Co trzeci Polak utknął w luce czynszowej. Nie ma szans na nabycie mieszkania

Posiadanie własnego mieszkania w Polsce wciąż dla wielu osób jest luksusem. Jak pokazują dane GUS za 2023 r. prawie 2 mln dorosłych Polaków nie ma własnego mieszkania, a ponad 800 000 mieszka z rodzicami. Jednym z czynników wpływających na tę sytuację jest tzw. luka czynszowa, w której – jak się okazuje – tkwi nawet 35 proc. społeczeństwa. Czym jest i w jaki sposób można ją zminimalizować?

Polacy są zdecydowanymi zwolennikami kupowania mieszkań na kredyt – to wciąż jeden z najpopularniejszych sposób finansowania nieruchomości w naszym kraju. Dane z ostatniego kwartału wskazywały na ponad 2,5 mln aktywnych umów hipotecznych, a liczba ta z miesiąca na miesiąc rośnie. Chęć posiadania własnego mieszkania jest znacznie większa, niż wynajmowania go – na to drugie rozwiązanie decyduje się zaledwie 13 proc. społeczeństwa. Są jednak również osoby, które nie mogą skorzystać z żadnej z tych możliwości.

Czym jest luka mieszkaniowa?

O osobach, które znalazły się w tzw. luce mieszkaniowej mówi się, że są jednocześnie zbyt bogate i zbyt biedne. Oznacza to, że ich zarobki  nie pozwalają na zakup własnej nieruchomości adekwatnej do potrzeb lub wynajęcie jej po cenach rynkowych, a jednocześnie są zbyt wysokie, by kwalifikować się do otrzymania mieszkania socjalnego czy komunalnego.

Jak wynika z raportu Polityki Insight i PFR Nieruchomości w takiej sytuacji obecnie znajduje się aż 35 proc. naszego społeczeństwa, czyli co trzeci Polak. Zazwyczaj mieszkają oni w mieszkaniach o zbyt małym  metrażu w stosunku do ilości osób w gospodarstwie domowym lub w znacznie niższym niż chciałyby standardzie. W kontekście tym mówi się o wykluczeniu mieszkaniowym.

Jak zminimalizować lukę mieszkaniową w Polsce?

Znawczy zagadnienia oceniają, że zlikwidowanie tego zjawiska będzie trudne i czasochłonne – wymaga przynajmniej 15-letniego planu działania i także aktywnej i skutecznej polityki wspierania mieszkalnictwa.

- Powinna ona obejmować zarówno programy wspierające podaż, szczególnie w dużych miastach, jak i zapewnienie alternatywy dla zakupu mieszkania na własność poprzez wykorzystanie potencjału budownictwa społecznego i rozwój profesjonalnego rynku najmu- tłumaczy Adam Czerniak, pełniący funkcję dyrektora ds. badań Polityka Insight.

Specjaliści twierdzą, że w walce z luką mieszkaniową konieczne jest „stworzenie centralnej agencji wspierającej koordynację prowadzenia polityki mieszkaniowej przez samorządy, która uwzględnia zróżnicowanie budżetów, problemów i sposobów działania samorządów w różnych regionach Polski”.

Bardzo ważne jest również zmniejszenie ilości środków publicznych kierowanych na finansowanie zakup nieruchomości na własność, a zwiększenie możliwości przeznaczonych dla osób obecnie wykluczonych z rynku kredytowego. Dobrym pomysłem może być np. program tanich mieszkań na wynajem, o którym mówi się już od jakiegoś czasu.

Większe nieruchomości, mniejsza luka mieszkaniowa?

W walce z opisywanym zjawiskiem nie bez znaczenia jest także budowanie nieruchomości o większej powierzchni, która będzie mogła zapobiec przeludnieniu. Jest to istotne zagadnienie, ponieważ, jak wynika z danych Eurostatu za 2022 r. przeludnione lokale mieszkalne zajmowało prawie 35 proc. społeczeństwa naszego kraju. Są to niebagatelne liczby, sięgające ponad 13,5 mln osób.