ArtykułyOstatnich miesięcy na pewno nie można zaliczyć do łatwych dla wykonawców, którzy zawarli wieloletnie kontrakty z zamawiającymi z sektora publicznego. Konflikt w Ukrainie i towarzysząca mu rosnąca inflacja spowodowały wzrost cen materiałów i kosztów pracowniczych, ale także ograniczenie dostępności produktów i materiałów na rynku. Zmieniła się także sytuacja na rynku pracowniczym w szczególności w branży budowlanej. Wielu pracowników będących obywatelami Ukrainy wyjechało za granicę.
Wykonawcy zmagają się obecnie z wieloma problemami. Doskwiera im przede wszystkim wzrost kosztów powodujący, że wykonanie umowy jest nie tylko nieopłacalne, ale również w wielu przypadkach powoduje wręcz ryzyko bankructwa.
Jakie możliwości mają obecnie wykonawcy?
Wykonawcy mają możliwość złożyć do zamawiających wniosek o dokonanie zmiany postanowień zawartej umowy na podstawie art. 455 ust. 1 pkt. 4 prawa zamówień publicznych. Muszą jednak wykazać, że nastąpiły przesłanki umożliwiające wprowadzenie zmian do umowy tj.:
- wystąpiły okoliczności, w których zamawiający działający z należytą starannością nie mógł przewidzieć,
- zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy,
- wzrost spowodowany zmianą nie przekracza 50 proc. wartości pierwotnej umowy.
Na podstawie przytoczonego powyżej przepisu możliwe jest dokonanie zmiany wynagrodzenia wykonawcy. Możliwość wprowadzenia zmian do umowy uzależniona jest od ustalenia, że konieczność modyfikacji kontraktu spowodowana wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć, pomimo dochowania przez zamawiającego należytej staranności.
Urząd Zamówień Publicznych oraz Prokuratoria Generalna RP w wydanych stanowiskach uznały, że konflikt zbrojny w Ukrainie, jego zasięg oraz transgraniczne, gospodarcze skutki, zakwalifikować można jako zewnętrzne zjawisko trudne do przewidzenia, pomimo zachowania należytej staranności. Wykazanie przez wykonawcę zaistnienia przedmiotowej przesłanki zdaje się być zatem najmniej problematyczne.
Jak załatwić sprawę formalnie?
Na wykonawcy spoczywa ciężar wykazania, iż zaistnienie opisanych powyżej zjawisk powoduje konieczność zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego. We wniosku wykonawca powinien zatem wytłumaczyć, dlaczego wystąpienie nadzwyczajnych zjawisk wpływa na realizację zawartego przez niego kontraktu, a także dołączyć następujące dokumenty:
- zestawienie z porównaniem cen wszystkich materiałów oraz innych elementów mających wpływ na oferowaną przez wykonawcę cenę, które obowiązywały w dacie złożenia oferty oraz w chwili obecnej,
- faktury za zakup materiałów oraz surowców z okresu, w którym składał ofertę, oraz faktury za zakup materiałów oraz surowców z datą sprzed złożenia wniosku lub oferty na zakup materiałów z ww. okresów,
- umowy z dostawcami materiałów z okresu, w którym składał ofertę oraz umowy obowiązujące w okresie przed złożeniem wniosku, ewentualnie informację o rozwiązaniu przez dostawców zawartych z wykonawcą umów,
- dokumenty potwierdzające wygaśnięcie umów z pracownikami,
- zestawienie obrazujące wysokość wynagrodzeń pracowników w dacie składania oferty oraz w chwili obecnej wraz z dołączonymi umowami o pracę zawartymi z pracownikami.
Katalog dokumentów, jakie należy przedłożyć zamawiającemu, jest otwarty i zależy od rodzaju zawartych umów. Nie ma również żadnych przeszkód, aby zamawiający w toku negocjacji z wykonawcą przekazał mu informację o tym, jakie dokumenty w jego ocenie powinny zostać złożone w celu umożliwienia mu dokonania oceny.
Kiedy zamawiający nie powinien uwzględnić wniosku wykonawcy o dokonanie modyfikacji postanowień umowy?
Jeżeli konieczność wprowadzenia zmian wynika z nieprawidłowego sporządzenia przez wykonawcę oferty, nieprawidłowego wykonywania umowy (np. nieterminowego jej wykonania) oraz w sytuacji, w której nadzwyczajna zmiana okoliczności nie wpływa na realizację kontraktu, wówczas zamawiający ma prawo odrzucić korektę wcześniejszych postanowień umowy.
Czy Zamawiający wprowadzając zmiany do umowy zawartej z wykonawcą, powinien zastosować art. 3571 k.c. (klauzula rebus sic stantibus)?
Nie, art. 455 ust. 1 pkt 4 nowej ustawy p.z.p. stanowi wystarczającą podstawę do zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, a zamawiający nie musi odnosić się do postanowień kodeksu cywilnego, innych aniżeli tych, które przewidują swobodę zawierania umów.
Zgodnie ze stanowiskiem wydanym przez Prokuratorię Generalną znaczne prawdopodobieństwo skutecznego dochodzenia przez wykonawcę zmiany umowy na podstawie klauzul rebus sic stantibus stanowi typowy (choć potencjalnie niejedyny możliwy) sposób uzasadnienia gospodarności zmiany umowy, zarazem zgodny ze wskazanymi przepisami nPZP i dPZP.
Badanie przez Zamawiającego wystąpienia przesłanek uprawniających wykonawcę do domagania się zmiany umowy na podstawie klauzuli rebus sic stantibus, stanowi jeden ze sposobów uzasadnienia gospodarności zmiany umowy.
