Oświadczenie Krajowej Rady Notarialnej

Krajowa Rada Notarialna – ustawowy reprezentant polskiego notariatu – od wielu miesięcy próbowała zrozumieć motywy, którymi kierował się Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro tworząc kolejne projekty obniżenia taksy.

Krajowa Rada Notarialna – ustawowy reprezentant polskiego notariatu – od wielu miesięcy próbowała zrozumieć motywy, którymi kierował się Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro tworząc kolejne projekty obniżenia taksy. Ale zarówno czas, jak i sposób przedstawienia tych zmian skłania do przekonania, że są to działania podejmowane w ramach kampanii wyborczej i służyć mają przede wszystkim celom politycznym obliczonym na efekt wyborczy. Dlatego też Krajowa Rada Notarialna wyraża oburzenie i stanowczo protestuje przeciwko działaniom Ministra i jego współpracowników, zmierzającym wprost do zniszczenia w Polsce sprawnie funkcjonującego wolnego notariatu.

Drastyczne obniżenie o ponad połowę maksymalnych stawek taksy notarialnej oznacza obniżenie o ponad 50% przychodów kancelarii notarialnych, co przy niezmienionych kosztach funkcjonowania oznacza kilkakrotne zmniejszenie dochodów.

Takie działanie w sposób oczywisty wykracza poza regulacyjną działalność Ministra Sprawiedliwości w zakresie stawek taksy notarialnej i nie pozostawia złudzeń co do rzeczywistych intencji autorów zmian.

Szczególne oburzenie budzi zaprezentowane na konferencji w dniu 26 września 2007 r. uzasadnienie decyzji o obniżeniu stawek taksy, które zawiera szereg nieprawd i demagogii, a nawet rażące błędy merytoryczne, które świadczą o nieznajomości funkcjonowania notariatu i przepisów regulujących tę działalność.

Krajowa Rada Notarialna stwierdza:

• Całkowitą nieprawdą jest to, że obecna obniżka stawek jest pierwszą w historii notariatu. Ostatnia zmiana stawek miała miejsce w 2004 roku przy wprowadzeniu nowego rozporządzenia i już wtedy znacznie zmniejszono wysokość taksy notarialnej. Warto także pamiętać, że przy likwidacji państwowego notariatu w 1991 roku stawki opłat notarialnych ponoszonych przez obywateli spadły od razu ponad trzykrotnie. Państwowy notariat pobierał opłatę wynoszącą 3% wartości przedmiotu umowy bez żadnych ograniczeń. Jednocześnie od tego czasu 3,5-krotnie wzrosła liczba notariuszy w Polsce.
• Całkowitą nieprawdą jest zarzut, że samorząd notarialny ogranicza liczbę notariuszy w Polsce. Samorząd nie ma i nie miał ani takich kompetencji, ani intencji. Notariuszy powołuje wyłącznie minister sprawiedliwości, a zatem liczba notariuszy uzależniona jest od potrzeb, decyzji ministra i ilości kandydatów do zawodu.
• Rok temu Minister Sprawiedliwości szacował przychody notariatu na około 2 mld 600 milionów zł i zakładał obniżenie taksy o połowę. Obecnie szacuje te przychody na poziomie 1 mld 200 milionów zł i też zakłada obniżenie taksy o połowę. Wyraźnie widać, że nie chodzi tutaj o rzetelne rozwiązanie problemu, ale o spektakularny i medialny wydźwięk hasła „obniżka taksy o połowę”. Działalność regulacyjna ministra zgodnie z ustawą – Prawo o notariacie nie może mieć cech dowolności. Ustawa wyraźnie zakreśla przesłanki, którymi powinien się kierować minister. W tym znaczeniu decyzję ministra należy uznać za bezprawną. Pamiętać trzeba, że notariusz prowadząc działalność na własny rachunek jest w tym zakresie przedsiębiorcą i nie korzysta z żadnych dotacji państwowych.
• Dramatyczne jest to, że dla doraźnych celów politycznych niszczony jest jeden z najlepszych i tańszych notariatów w Unii Europejskiej, stojący w Polsce od lat na straży bezpieczeństwa majątków obywateli i dbający o interesy państwa.
• Nieprawdą jest, że obniżenie taksy dotknie jedynie największe kancelarie. Wprost przeciwnie w kancelariach dokonujących tzw. czynności masowych, w tym np. deweloperskich już dawno wynagrodzenie pobierane jest według stawki dużo niższej od maksymalnej. Uderzenie Ministra dotknie głównie kancelarie małe i średnie, zajmujące się często bardzo skomplikowanymi sprawami zwykłych obywateli oraz przedsiębiorców.
• Nieprawdą jest, że celem wprowadzonych zmian ma być zwiększenie dostępności obywateli do czynności notarialnych. Nie ma żadnych obiektywnych przesłanek potwierdzających jakikolwiek brak takiej dostępności. Pamiętać należy, że każda osoba niezamożna może zwrócić się o zwolnienie do sądu z opłat notarialnych. Takich wniosków praktycznie nie ma, co oznacza, że nie istnieje bariera finansowa w dostępie obywateli do notariusza, a sami notariusze wykazują w zakresie taksy ogromną elastyczność.
• Zupełnie niepoważnie brzmią argumenty, że obniżenie stawek taksy przyczyni się do rozwoju budownictwa. Większość pieniędzy pozostawianych przez obywateli u notariusza to daniny publiczne – podatki i opłaty sądowe, których poborem na własny koszt i ryzyko obarczeni zostali notariusze, co jest bezprecedensowe w skali Europy i świata. Ponadto przy cenie za 1 metr kwadratowy mieszkania w granicach np. od 5 do 10 tysięcy zł obniżenie taksy spowoduje, ze obywatel będzie mógł sobie kupić dodatkowo od 0,2 do 0,4 metra kwadratowego. Czy o to chodzi i czy warto dla takich efektów niszczyć jedną z najbardziej propaństwowych instytucji w Polsce?
• Mówienie, szczególnie w trakcie konferencji, o dokonywaniu przez notariuszy czynności notarialnych i nienotarialnych świadczy o kompletnej nieznajomości przepisów regulujących funkcjonowanie notariatu. Jeżeli słowa takie padają z ust wiceministra zajmującego się nadzorem nad notariatem, to sytuację uznać należy za dramatyczną. Przypomnieć należy, że notariusze zgodnie z ustawą dokonują wyłącznie czynności notarialnych, z których zdecydowana większość dotyczy obrotu nieruchomościami. Mówienie zatem, że obniżka taksy nie dotknie notariuszy niezajmujących się takim obrotem jest szokującą niekompetencją. Takich notariuszy nie ma.
• Całkowicie zaprzepaszczona zostaje możliwość stworzenia przez notariat m.in. elektronicznych rejestrów, które miałyby kapitalne znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa obrotu prawnego, a zatem bezpieczeństwa obywateli. Notariat deklarował takie działania wielokrotnie. Teraz nie będzie już na to pieniędzy, ponieważ zniszczone zostały podstawy finansowe funkcjonowania notariatu. Obywatele zapamiętają, komu to będą zawdzięczać.

Krajowa Rada Notarialna uważa, że wprowadzone zmiany są prezentem dla najbogatszych obywateli i największych kancelarii. Zmiany zaprzeczają idei solidarnego państwa i wprost zmierzają do obniżenia bezpieczeństwa obrotu prawnego.

Warszawa, 27 września 2007 powrót do listy artykułów