Interpretacja zmienionych przepisów „Rodziny na swoim”

Wprowadzone w sierpniu 2011 r. zmiany w programie „Rodzina na swoim” budzą wątpliwości, w zakresie prawa przeprowadzenia się i wynajmu mieszkania lub domu kupionego w ramach programu. Wątpliwości te wyjaśniło Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Wodnej.

Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 168, poz. 1006, dalej: nowelizacja) weszła w życie z dniem 31 sierpnia 2011 r. i spowodowała pojawienie się wątpliwości dotyczących obowiązywania przepisów wstecz i możliwości przeprowadzenia się z mieszkania lub domu kupionego w ramach programu „Rodzina na swoim”.

Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Wodnej wyjaśniając w/w wątpliwości wskazało, że przepisy nowelizacji wprowadzające m.in. dodatkowe ograniczenie stosowania dopłat (nowe brzmienie art. 9 ust. 3 ustawy o finansowym wsparciu rodzin) weszły w życie z dniem 31 sierpnia 2011 r. i odnoszą się do wszystkich umów o kredyt preferencyjny oraz oddziałują na zdarzenia mające miejsce po tej dacie.

Ograniczenia zawarte w art. 9 ust. 3 pkt 2 i 3 dotyczą zdarzeń i czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez kredytobiorcę w okresie stosowania dopłat po dniu 31 sierpnia 2011 r.

Jeżeli więc kredytobiorca korzystający ze wsparcia na podstawie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, w okresie otrzymywania dopłat, wynajmie finansowane kredytem mieszkanie osobom trzecim po dniu 31 sierpnia 2011 r. jest objęty rygorem ograniczeń wprowadzonych nowelizacją. Z kolei kredytobiorca, który zdecydował się na dokonanie takiej czynności przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, ze względu na zasadę niedziałania prawa wstecz, nie podlega wprowadzonym przez nią rygorom.

Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Wodnej odniosło się również do wątpliwości związanych z prawem do przeprowadzenia się z mieszkania lub domu kupionego w ramach programu „Rodzina na swoim” po nowelizacji ustawy. Resort podkreślił, że nowe przepisy nie wprowadziły ograniczenia skutkującego wypowiedzeniem umowy kredytu przez bank. W wyniku nowelizacji do ustawy wprowadzone zostały jednak przepisy określające dodatkowe przypadki, w których następuje zaprzestanie stosowania dopłat do oprocentowania kredytu preferencyjnego. Występują one, zgodnie z art. 9 ust. 3 pkt 3 obowiązującej ustawy, jeżeli w okresie ich stosowania kredytobiorca dokona zmiany sposobu użytkowania mieszkania lub domu jednorodzinnego finansowanego kredytem preferencyjnym na cele inne niż zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Wynajęcie mieszkania lub domu osobom trzecim stanowi naruszenie w/w warunku, ponieważ finansowana kredytem nieruchomość po wynajęciu nie zaspokaja potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy. Wynikającą z ustawy konsekwencją zmiany sposobu użytkowania mieszkania finansowanego kredytem, wyłącznie w sytuacji gdy miała ona miejsce po dniu 31 sierpnia 2011 r., jest zaprzestanie stosowania dopłat.

Kredytobiorca jest w takim przypadku zobowiązany do pisemnego poinformowania banku kredytującego o fakcie wynajęcia mieszkania lub domu w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zdarzenia (art. 9 ust 3a ustawy). Dopiero niewykonanie tego obowiązku skutkuje wypowiedzeniem przez bank umowy kredytu preferencyjnego i postawieniem wynikającej z tej umowy wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności (art. 9 ust 3b ustawy), a w konsekwencji powoduje konieczność zwrotu kwoty stanowiącej równowartość zastosowanych wcześniej dopłat (art. 9 ust 4 pkt 4 ustawy).

Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 168, poz. 1006) wprowadziła m.in. rozszerzenie zakresu beneficjentów finansowego wsparcia o bezdzietne osoby samotne, rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do zawarcia umowy o kredyt preferencyjny oraz przepis przewidujący przyjmowanie wniosków o kredyty preferencyjne do dnia 31 grudnia 2012 r.