jako obiekt biurowy – znajdowały się tutaj gabinety ważnych osobistości oraz podmiotów. Po renowacji zyskała hotelowy charakter, ponownie otwierając swoje wnętrza na mieszkańców – przebywających tam gości. Projekt ten to świetny przykłada na to, jak połączyć zabytkowe obiekty z nowoczesnymi, współczesnymi funkcjami.