Powiatowy Inspektor Nadzoru w M. (dalej PINB) postanowieniem wydanym na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane (dalej p.b.) oraz art. 123 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.), w związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym w przedmiocie rozbudowy obiektu stacji bazowej telefonii komórkowej Spółki X, zlokalizowanej na wieży kościoła, nakazał Spółce X, jako inwestorowi samowolnej budowy oraz samowolnej rozbudowy ww. obiektu stacji bazowej telefonii komórkowej, przedłożenie odpowiednich dokumentów. Organ ustalił, że stacja bazowa była modernizowana, a moc anten sektorowych wchodzących w jej skład wzrosła znacząco. Choć nie zmieniła się ilość anten zamontowanych, to zmieniły się jednak typy anten, ich azymuty oraz częstotliwości, na jakich one pracują. Przede wszystkim jednak znacząco zwiększyła się moc EIRP poszczególnych anten. Zdaniem organu w niniejszej sprawie nie tylko doszło do samowolnej rozbudowy ww. obiektu stacji bazowej telefonii komórkowej, ale już sama budowa ww. stacji miała miejsce w warunkach samowoli budowlanej.

Zażalenie na ww. postanowienie złożyła Spółka X. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej WINB) uchylił zaskarżone postanowienie organu pierwszej instancji w części dotyczącej terminu wykonania ww. obowiązków i wyznaczył w to miejsce nowy termin wykonania obowiązków, a w pozostałym zakresie zaskarżone postanowienie organu pierwszej instancji utrzymał w mocy. W uzasadnieniu podano m.in., że skoro stacja bazowa telefonii komórkowej jest "obca" w stosunku do budynku kościoła, gdyż nie jest związana z jego funkcjonowaniem, to przez to taka inwestycja wymagała pozwolenia na budowę. W konsekwencji samowola budowlana polegająca na budowie takiej stacji bazowej bez pozwolenia na budowę musi być legalizowana w oparciu o art. 48 p.b.

Skargę na powyższą decyzję złożyła Spółka X. W wyniku analizy akt sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że skarga nie jest uzasadniona. Sąd w pierwszej kolejności wskazał, że stacja bazowa telefonii komórkowej nie jest urządzeniem funkcjonalnie związanym z obiektem budowlanym w postaci ww. kościoła i jego wieży, zapewniającym możliwość jego korzystania zgodnie z przeznaczeniem. Stanowi odrębną strukturę i jest budowlą. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, chyba że ustawa przewiduje tu wyjątki. Zauważono, że przez budowę należy rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także m.in. rozbudowę.

Sąd uznał, że w niniejszej sprawie nie można uznać, że chodziło tylko i wyłącznie o instalowanie anten sektorowych na istniejącym obiekcie, bowiem już wcześniej zakres wykonanych robót był szerszy i powstał obiekt budowlany stanowiący odrębną całość. W szczególności nie może być mowy o samym instalowaniu urządzeń, skoro zachodziła konieczność prowadzenia innych prac, związanych m.in. z przeciąganiem okablowania anten oraz jego przyłączaniem do urządzeń zlokalizowanych u podnóża wieży. W związku z powyższym konieczne było wdrożenie procedury naprawczej i ustalenie, czy inwestycja może być zalegalizowana, czy nie.

Jeden z orzekających zgłosił zdanie odrębne. Zwrócił uwagę, że przedmiotowa instalacja nie posiada samodzielnego bytu technicznego. Jest ona umocowana wewnątrz istniejącego budynku. Bez tego ostatniego nie mogłaby nie tylko funkcjonować ale i istnieć. Roboty inwestora polegały właśnie na przymocowaniu przewodów, urządzeń sterujących (w postaci niewielkich skrzynek) oraz samych anten do wewnętrznych ścian wieży kościoła. Co istotne, w ich wyniku nie doszło do żadnych zmian parametrów zewnętrznych obiektu. Koncepcja zaprezentowana przez organy nadzoru budowlanego (i zaakceptowana następnie przez skład orzekający) zdaniem orzekającego budzi wreszcie wątpliwości z innego powodu. Dopuszcza ona bowiem istnienie w budynku dodatkowej budowli, związanej z nim ściśle fizycznie i od niego zupełnie zależnej, stanowiącej jednak "odrębny byt budowlany". W ocenie orzekającego zabieg taki jest zupełnie nieuzasadniony. "Odrębna budowla" jest związana z budynkiem (zależna od niego) i jako taka dzieli jego los.