Jakie jest stanowisko ustawodawcy w zakresie waloryzacji wynagrodzeń wykonawców?
W dniu 26 października 2022 r. opublikowana została ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (zwana dalej Ustawą).
Na podstawie art. 48 Ustawy Zamawiający będą mogli zmienić umowę w sprawie zamówienia publicznego, zawartą przed dniem wejścia w życie Ustawy i będącej w toku w tym dniu bez przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli zaistniała istotna zmiana cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia publicznego, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć.
Zmiana umowy zawartej w trybie zamówień publicznych może polegać na:
1). zmianie wysokości wynagrodzenia wykonawcy,
2). dodaniu postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy – w przypadku umów, które nie zawierają takich postanowień,
3). zmianie postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy, w szczególności w zakresie maksymalnej wartości zmiany tego wynagrodzenia – w przypadku umów, które zawierają takie postanowienia,
4). zmianie postanowień umowy dotyczących jej wykonania, w szczególności dotyczących:
a). zakresu świadczenia wykonawcy, z czym może wiązać się odpowiadająca jej zmiana wynagrodzenia wykonawcy lub sposobu rozliczenia tego wynagrodzenia,
b). terminu wykonania umowy, lub jej części, lub czasowego zawieszenia wykonywania umowy, lub jej części,
c). sposobu wykonywania umowy – o ile wzrost wynagrodzenia wykonawcy spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50 proc. wartości pierwotnej umowy.
W przypadku gdy zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego dotyczy zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy:
1). strony ponoszą zwiększony koszt wykonania zamówienia publicznego w uzgodnionych częściach;
2). sposób zmiany wynagrodzenia może być ustalony z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Co istotne Wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione, zobowiązany jest do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę o podwykonawstwo w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.
Jeżeli Zamawiający nie wyrazi zgody na waloryzację wynagrodzenia, to Wykonawca musi wystąpić na drogę sądową?
Warto pamiętać, że przy Prokuratorii Generalnej działa sąd polubowny, do którego Wykonawcy mogą złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji lub koncyliacji, nawet jeśli zawarta przez nich umowa nie przewidywała takiej możliwości. W takim przypadku złożony przez wykonawcę wniosek jest kierowany do Zamawiającego, który może wyrazić zgodę na przeprowadzenie postępowania polubownego. Wykorzystanie powyższego postępowania jest jednym ze sposobów uniknięcia przez strony konieczności prowadzenia sporu sądowego oraz ponoszenia związanych z tym kosztów.
Pomimo wystąpienia trudnej sytuacji gospodarczej Wykonawcy mają możliwość domagania się od Zamawiających zmiany przysługujących im wynagrodzeń na podstawie umów zawartych w trybie zamówień publicznych. Podstawa prawna wprowadzenia takich zmian wynika z obowiązujących już przepisów ustawy prawo zamówień publicznych, ale została też przez ustawodawcę wprost wyrażona w art.48 Ustawy, który wejdzie w życie 10 listopada 2022 r.
Przed złożeniem wniosku o waloryzację wynagrodzenia wykonawcy powinni zapoznać się ze stanowiskiem Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 24 marca 2022 r. oraz stanowiskiem Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie zmiany umowy z uwagi na nadzwyczajny wzrost cen. Przy sporządzaniu wniosku o waloryzację pomocne są również wytyczne wydane przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Bibliografia
- „Dopuszczalność zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego na podstawie art.455 ust.1 pkt 1 i 4 oraz art.455 ust.2 ustawy Pzp”- stanowisko Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 24 marca 2022 r.
- „Wytyczne określające sposób postępowania przez wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne podległe Samorządowi Województwa Mazowieckiego przy rozpatrywaniu wniosków wykonawców robót budowlanych i usług wyłonionych na podstawie postępowań o udzielenie zamówień publicznych wszczętych przed i po wybuchu konfliktu w Ukrainie, dotyczących waloryzacji wynagrodzenia spowodowanej nadzwyczajnym wzrostem cen materiałów i usług, z odniesieniem do dokumentu wydanego przez Prokuratorię Generalną Rzeczpospolitej Polskiej „Zmiana umowy z uwagi na nadzwyczajny wzrost cen (waloryzacja wynagrodzenia) – podstawowe zagadnienia”;
- Zmiana umowy z uwagi na nadzwyczajny wzrost cen (waloryzacja wynagrodzenia)- podstawowe zagadnienia- stanowisko Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
Autor: Radca Prawny – Paulina Biskup-Nawrot
Źródło: KRN.pl | 2022-11-09
Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?
Komentarze (1)
fasta ⋅ 14-03-2023 | 04:42
Documents Cloned cards Banknotes dollar / euro Pounds IDS, Passports, D license, Utility bills, Social Security Cloned cards, Resident ,permit fullz and dumps visas Banknotes dollar / euro Pounds bank statement Certificates, Diplomas, Any documents etc . IELTS,TOEFL,ESOL,CHSK Email ( lifiben@gmail.com ) whatsapp +1540 2680762 Government Database System..Email ( lifiben@gmail.com ) We Produce Passports,Drivers Licenses,ID Cards,Birth Certificates,Diplomas,Visas,SSN,Marriage Certificates,Divorce Papers,US Green Cards,University Degrees,Counterfeit Money,SSD Chemical Solution And Activation Banknotes dollar / euro Pounds Powder Used For Cleaning Coated Black Money, And Other Documents Cloned cards, Resident fullz and dumps For A Number Of Countries Email ( lifiben@gmail.com ) whatsapp +1540 2680762